Να επικαλούμαστε τον Εγκέλαδο ή τον Ποσειδώνα σε περίπτωση σεισμού;

Με αφορμή τον πρόσφατο ισχυρό σεισμό στην Κρήτη αλλά και τους δεκάδες μετασεισμούς που ακολούθησαν επανήλθαν στο προσκήνιο  φράσεις  κλισέ , όπως «ξύπνησε ο εγκέλαδος», «χτύπησε ο εγκέλαδος» κ.α

Είναι  τελικά όμως  ο αρχηγός των γιγάντων, ο Εγκέλαδος ή ο θεός Ποσειδώνας εκείνος που πρέπει να επικαλεστούμε σε περίπτωση σεισμού;

Οι απόψεις  διίστανται, αν και στις μέρες μας έχει επικρατήσει ο μύθος που θέλει το γιο του Τάρταρου και της Γης, τον Εγκέλαδο, να δίνει όχι μόνο το όνομα του αλλά και υπόσταση στο τρομερό φαινόμενο του σεισμού.

Ετυμολογικά  το όνομα  Εγκέλαδος θεωρείται πως προέρχεται από τις λέξεις έγκειμαι+λας που παραπέμπει σε εκείνον  που είναι εγκατεστημένος στα πετρώματα.

Η  ελληνική μυθολογία μας λέει πως ο Εγκέλαδος δολοφονήθηκε από το Δία, μετά από ρίψη κεραυνού, ενώ μια δεύτερη εκδοχή τον θέλει να χάνει τη ζωή του από τον Σειλινό ή, κατά την επικρατέστερη άποψη, από τη θεά Αθήνα στη διάρκεια της Τιτανομαχίας μετά από εκσφενδόνιση  εναντίον του  της Σικελίας ή του όρους Αίτνα . Αυτό το βάρος, που έπεσε επάνω του, με βάση το μύθο, του φέρνει δυσφορία και τον κάνει, αναστενάζοντας, να δημιουργεί σεισμούς. Ο Παυσανίας μας δίνει μια άλλη εκδοχή του τρόπου με τον οποίο η Αθηνά θανάτωσε τον Εγκέλαδο, ρίχνοντας   επάνω του το τέθριππο άρμα της, σκηνή  που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης, σε καλλιτεχνικό επίπεδο, με παραστάσεις της να κοσμούν αρχαίους ναούς και αγγεία.

Τι γίνεται όμως με τον Ποσειδώνα; που επίσης η ελληνική μυθολογία θέλει να έχει  κυριαρχία επί της γης, όπως δηλώνει και το όνομά του, που προέρχεται, πιθανότατα, από το πόσις (αφέντης, κύριος) και δάων ή δη (γη) ενώ του έχουν αποδοθεί και ονόματα σχετιζόμενα με την ικανότητα του να  δημιουργεί σεισμούς όπως Ενοσίχθων, Εννοσίγαιος (από το ένοσις = σεισμός, κίνηση και γαία, δηλαδή αυτός που κινεί, ταράζει την γη) αλλά και Μοχλευτήρ, Σεισίχθων, Δαμασίχθων.

Ο σχέση του Ποσειδώνα με τους σεισμούς ανάγεται πολύ πριν ακόμα το όνομα του συνδεθεί  με τη θάλασσα. Ο  καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου  Παναγιώτης Φάκλαρης σε δημοσίευμα του στο Βήμα τονίζει πως είναι ο Ποσειδώνας  και όχι ο γίγαντας Εγκέλαδος ο θεός των γεωλογικών φαινομένων για τους αρχαίους Έλληνες.

Αυτός εξουσίαζε τα έγκατα της γης ενώ σε αυτόν αποδίδεται η διαμόρφωση της γήινης επιφάνειας, με όρη, νησιά, ποταμούς, ισθμούς, φαράγγια, κόλπους. Στις περιοχές που πλήττονταν από σεισμούς κυριαρχούσε μάλιστα η λατρεία του.