Όταν χαρίζαμε κρι κρι στους Αμερικανούς για να τους ευχαριστήσουμε για τη βοήθεια τους

Ένα σπάνιο ντοκουμέντο, ένα βίντεο διάρκειας μόλις 19 δευτερολέπτων, που ανάρτησε στο youtube η British Pathe  δείχνει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο την ευγνωμοσύνη που πάντα ένιωθαν οι Έλληνες για τους Αμερικανούς και τις πολιτικές τους ηγεσίες, ευγνωμοσύνη  που κάποιες φορές φθάνει και σε όρια υπερβολής.

Στο βίντεο εμφανίζεται ο Κρητικός αγρότης από τα Χανιά, Ευτύχης Πρωτοπαπαδάκης να δωρίζει ένα κρι-κρι, το  οποία μάλιστα είναι το μοναδικό περιουσιακό του στοιχείο, στον εκπρόσωπο του τότε Αμερικανού Προέδρου  Πωλ Πόρτερ για να ευχαριστήσει τον αμερικανικό παράγοντα για τη βοήθεια που προσέφερε στην Ελλάδα.

Η εικόνα μιλάει από μόνη της με το κρι κρι να περνά στα χέρια του Πόρτερ και να επιβιβάζεται στο αεροπλάνο με προορισμό την Αμερική. Το Κρητικό αγρίμι είχε αιχμαλωτίσει ο Πρωτοπαπαδάκης, που κατάγονταν από το Ανατολικό Σέλινο, όταν ήταν λίγων ημερών και προφανώς είχε μεγάλη αξία για εκείνον.

Αξίζει όμως να δούμε στο σημείο αυτό ποιος ήταν ο Πώλ Πόρτερ, τι ήλθε να κάνει στην Ελλάδα και τι έγραψε στη συνέχεια γι αυτήν. Και αξίζει γιατί, όπως θα δείτε στη συνέχεια, μπορεί από το 1950 να έχουν περάσει αρκετές δεκαετίες όμως δεν έχουν αλλάξει πολλά πράγματα.

Ο Πωλ Πόρτερ λοιπόν ήταν ένας Αμερικανός δικηγόρος και πολιτικός που επί προεδρίας Ρούσβελτ είχε αναλάβει πρόεδρος της αμερικανικής Ομοσπονδιακής Επιτροπής Επικοινωνιών. Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου είχε ενταχθεί στο Γραφείο Διοίκησης Τιμών ως διαχειριστής αναπληρωτής, και στη συνέχεια, βοηθός διευθυντής του Γραφείου της Οικονομικής Σταθεροποίησης.

Τον Δεκέμβριο του 1946 ο τότε  πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρυ Τρούμαν, σε απάντηση του  Έλληνα πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Τσαλδάρη, που ζητούσε εναγωνίως οικονομική βοήθεια για την χώρα μας ώστε να πατάξει την κομμουνιστική απειλή, διόρισε τον Πόρτερ επικεφαλής της Αμερικανικής Οικονομικής Αποστολής στην Ελλάδα, με το βαθμό του πρέσβη.

Τον Ιανουάριο του 1947 ο Πόρτερ ήλθε στην Ελλάδα και την γνώρισε σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο της, καθώς μετά από 6 ημέρες η μεγάλη απεργία των δημοσίων υπαλλήλων έριξε την κυβέρνηση και ανέλαβε την πρωθυπουργία σε κυβέρνηση συνασπισμού  ο εξωκοινοβουλευτικός τραπεζίτης Δημήτριος Μάξιμος.

Δουλειά του Πόρτερ, ήταν να ελέγξει τα δημοσιονομικά της Ελλάδας ώστε ο Τρούμαν να της χορηγήσει την ανάλογη βοήθεια. Η έκθεση που συνέταξε έμεινε στην ιστορία. Παρατίθεται ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα της που δημοσίευσε η εφημερίδα Ελευθερία:

«Εδώ δεν υφίσταται κράτος σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα. Αντ' αυτού υπάρχει μια χαλαρή ιεραρχία ατομιστών πολιτικών, μερικοί από τους οποίους είναι χειρότεροι από άλλους, που είναι τόσο απασχολημένοι με τον προσωπικό τους αγώνα για εξουσία, ώστε δεν έχουν τον χρόνο να αναπτύξουν οικονομική πολιτική, ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι είχαν την ικανότητα.

Υπάρχει μεγάλη ανομοιομορφία εις το βιοτικόν έπιπεδον και τα εισοδήματα ανά την Ελλάδα. Οι κερδίζοντες, δηλαδή οι βιομήχανοι, οι έμποροι, οι κερδο­σκόποι και οι μαυραγορίται, διάγουν έν πλούτω και χλιδή, το πρόβλημα δε αυτό ουδεμία κυβέρνησις το αντιμετώπισεν αποτελεσματικώς.

Εν τω μεταξύ αι λαϊκαί μάζαι περνούν μιαν αθλίαν ζωή. Οι κερδίζοντες είναι σχετικώς ολίγοι τον αριθμόν και ο συνολικός πλούτος των, περιερχόμενος εις το σύνολον του πληθυσμού θα έπέφερεν ελάχιστην βελτίωσιν των γενικών συνθηκών διαβιώσεως. Αλλ' ο πολυτελής τρόπος ζωής των εν μέσω της πτώχειας συντείνει εις το να εξοργίζη τας μάζας και να υπογραμμίζη την δυστυχίαν των πτωχών.

Η δημόσια διοίκηση είναι υπερβολικά εκτεταμένη. Οι χαμηλοί μισθοί προσαυξάνονται βάσει ενός εντελώς συγκεχυμένου συστήματος επιδομάτων, χάριν των οποίων τινές δημόσιοι υπάλληλοι κερδίζουν μέχρι και τέσσερις φορές περισσότερο από τον βασικό μισθό τους.

Υπάρχει εις την χώραν σημαντικόν ποσοστόν συγκεκαλυμμένης ανεργίας, δεδομένου ότι τα 20% του πληθυσμού χρησιμοποιούνται υπό του κράτους ή εξαρτώνται εξ αυτού. Τα χαμηλότατα επίπεδα ζωής των δημοσίων υπαλ­λήλων, των συνταξιούχων και των άλλων μισθοβιώτων αποτελούν ένα σημαντικό παράγοντα, ο οποίος συμβάλλει εις την πολιτικήν και κοινωνικήν έντασιν που χαρακτηρίζει σήμερον την Ελλάδα.

Ουδέν μέτρον ελήφθη από της απελευθερώσεως δια να δοθή χρήσιμος εργασία εις τους δυναμένους να εργασθούν από το ευρύ αυτό στρώμα του πληθυσμού.

... Δύο και ήμισυ έτη μετά την άπελευθέρωσιν η Ελλάς ευρίσκεται εις μί­αν κατάστασιν νεκρώσεως παρά την ούσιαστικήν έξωτερικήν βοήθειαν και την αρμοδίαν εξωτερικήν καθοδήγησιν. Εις ολόκληρον την χώρα, απ΄ άκρου εις άκρη, κυριαρχεί μία γκρίζα ανυπεράσπιστη, βαθιά έλλειψη πίστης για το μέλλον - μία έλλειψη πίστης που οδηγεί σε πλήρη απραξία προς το παρόν. Οι άνθρωποι έχουν παραλύσει από την αβεβαιότητα και τον φόβο, οι επιχειρηματίαι δεν επενδύουν, οι καταστηματάρχαι δεν αποθηκεύουν προμήθειες.

... Σημαντικά ποσά ξένου συναλλάγματος εσπαταλήθησαν κατά τό παρελθόν έτος [1946] εις εισαγωγάς ειδών πολυτελείας, εις πώλησιν χρυσών λιρών από το κράτος και εις πράξεις επί του νομίσματος εις την μαύρην άγοράν»

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος  σε οποιοδήποτε ιστότοπο, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)