Δείτε τα φυτά σουσαμιού, κάσιους, αράπικου φιστικού, λάχανου Βρυξελλών και εκπλαγείτε

Έχετε σκεφτεί ποτέ από πού βγαίνει το σουσάμι; Ξέρετε τι φυτό παράγει τα πεντανόστιμα κάσιους και πως το αράπικο φιστίκι βγαίνει από το χώμα; 

Νομίζετε πως τα λαχανάκια Βρυξελλών καλλιεργούνται μόνο στο Βέλγιο και είναι μικρός θάμνος ενώ οι ανανάδες σε χώρες με πολύ θερμό κλίμα;

Αν δεν γνωρίζετε τις απαντήσεις , τότε ανήκετε στην κατηγορία των ανθρώπων, που όπως εγώ, θα εκπλαγείτε όταν δείτε τα φυτά που παράγουν όλα τα παραπάνω καθώς και άλλα, όπως η βανίλια, το γκότσι μπέρι, ο καφές, των οποίων βρήκαμε φωτογραφίες ψάχνοντας παράλληλα πληροφορίες για την καλλιέργεια τους.

Σουσάμι

Σουσάμι, καλλιεργείται στη Νιγρίτα

Το σουσάμι κατάγεται από τις θερμές περιοχές της Ασίας. Κατά το παρελθόν καλλιεργούνταν ευκαιριακά στην Ελλάδα όταν το χωράφι έπρεπε να μείνει σε αγρανάπαυση. 

Τη δεκαετία του 1970 καλλιεργούσαμε στη χώρα μας μέχρι και 300.000 στρέμματα αλλά δυστυχώς σήμερα οι εκτάσεις έχουν περιοριστεί δραματικά.

 Στις μέρες μας η καλλιέργεια του σουσαμιού αναπτύσσεται στην περιοχή της Νιγρίτας.

Το φυτό είναι ανθεκτικό στην ξηρασία κι έτσι το εύρος των εδαφών που είναι κατάλληλα για την καλλιέργειά του είναι μεγάλο.

Το σουσάμι χρειάζεται για την ολοκλήρωση του βιολογικού του κύκλου υψηλές θερμοκρασίες, από 26-30ο Κελσίου ενώ η χαμηλότερη θερμοκρασία για την έναρξη της βλάστησης του είναι 12ο Κελσίου.

 Κάσιους

Το Κάσιους είναι  ένα δέντρο της οικογένειας των Ανακαρδιοειδών. Προέρχεται από τη Βραζιλία και οι Πορτογάλοι εξερευνητές το μετέφεραν τον 16ο αιώνα και σε άλλες χώρες με αποτέλεσμα σήμερα να εντοπίζεται στη Μοζαμβίκη, στην Τανζανία, στην Κένυα και στην Ινδία. 

Δύσκολα θα μπορούσε κανείς να φανταστεί πως το κάσιους είναι δέντρο και οι καρποί του αναπτύσσονται κολλημένη επάνω σε ένα ψεύτικο φρούτο που δεν τρώγεται.  

Λαχανάκι Βρυξελλών 

Το ύψος του φυτού φθάνει το ένα μέτρο

Tα λάχανα  Βρυξελλών θεωρείται ότι προέρχονται από τους ρωμαϊκούς χρόνους ενώ στην αρχή καλλιεργήθηκαν στο Βέλγιο. Η καλλιέργεια τους εισήχθη στις ΗΠΑ το 1800. Είναι ένα λαχανικό όχι πολύ διαδεδομένο στην Ελλάδα, ωστόσο στη χώρα μας οι κλιματικές και εδαφικές συνθήκες είναι κατάλληλες για την καλλιέργεια του. 

Το εκπληκτικό είναι πως το φυτό πάνω στο οποίο αναπτύσσεται το λαχανάκι Βρυξελλών φθάνει μέχρι και το  1 μέτρο ύψος ενώ σε κάθε φυτό, μπορεί να αναπτυχθούν μέχρι και 80 μικρά κεφάλια-λαχανάκια, βάρους μέχρι 1,5 κιλό ανά φυτό. Το εδώδιμο μέρος του καρπού είναι οι κεφαλές. Είναι φυτό ψυχρής εποχής ενώ σε  υψηλότερες θερμοκρασίες, το φυτό αναπτύσσει άνθη. 

Σε γενικές γραμμές προτιμά την υγρασία αν και για να  αναπτυχθεί, θέλει ηλιοφάνεια. Αναπτύσσεται σχεδόν σε οποιοδήποτε τύπο εδάφους αλλά προτιμάει τα ελαφρά εδάφη που αποστραγγίζουν καλά αλλά κρατάνε επαρκή υγρασία για την ανάπτυξη του. Επειδή έχουν ρηχό ριζικό σύστημα, θα πρέπει να καλλιεργείται σε περιοχές απαλλαγμένες απο ανέμους.

 Ανανάς

Σε αντίθεση με τα κάσιους, για τον ανανά μέχρι πριν από 2 χρόνια θα έβαζα στοίχημα πως προέρχεται από δέντρο. Ωστόσο είδα το φυτό του και κατάλαβα το μεγάλο μου λάθος. 

Ο ανανάς λοιπόν είναι ένα μοναδικό και εξωτικό τροπικό φρούτο, αλλά υπάρχει η δυνατότητα να καλλιεργηθεί σε προσαρμοσμένες και ελεγχόμενες «κλιματικές» συνθήκες και στη χώρα μας. 

Μάλιστα αν κάποιος θέλει να έχει τη δική του παραγωγή μπορεί να το κάνει και στο σπίτι του. Κόψτε ένα καλό και ώριμο ανανά, που θα αγοράσετε, από την κορφή του αφήνοντας περίπου 5 εκατοστά σάρκας  μαζί με το κοτσάνι του.

 Αν είναι χειμώνας φυτέψετε τον ανανά σε μια μεγάλη γλάστρα μέσα στο σπίτι. Αν έχει ζέστη μπορείτε να τον φυτέψετε κατευθείαν έξω στο χώμα. Αφού τον φυτέψετε ποτίστε τον κατευθείαν με λίγο νερό.

Μετά το αρχικό πότισμα, το φυτό σας δε θα χρειάζεται σχεδόν καθόλου νερό, αρκεί μια φορά την εβδομάδα. Έχετε υπόψην πως τα φυτά ανανά μεγαλώνουν αργά και θα χρειαστεί να περάσουν περίπου 3 χρόνια πριν αρχίσει το δεντράκι σας να παράγει καρπούς.

Γκότζι Μπέρι

Το γκότζι μπέρι, ένα ξενόφερτο φρούτο που πριν από μερικά χρόνια το αγνοούσαμε στην Ελλάδα, αλλά επειδή θεωρείται σούπερ food και δίνει καλό εισόδημα φτιάξαμε και τις κατάλληλες συνθήκες για την καλλιέργεια του.

Πρόκειται για ένα φυλλοβόλο φυτό που  αντέχει τόσο σε υψηλές θερμοκρασίες έως 40° Κελσίου όσο και σε χαμηλές, όπως στους -30° Κελσίου. Εντυπωσιακή είναι και η στρεμματική απόδοση που φτάνει σε 1,5 τόνο νωπών καρπών, δηλαδή περίπου 700-800 κιλά αποξηραμένων. Η τιμή παραγωγού διαμορφώνεται σε 6-7 ευρώ για κάθε κιλό  αποξηραμένου καρπού.

Βανίλια

Οι Αζτέκοι αποκαλούσαν την βανίλια  τλιλξοτσίτλ, δηλαδή «μαύρο λουλούδι», αναφερόμενοι στο χρώμα του επεξεργασμένου καρπού της. 

Τη χρησιμοποιούσαν για να αρωματίσουν το ρόφημα ξοκοάτλ, δηλαδή τη σοκολάτα, το οποίο είχε ως βάση το κακάο. Λέγεται ότι Αζτέκος αυτοκράτορας του Μεξικού,  είχε προσφέρει αυτό το ρόφημα στον Ισπανό κονκισταδόρο Ερνάν Κορτές το 1520. 

Στη συνέχεια ο Κορτές εισήγαγε κόκκους κακάου καθώς και τους καρπούς της βανίλιας στην Ευρώπη.

Στην πραγματικότητα ο καρπός της βανίλιας παράγεται από μια ορχιδέα. Αυτή η ορχιδέα είναι η μοναδική από τις 20.000 και πλέον ποικιλίες ορχιδέας η οποία παράγει κάτι βρώσιμο.

 Είναι αναρριχητικό φυτό που χρειάζεται κάποιο υποστήριγμα και λίγη σκιά. Στο φυσικό της περιβάλλον συνήθως αναρριχάται σε δέντρα στα υγρά, τροπικά, πεδινά δάση. 

Παρότι υπάρχουν πάνω από εκατό είδη βανίλιας, αυτή που χρησιμοποιείται ευρύτερα στο εμπόριο είναι η vanilla planifolia, που περιέχει μεγαλύτερες ποσότητες αιθέριου ελαίου. Η συγκεκριμένη αναρριχώμενη ορχιδέα είναι, όπως και οι άλλες του είδους της, πολυετές φυτό, στο οποίο ο καρπός αναπτύσσεται περίπου 5 χρόνια μετά την ανθοφορία. 

Τα «φασόλια» της βανίλιας, λίγο πριν την ωρίμανσή τους απελευθερώνουν τη βανιλλίνη. Προτού οι καρποί ωριμάσουν, συλλέγονται με το χέρι και στη συνέχεια, αφού βραχούν, υφίστανται ζύμωση για λίγες μέρες και μετά αποξήρανση στον ήλιο για αρκετές εβδομάδες, οπότε και αποκτούν τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά τους: το άρωμα, το σοκολατί χρώμα και την ελαιώδη υφή τους.

Αράπικο φιστίκι

Το περίφημο αράπικο φιστίκι είναι μια καλλιέργεια με μεγάλες προοπτικές . Όπως συμβαίνει και με άλλα προϊόντα, η ελληνική αραχίδα, όπως λέγεται έχει ζήτηση η οποία όμως καλύπτεται σχεδόν εξ ολοκλήρου με εισαγωγές από τρίτες χώρες, επειδή η παραγωγή στη χώρα μας είναι ελλειμματική.

Με τη στρεμματική απόδοση να κυμαίνεται μεταξύ 400-500 κιλά αράπικου φιστικιού και μία μέση τιμή 1,2-1,4 ευρώ το κιλό, το ακαθάριστο εισόδημα που δίνει αυτή η καλλιέργεια είναι 500-700 ευρώ ανά στρέμμα.

Η αραχίδα προτιμά ελαφρά εδάφη, ώστε να μπορούν οι βλαστοί να εισέρχονται εύκολα στο έδαφος μετά τη γονιμοποίηση των ανθέων, αλλά και κατά το ξερίζωμα των φυτών να μην υπάρχουν απώλειες των καρπών κατά τη συγκομιδή. Το έδαφος που είναι καταλληλότερο είναι το καλά στραγγιζόμενο αμμοπηλώδες έδαφος.

Σήμερα καλλιεργείται σε διάφορα μέρη της Ελλάδας από την Πελοπόννησο μέχρι την Ορεστιάδα, ωστόσο οι συνολικές εκτάσεις δεν υπερβαίνουν κάποιες δεκάδες χιλιάδες στρέμματα. Η καλλιέργεια του αράπικου φιστικιού θεωρείται πάντως εύκολη, χωρίς ιδιαίτερες καλλιεργητικές φροντίδες.

Καφές

Ο καφές είναι το δεύτερο πιο εμπορεύσιμο προϊόν σε όλο τον κόσμο. Ο μύθος θέλει γύρω στο 900μ.χ. έναν βοσκό στην Αιθιοπία, να παρατηρεί, πως όσα ζώα έτρωγαν απο έναν συγκεκριμένο θάμνο, ήταν πιο ενεργητικά απο τα υπόλοιπα.

 Κάπως έτσι ανακαλύφθηκε ο καφές και μέσω σκλάβων πέρασε στην Αραβική χερσόνησο, όπου και διαδώθηκε γρήγορα σε όλο τον Μουσουλμανικό κόσμο. Για 700 χρόνια κρατήθηκε μακριά από εξαγωγές μέχρι οι Βενετοί γύρω στο 1640 τον φέρνουν στην Ευρώπη και μέσα σε 30 χρόνια διαδίδεται αστραπιαία. 

Οι Ολλανδοί μεταφέρουν τους σπόρους του καφέ στις αποικίες τους στην Ασία, ενώ οι Γάλλοι στις δικές τους στην Αμερική. Γύρω στα 1820, ο βασιλιάς της νεοσύστατης Βραζιλίας, στέλνει απεσταλμένο στην Γουϊνέα, για την απόκτηση σπόρων, έτσι ο καφές πέρασε στην κορυφαία σήμερα παραγωγό χώρα του πλανήτη.

Το καφεόδεντρο, είναι αειθαλής θάμνος, όμοιος με την καμέλια. Υπάρχουν δύο είδη καφεόδεντρου: η Arabica με το 70% της παγκόσμιας παραγωγής και η Canephora  με το 30% της παγκόσμιας παραγωγής. Από αυτά τα δύο είδη, διακλαδίζονται 66 αναγνωρισμένες ποικιλίες. 

Το είδος Arabica ευδοκιμεί σε υψόμετρα 700-2000 μέτρων, έχει πλούσια αρώματα, περιέχει 1,1% καφεΐνη και είναι αρκετά ευαίσθητο. Το είδος Canephora ευδοκιμεί σε πεδιάδες και έως 600 μέτρα υψόμετρο.Έχει δυνατή και γεμάτη γεύση, διπλάσια καφεΐνη 2,2%, είνα πιο ανθεκτικό, αλλά υστερεί σε αρώματα.

Οι συχνότητα των βροχοπτώσεων, το έδαφος, οι ιδανικές μέσες και σταθερές θερμοκρασίες, ο ήλιος, το υψόμετρο και η γειτονική χλωρίδα του δέντρου, είναι τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την ποιότητα του εκάστοτε καρπού.

Για να ευδοκιμήσει το καφεόδεντρο, χρειάζεται υγρασία, ήλιο, θερμοκρασίες από 16 μέχρι 26 C και οι εχθροί του είναι, η παγωνιά, το κρύο ,η ξηρασία καύσωνας καθώς και οι απότομες μεταβολές θερμοκρασίας. Συνεπώς δεν μπορεί να καλλιεργηθεί στην Ελλάδα παρά μόνο σε  περιοχές του Ισημερινού κύκλου.

Κανέλλα

Η κανέλλα είναι φυτό δενδρώδες, από τα πιο αρχαία φυτά που υπήρχαν στον κόσμο. Λέγεται αλλιώς και κιννάμωμον, η οποία είναι λέξη που τη χρησιμοποιούσε ο Θεόφραστος και σημαίνει γλυκό ξύλο.

Το όνομά της προέρχεται από το υποκοριστικό canna, που σημαίνει σωλήνας και αναφέρεται στο σχήμα που έχει η Κανέλα όταν αποκόβεται από το φλοιό του δέντρου και στεγνώνει.

 Έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και εκατοντάδες χρόνια τόσο ως μπαχαρικό όσο και ως φαρμακευτικό φυτό, ιδιαίτερα στην κινεζική ιατρική.

 Αρχικά, το χρησιμοποιούσαν οι Αιγύπτιοι σε ταριχευτικά μίγματα, αφού το εισήγαγαν από την Κίνα το 2000 π.Χ.

 Αργότερα, Πορτογάλοι έμποροι ανακάλυψαν την κανέλλα στη Σρι Λάνκα και στο τέλος του 15ου αιώνα αναδιάρθρωσαν τις καλλιέργειες κανέλλας. 

 Είναι γηγενές φυτό της Σρι Λάνκα και της Ινδίας.

 (φωτογραφίες από boredpanda.com)