Ίσως είναι οι πιο πολυφωτογραφημένοι Κρητικοί και όχι άδικα. Ο λόγος για τους Σφακιανούς, που θεωρούνται συνώνυμο της αντρειοσύνης και της γνήσιας Κρητικής λεβεντιάς.
Οι πιο χαρακτηριστικές φωτογραφίες φωτογράφων θρύλων, όπως ο Φρεντερίκ Μπουασονά, η Nelly, και άλλοι, έχουν αποτυπώσει με τον καλύτερο τρόπο αυτά τα χαρακτηρηστικά.
Ο "έρωτας" με τους Σφακιανούς κάθε ξένου, που έρχεται στην Κρήτη, είτε για να φωτογραφήσει είτε για να μελετήσει τα χαρακτηρηστικά του ντόπιου πληθυσμού, είναι δεδομένος εδώ και δεκαετίες.
Όταν το 1942 ο Ιταλός ανθρωπολόγος Lidio Cipriani, εστάλη από το φασιστικό καθεστώς της χώρας του στην Κρήτη για να μελετήσει ανθρωπολογικά τους κατοίκους της γοητεύτηκε απεριόριστα από τους Σφακιανούς. Έτσι δεν δίστασε να τους αποθεώσει για την υπερηφάνεια, την αντρειοσύνη και την ανυποταξία τους σε κάθε ξένο ζυγό.
Και ο ανθρωπολόγος Άρης Πουλιανός που μελέτησε την καταγωγή των Κρητικών από το 1965 μέχρι το 1996 ξεχώρισε σε πολλά σημεία τους Σφακιανούς. Βέβαια ο Πουλιανός δεν αποδέχθηκε τον αυτοπροσδιορισμό των Σφακιανών ως απογόνων των Δωριέων.
Στη μελέτη του αναφέρει πως οι Σφακιανοί δέχτηκαν επιδράσεις και των Δωριέων όμως αν δεχτούμε ότι οι Δωριείς κατέβηκαν γύρω στο 1.200 π.Χ, στην Κρήτη ο βασικός πυρήνας των Σφακιανών, σύμφωνα με τη γεωγραφική κατανομή των γνωρισμάτων και την προέκταση τους στα παλαιοανθρωπολογικά δεδομένα, υπήρχε τουλάχιστον μερικές εκατοντάδες χρόνια πριν από αυτή τη χρονολογία.
Ωστόσο και ο Άρης Πουλιανός επεσήμανε πως στην ορεινή και απομονωμένη περιοχή των Σφακίων ζουν οι πιο ψηλοί και ανοιχτόχρωμοι Κρητικοί που διακρίνονται τόσο έντονα γι αυτά τους τα χαρακτηριστικά ώστε να δικαιολογούν την κατάταξη τους σε ξεχωριστή ποικιλία.
Σε κάθε περίπτωση πάντως και με δεδομένη την γεωγραφική απομόνωση των Σφακίων οι αναμίξεις, και ειδικά με κατακτητές, ήταν δύσκολες για τους Σφακιανούς που διατήρησαν έτσι στην πορεία των αιώνων περισσότερο ατόφια τα ξεχωριστά χαρακτηρηστικά τους.
Κι όπως η ιστορία απέδειξε τα χαρακτηρηστικά αυτά δεν ήταν μόνο εμφανισιακά αλλά αφορούσαν και στη γενικότερη συμπεριφορά και κουλτούρα τους αποπνέοντας έναν αέρα επαναστατών, αγέρωχων και ανυπότακτων ανδρών.
Η Ελένη Βασιλάκη είναι δημοσιογράφος. Έχει εργαστεί από το 1995 μέχρι σήμερα σε εφημερίδες και ραδιοφωνικούς σταθμούς του Ηρακλείου συνεργαζόμενη παράλληλα με ΜΜΕ στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης με master στη Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων ενώ μιλά Αγγλικά και Ιταλικά. Λατρεύει τα ταξίδια και τις εκδρομές, τις πεζοπορίες στη φύση και τη γνωριμία με τον τόπο της και τους ανθρώπους του.