Στις Μαργαρίτες Μυλοποτάμου 47 χρόνια πριν, αγνώριστο το χωριό!

Ένα από τα πιο όμορφα χωριά της Κρήτης είναι οι Μαργαρίτες στο Ρέθυμνο. Ένα χωριό χτισμένο σε υψόμετρο 300 μέτρων κοντά στις αρχαιότητες της Ελεύθερνας, με ιστορία που χάνεται πίσω στους αιώνες.

Πριν ταξιδέψουμε όμως στην ιστορία του αξίζει να δούμε ένα μικρής διάρκειας βίντεο, που αναρτήθηκε στο youtube και προέρχεται από κάτοικο του χωριού, τραβηγμένο το 1970. Όπως θα διαπιστώσουν όσοι γνωρίζουν το χωριό στη σημερινή του μορφή, περίπου 47 χρόνια πριν, ήταν αγνώριστο.

 Ένα πραγματικά μικρό αγροτικό χωριό της Κρήτης, με τα γαϊδουράκια του, με το λιομάζωμα που γίνεται με τα χέρια από το έδαφος,  με χωμάτινους δρόμους και το παλιού τύπου λεωφορείο του ΚΤΕΛ να καταφθάνει.

Στην ηλεκτρονική σελίδα του Δήμου Μυλοποτάμου διαβάζουμε πως στις ενετικές απογραφές και σε έγγραφα της περιόδου το όνομα του χωριού αναφέρεται ως "Μαγαρίτες".

Κι αν όλοι σκεφτόμαστε ακούγοντας το πώς ίσως να σχετίζεται με το όμορφο ομώνυμο λουλούδι στην πραγματικότητα υπάρχουν διάφορες θεωρίες για την ονομασία του.

Στο «Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης» του Δημητράκου αναφέρεται η μεσαιωνική λέξη μαγαρίτης, που σημαίνει αρνησίθρησκος, αποστάτης (χρησιμοποιείται και ως υβριστική αντί του μακαρίτης), που δεν αποκλείεται να έχει σχέση με την ίδρυση του χωριού, από τον πρώτο οικιστή μαγαρίτη(αλλόθρησκο).

Όμως, στο «Μέγα Λεξικόν της Ελληνική Γλώσσης» των Liddel-Scott αναφέρεται και η λέξη «μαγαρικός» εκ του «μεγαρικός κέραμος». Τα μαγαρικά συνεχίζουν να έχουν σχέση με τα κεραμικά και επί Βυζαντίου.Οι Βυζαντινοί έλεγαν μαγαρικάτα τα πήλινα υδροδοχεία, σταμνιά, κύπελλα, πιάτα κ.λπ

Η αγγειοπλαστική έχει παράδοση στις Μαργαρίτες. Μάλιστα οι κάτοικοι του εξακολουθούν και σήμερα να εργάζονται σε απομιμήσεις αρχαίων μινωϊκών αγγείων, για τουριστική κατανάλωση.

Οι αγγειοπλάστες των μαγαρικών αγγείων αποκαλούνταν «μαγαρικοί» και κατά παραφθορά προκύπτει το «Μαγαρίτες». Αυτοί ενδεχομένως να  ήταν οι πρώτοι οικιστές του χωριού κατά την Βυζαντινή περίοδο, πράγμα που  σημαίνει ότι η επαγγελματική ταυτότητα των πρώτων οικιστών έδωσε και το όνομα στην περιοχή.

Η Δήμητρα Ποθουλάκη, ασχολήθηκε επίσης με την ετυμολογία τού ονόματος του χωριού αναφέροντας πως  μια βασίλισσα της αρχαίας Ελεύθερνας με το όνομα Μαργαρίτα  γοητεύτηκε από την ομορφιά του τοπίου, ώστε προσέφερε όλα τα κοσμήματα της, για να οικοδομηθεί χωριό στην περιοχή και προς τιμήν της να ονομαστεί Μαργαρίτες. Αυτή η εκδοχή ωστόσο θεωρείται παντελώς αναληθής και αβάσιμη.

Ιστορικές αναφορές στο χωριό έχουμε το 1577 από το Fr. Barozzi, Magarites , από τον Καστροφύλακα, Magarites, από  το Βασιλικάτα, Magharites.

Στην απογραφή του 1881, ο Ν. Σταυράκης, το καταγράφει για πρώτη φορά ως Μαργαρίτες με 741 Χριστιανούς κατοίκους και έδρα ομώνυμου δήμου.

Μαγαρίτες αναφέρεται το χωριό και όλη την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Επί Ενετοκρατίας στo χωριό υπήρχαν πολλές και μεγάλες κατοικίες Ενετών αρχόντων.Ένα από τα μέγαρα ανήκε στην οικογένεια Dandolo, όπως δείχνουν τα γράμματα Ζ D σχετικής επιγραφής. Η εκκλησία του Αγ. Δημητρίου, που βρισκόταν κοντά στο μέγαρο και ήταν ιδιόκτητη της οικογένειας των Ντάντολο, πιστοποιεί το γεγονός.

Στην επανάσταση του 1332, το χωριό ήταν έδρα των επαναστατών. Τo 1830 υπήρξε έδρα του Κρητικού Συμβουλίου. Επίσης ο ηγούμενος του Αρκαδίου Γαβριήλ Μαρινάκης καταγόταν από τις Μαργαρίτες.