Αναζητώντας το θαύμα στην τρεμιθιά του Αγίου Φανουρίου στον Αχλαδέ

 Αναζητώντας το θαύμα…στην ιερή τρεμιθιά του Αγίου Φανουρίου. Η λατρευτική παράδοση που ξεκίνησε με τη δεντρολατρεία, κατά την αρχαιότητα, εξακολουθεί να υπάρχει ολοζώντανη στο λόφο  Γρίβιλα, του οικισμού Αχλαδέ στο Μυλοπόταμο. 

Εκεί βρίσκεται ο ναός του Αγίου Φανουρίου και λίγες δεκάδες μέτρα πιο πάνω η ιερή τρεμιθιά, μια φιστικιά του γένους pistacia terebinthus, στην οποία έχουν αποδοθεί θαυματουργές ιδιότητες καθώς στη βάση της είχε βρεθεί η εικόνα του Αγίου Φανουρίου.

Το τρυποπέρασμα

Το σημείο αυτό ονομάζεται Εύρεση ενώ η λατρευτική του υπόσταση συνδυάζεται με ένα βράχο, το τρυποπέρασμα, από όπου οι πιστοί διέρχονται σχεδόν έρποντας για να κρεμάσουν στο ιερό δέντρο ρούχα και αντικείμενα τους προσδοκώντας στο θαύμα που θα αποκαταστήσει την υγεία τους και θα επιλύσει τα όποια προβλήματα τους.

Ο χώρος όπου βρίσκεται η τρεμιθιά, το τρυποπέρασμα αλλά και ο ναός του Αγίου Φανουρίου, κάθε άλλο παρά τυχαίος είναι. Όλες οι ενδείξεις μαρτυρούν πως εκεί προϋπήρχε σπουδαίος οικισμός και κατοίκηση της περιοχής από τους προϊστορικούς, τουλάχιστον, χρόνους.

Η αγριοφυστικιά που διακρίνει κανείς μόλις φθάσει έξω από την περίφραξη του ναού, δεν ανήκει από μόνη της ως είδος στα δέντρα στα οποία απέδιδαν ιερό χαρακτήρα οι πρόγονοι μας, σε αντίθεση με ότι ίσχυε για την ελιά και τη δρυ. Ωστόσο στην περίπτωση της τρεμιθιάς του Αχλαδέ η ιερότητα ήλθε αυτόματα με την εύρεση της εικόνας του Αγίου Φανουρίου. Το ίδιο και ο βράχος μπροστά από το δέντρο.

Κι ενώ θα περίμενε κανείς με το πέρασμα των ετών πως θα έχανε κάτι από τη ζωντάνια της η λατρευτική παράδοση που θέλει ο πιστός να αφήνει κάτι δικό του, ρούχο ή άλλο αντικείμενο, στο καθαγιασμένο δέντρο, αφήνοντας μαζί με αυτό και το όποιο πρόβλημα τον έφερε στο σημείο, η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα η τρεμιθιά του Αγίου Φανουρίου είναι αδιάψευστος μάρτυρας ότι συμβαίνει ακριβώς, το αντίθετο.

Το δέντρο είναι φορτωμένο με κάθε είδους ρούχο και αντικείμενο: Πουλόβερ, μπλούζες, πλήθος ανδρικών και γυναικείων εσωρούχων, παπούτσια, κομπολόγια, χάντρες για το μάτι, σφαίρες κυνηγετικών όπλων, νομίσματα, παιδικά παιγνίδια και ρουχαλάκια, πιάστρες για τα μαλλιά, αναπτήρες, μαρκαδόρους και στυλό, κομποσκοίνια, καπέλα, κορδέλες, μέχρι και ηλεκτρολογικό υλικό, έχουν εναποθέσει οι πιστοί στη ρίζα, στα κλαριά και στον κορμό του.

Μοιάζει λες κι ακόμα όσοι δεν πιστεύουν τις ιερές ιδιότητες του δέντρου πηγαίνοντας στο σημείο και βλέποντας το να παρασύρονται και να αφήνουν πάνω σε αυτό ότι τους είναι εύκαιρο και διαθέσιμο εκείνη τη στιγμή. 

Το συναίσθημα που επικρατεί, όχι μόνο στο συγκεκριμένο ιερό δέντρο αλλά σε όλα όσα ανήκουν στην ίδια κατηγορία και συναντάμε στην Κρήτη, είναι πως αφήνοντας ο πιστός, που είναι αντιμέτωπος με ένα σοβαρό ζήτημα, κάτι από το ρουχισμό ή τα αντικείμενα που σχετίζονται με αυτό, αφήνει πίσω του και το ίδιο το πρόβλημα μεταφέροντας την ικεσία στον Άγιο Φανούριο για την επίλυση του.

Όσοι πιστοί βρεθούν εξάλλου στο σημείο δεν παραλείπουν να περάσουν από το τρυποπέρασμα, ένα άνοιγμα σχετικά μικρό, που υπάρχει στο βράχο δίπλα στην αγριοφυστικιά. Και η κίνηση αυτή έχει σχεδόν την ίδια λογική με την τοποθέτηση αντικειμένων στο δέντρο, μόνο που εδώ περνώντας μέσα από την τρύπα ο πιστός αφήνει πίσω του τον ίδιο τον παλιό του εαυτό και αναγεννιέται.

Και θα μου πείτε, καλά τα ρούχα και τα λοιπά αντικείμενα αλλά οι σφαίρες των κυνηγών τι σχέση μπορεί να έχουν με τα προβλήματα των πιστών, ώστε να τις αφήνουν σε τόσο μεγάλο αριθμό κάτω από το ιερό δέντρο; Εδώ σίγουρα όλα μαρτυρούν πως έχουμε να κάνουμε με κυνηγετικά έθιμα.

 Κάτοικοι της περιοχής πιστεύουν πως κυνηγοί πηγαίνουν με τα σκυλιά τους στο σημείο, βάζουν τα τελευταία να περάσουν το τρυποπέρασμα και αφήνουν στη βάση του δέντρου και σε οπές του βράχου τις σφαίρες τους ώστε τα ζώα τους να γίνουν ικανά στο κυνήγι και οι ίδιοι επιτυχημένοι κυνηγοί.

Ο συνδυασμός πάντως όλων αυτών των εικόνων, παραδόσεων, συνηθειών είναι τόσο γοητευτικός και μοναδικός που ακόμα κι αν δεν θέλεις να πιστέψεις στην αλήθεια που κρύβει πίσω του δεν μπορείς παρά να τον σεβαστείς και να αναγνωρίσεις πως η πίστη και η ελπίδα δεν έχει περιορισμούς και δε μπαίνει σε καλούπια. Έχει πάντα την ίδια βάση και το ίδιο επίκεντρο αλλά στο πέρασμα των χρόνων οι εκφράσεις της μεταβάλλονται. 

Σίγουρα κατά την αρχαιότητα η δεντρολατρεία δεν είχε εσώρουχα κρεμασμένα στα ιερά δέντρα είχε όμως άλλες προσφορές που εκκινούσαν πάντα από ζητήματα που ο άνθρωπος αδυνατούσε, με τα υπάρχοντα μέσα, να αντιμετωπίσει κι έτσι ζητούσε τη μεσολάβηση του Θείου…τότε ήταν η Μητέρα Φύση, σήμερα ο Άγιος Φανούριος, η Αγία Παρασκευή κ.α

Ελένη Βασιλάκη