Η αλαταποθήκη των Ενετών στο Ηράκλειο και η σημασία του αλατιού για την οικονομία τους

Απέναντι από το ενετικό λιμάνι του Ηρακλείου και δίπλα στα Arsenali Nuovi ξεχωρίζει ένα επιβλητικό σε μέγεθος, πετρόκτιστο, κτίριο εγκαταλελειμμένο, κλειστό στην κεντρική είσοδο του με κάθε λογής ξύλα και σιδερένιες βέργες.

Μόνο τα ψηλά παράθυρα του παραμένουν ασφράγιστα, κάποια εξ αυτών με σπασμένα τζάμια και πλαίσια, που όμως είναι αδύνατον να προσεγγίσει κανείς λόγω του μεγάλου ύψους όπου είναι φτιαγμένα.

Το κτίριο αυτό φιλοξενούσε επί Ενετοκρατίας την αποθήκη αλατιού όπου οι Βενετσιάνοι κατακτητές φύλαγαν το πολύτιμο γι αυτούς και την οικονομία τους προϊόν.

Οι Ενετοί όχι μόνο εμπορεύονταν το αλάτι αλλά διατηρούσαν επί σειρά ετών το μονοπώλιο στο εμπόριο του συγκεκριμένου προϊόντος στη Μεσόγειο, φροντίζοντας σε κάθε περιοχή που κατακτούσαν και η οποία διέθετε αλυκές να δημιουργούν αποθήκες φύλαξης του.

Το λιμάνι του Ηρακλείου, το λιμάνι της Κάντια όπως ονόμαζαν την πόλη , αναδείχθηκε ως το σημαντικότερο που διέθεταν στην Ανατολική Μεσόγειο προωθώντας μέσω αυτού το εξαγωγικό τους εμπόριο σε μεγάλη κλίμακα, με τα κύρια εξαγώγιμα προϊόντα τους να είναι το κρασί, το μέλι, οι σταφίδες, το λάδι, το βαμβάκι, το μετάξι, το τυρί, το κερί και φυσικά το αλάτι.

Οι χώρες στις οποίες κατέληγαν αυτά τα προϊόντα που έφευγαν από το λιμάνι μας ήταν η Αίγυπτος, η Συρία, η Αρμενία, η  Κύπρος αλλά και άλλες περιοχές της Ελλάδας.

Το αλάτι ωστόσο φαίνεται να ήταν η αιχμή του δόρατος του εξαγωγικού εμπορίου της Βενετίας. Μάλιστα ιστορικοί αναφέρουν πως η ιδιαίτερη αυτή σχέση με το συγκεκριμένο προϊόν είχε να κάνει με την παρουσία πλήθους αλυκών στο χώρο όπου χτίστηκε η ίδια η Βενετία.

Το μονοπώλιο στο εμπόριο του αλατιού οι Ενετοί το κέρδισαν μετά από μεγάλους αγώνες και για να το διατηρήσουν, περιφρουρώντας το, είχαν πάρει πολλά και σκληρά μέτρα.

Λέγεται, πως η ηγεμονία της Βενετίας και οι αγώνες που έδωσε γι αυτήν συνδέονται άμεσα με την προσπάθεια της να έχει τον έλεγχο όλων των επιχειρήσεων άλατος της Μεσογείου. Τα μέσα που χρησιμοποίησε για να πετύχει τους στόχους της ήταν πολλά και διαφορετικά ξεκινώντας από την καταστροφή αλυκών, τη δημιουργία τεχνητής έλλειψης στο αλάτι κι φθάνοντας μέχρι τον αποκλεισμό των ανταγωνιστών της από το εμπόριο του προϊόντος.

Οι Βενετοί έμποροι μετέφεραν το αλάτι από τις πόλεις που κατακτούσαν στις αποθήκες της Βενετίας. Εκεί είχε οριστεί ένα ανώτατο σώμα που επέβλεπε τις δραστηριότητες που σχετίζονταν με το αλάτι και διαμόρφωνε την πολιτική της Γαληνοτάτης ως προς αυτό. Ο λόγος για το Collegio del Sal. 

Τις διαχειριστικές αποφάσεις που προέκυπταν από τη πολιτική του άλατος εκτελούσε το Ufficio del Sal , υπό την ηγεσία και επίβλεψη των Provveditori del Sal, οι οποίοι αποτελούσαν την αρχή που καθόριζε την τιμή του προϊόντος και το που θα διατεθεί. 

Ακόμα υπήρχε στη Βενετία ειδικό ταμείο, το  Deposito del Sal, όπου κατέληγαν τα έσοδα από το εμπόριο του αλατιού για να χρησιμοποιηθούν είτε για την κάλυψη στρατιωτικών δαπανών είτε για την αντιμετώπιση του δημόσιου χρέους.