Έχετε μυρίσει ποτέ τα άνθη της φλαμουριάς που μας δίνει το τίλιο;

Κατεβαίνοντας τα σκαλοπάτια για να φθάσουμε στο παλιό μοναστήρι, όπου βρίσκεται ο ναός της Παναγίας Καρδιώτισσας, στην περιοχή του Αγίου Θωμά, νιώσαμε ένα όμορφο άρωμα να μας κατακλύζει. 

Δεν ήταν λιβάνι, αλλά κάτι πιο αιθέριο και φίνο. Δεν χρειάστηκε πολύ ώρα για να καταλάβουμε πως αυτή τη μοναδική μυρωδιά ανέδιδε η ολάνθιστη φλαμουριά, που υπάρχει στον κήπο του.

Φωτογραφία: Μ Αφραθιανάκης

Η αλήθεια είναι πως πρώτη φορά αντίκριζα αυτό το εντυπωσιακό δεντρο, που μας δίνει το γνωστό σε όλους τίλιο, καθώς δεν είναι απο εκείνα που συναντά κανείς εύκολα στην Κρήτη. 

Και ήταν ευτύχημα που το είδα ενταγμένο σε ένα τόσο εντυπωσιακό χώρο. Στο κέντρο της καταπράσινης έκτασης ο ναός, κτίσμα του 13ου αιώνα, πάνω σε ερείπια προγενέστερου ναού του 7ου αιώνα. 

Φωτογραφία: Μ. Αφραθιανάκης

Λίγο πιο πάνω, δεξιά, ο αναστυλωμένος νερόμυλος, αριστερά το κέντρο υφαντικής των γυναικών της περιοχής, και γύρω από αυτά μικροί καταρράκτες, γεφυράκια, πέτρινα μονοπάτια, όλα φροντισμένα και απόλυτα δεμένα με τον γεμάτο δέντρα και οργιώδη βλάστηση περιβάλλοντα χώρο.

Σε οτι αφορά τώρα τη φλαμουριά να πούμε πως η επιστημονική της ονομασία είναι Φιλύρα η γναφαλώδης, Tilia Cordata και Tilia Platyphyllos. 

Η ονομασία τίλιο, προέρχεται από το λατινικό tilia, η προέλευση του οποίου ανάγεται στην αρχαιοελληνική πτελέα/φτελιά.

Ο μύθος της Φλαμουριάς 

Η Φιλύρα ήταν, με βάση το μύθο, μητέρα του κενταύρου Χείρωνα, του διάσημου Κένταυρου, θεραπευτή και παιδαγωγού των ηρώων της μυθολογίας. 

Η Φιλύρα απελπισμένη που έφερε στον κόσμο ένα «τέρας», (μισό άνθρωπο μισό άλογο) ζήτησε από τους θεούς, να τη μεταμορφώσουν σε δέντρο κι εκείνοι πράγματι την μεταμόρφωσαν σε Φλαμουριά.

Μάλιστα κάποιοι ακόμα και στους νεώτερους χρόνους έλεγαν πως όποιος κοιμάται κάτω από τον ίσκιο της φλαμουριάς μεταφέρεται στη γη των Νεραϊδών.

Οι ιδιότητες του τίλιου

 Κατά τα λοιπά η φλαμουριά είναι ένα εκπληκτικής ομορφιάς δέντρο, ειδικά όταν είναι ανθισμένο, που ζεί μέχρι και 200 χρόνια. 

Ως αφέψημα χρησιμοποιούνται, τόσο τα άνθη όσο και τα τρυφερά φύλλα που τα περιβάλλουν αλλά και η φλούδα του δέντρου.

Το αφέψημα της φλαμουριάς ή τίλιο το γνωρίζουμε κυρίως ως ρόφημα χαλαρωτικό.Μάλιστα δεν χαλαρώνει μόνο τους ενήλικες αλλά και τα νεογέννητα βρέφη ενώ σε συνδυασμό με το μέλι λέγεται πως ηρεμεί ακόμα και τα πιο υπερκινητικά παιδιά.  

Όταν χρησιμοποιείται μαζί με το χαμομήλι συμβάλει στην καταπολέμηση της αϋπνίας και στις, νευρικής φύσεως, ημικρανίες.
Ακόμα προλαμβάνει το κρύωμα και το ανακουφίζει, εφόσον κάποιος το πιεί εκ των υστέρων.

Ταυτόχρονα θεωρείται  αποχρεμπτικό, βοηθώντας και στις πεπτικές ανωμαλίες. Παλιό γιατροσόφι μας λέει πως όταν φτιάχνουμε αφέψημα τίλιου με άσπρο ξηρό κρασί διαλύονται οι  πέτρες των νεφρών και εξουδετερώνονται οι  ημικρανίες.

Το τίλιο δρά κατά της αρτηριοσκλήρυνσης, μειώνει την πίεση και λόγω της διουριτικής δράσης του βοηθά όσους  πάσχουν από ουρική αρθρίτιδα και δυσκοιλιότητα.

Μπορεί ακόμα το τίλιο να χρησιμοποιηθεί για να εξαφανίσει φακίδες και ρυτίδες από το πρόσωπο, εφόσον πλένομαστε με αυτό, ενώ δυναμώνει και τα μαλλιά δρώντας και ως φυτικοί αντηλιακό.