Το χωριό της Κρήτης που διεκδικεί τα "κλειδιά" της πύλης του Άδη

Άποψη του ναού της Κεράς Σπηλιώτισσας στο εσωτερικό της οποίας βρίσκεται η τρύπα του Άδη

Που άραγε να κρύβεται η πύλη του Άδη; Στον ποταμό Αχέροντα, στην Ιθώμη Μεσσηνίας ή στον Άγιο Θωμά στο Ηράκλειο;

Της Ελένης Βασιλάκη 

 Και οι τρείς περιοχές, κι άλλες πολλές ανά τον κόσμο, στην Κίνα, στην Κεντρική Αμερική, στην Ιρλανδία, στην Ισλανδία και την Τουρκία, διεκδικούν τα κλειδιά αυτής της περίφημης πύλης, μέσω της οποίας οι νεκροί οδηγούνταν στον κάτω κόσμο.

Η σχισμή όπου γίνεται η ρίψη ρούχων των νεκρών 

Εμείς θα σταθούμε στην περιοχή του Αγίου Θωμά και σε όλους εκείνους τους θρύλους που θέλουν να έχει αυτός ο τόπος μια ιδιαίτερη σχέση με το χθόνιο κόσμο. 

Γιατί δεν ξέρουμε αν πράγματι αυτό που χαρακτηρίζουν οι ντόπιοι ως τρύπα του Άδη, μέσα στο σπηλαιώδη ναό της Κεράς Σπηλιώτισσας, ήταν πράγματι ο δρόμος που ακολουθούσαν οι νεκροί όμως εκείνο που είναι βέβαιο είναι πως, κατά την αρχαιότητα, ο Άγιος Θωμάς είχε αναπτύξει μια ιδιαίτερη κουλτούρα γύρω από το θάνατο, ψήγματα της οποίας διατηρούνται ως τις μέρες μας.

Μέσα στο Ιερό της Κεράς Σπηλιώτισσας είναι η τρύπα του Άδη

Η τρύπα του Άδη, λοιπόν, στον Άγιο Θωμά, είναι ένα βάραθρο το μήκος του οποίου δεν έχει καταμετρηθεί. Είναι εντοπισμένο μέσα στο ιερό του μικρού ναού της Κεράς Σπηλιώτισσας, στην άκρη του χωριού. 

Σήμερα η είσοδος του είναι κλεισμένη από τσιμέντο καθώς, όπως μας εξήγησε ο εφημέριος του Αγίου Θωμά, Παναγιώτης Δούλης,  κάποιοι θέλησαν να μπουν στο εσωτερικό του και να αναζητήσουν χρυσά και άλλα πολύτιμα κτερίσματα.

Εκείνο που όλοι γνωρίζουν για την τρύπα του Άδη είναι πως, κατά την αρχαιότητα, ήταν σημείο όπου οι συγγενείς του νεκρού έριχναν κάποια από τα αντικείμενα του για να τα έχει μαζί του στον άλλο κόσμο.

Στο σημείο αυτό εδώ και αιώνες ρίχνουν τα ρούχα των νεκρών 

Επίσης είναι βέβαιο πως το συγκεκριμένο βάραθρο έχει πολύ μεγάλο βάθος καθώς, όταν ήταν ανοικτό κι έριχνες μέσα ένα νόμισμα δεν μπορούσες να ακούσεις το θόρυβο που έκανε φθάνοντας στον πάτο. 

Κάποια στιγμή μάλιστα είχε γίνει προσπάθεια καθόδου στο εσωτερικό του όμως επειδή το μήκος του ήταν μεγάλο κι από κάποιο σημείο κι έπειτα υπήρξε θέμα με το οξυγόνο, η προσπάθεια δεν ολοκληρώθηκε.

Το εσωτερικό της αίθουσας, κοντά στη σχισμή ρίψης των ρούχων των νεκρών

Είναι ενδιαφέρον πάντως το γεγονός πως λίγα μέτρα μακριά από την τρύπα του Άδη υπάρχει μια μεγάλου μεγέθους σχισμή ανάμεσα σε βράχους όπου τόσο κατά το παρελθόν όσο και σήμερα οι κάτοικοι ρίχνουν μέσα ρούχα και παπούτσια του νεκρού, περιμένοντας να λιώσουν με το πέρασμα του χρόνου.

Αν σκάψει κανείς βαθιά στη σχισμή μπορεί να βρει υπολείμματα ρούχων, πεταμένων εδώ και αιώνες, μας λέει ο πατέρας Παναγιώτης. 

Σχεδόν δίπλα στη σχισμή αυτή υπάρχει λαξευμένη στους βράχους αίθουσα όπου δεν αποκλείεται να γινόταν προετοιμασία και αποχαιρετισμός  του νεκρού για το μεγάλο του ταξίδι. 

Όλα αυτά βέβαια στο πλαίσιο εικασίας καθώς μια ολοκληρωμένη έρευνα και τεκμηρίωση δεν υπάρχει για την περιοχή ώστε να γνωρίζουμε ακριβώς τι συνέβαινε εκεί.

Η επιγραφή με αναφορές στη Δήμητρα και την Περσεφόνη 

Σε κοίλωμα του βράχου, λίγο πριν ανέβει κανείς τα σκαλιά για την Κερά Σπηλιώτισα, είναι λαξευμένη επιγραφή όπου γίνεται αναφορά στην θεά Δήμητρα και την κόρη της Περσεφόνη,που χρονολογείται στον 1ο αιώνα μ.Χ. 

Σε αυτήν ξεκάθαρα διαβάζουμε «ΘΕΑΙΣ ΔΗΜΗΤΡΙ ΚΑΙ ΚΟΡΗ ΛΑΡΚΙΑ ΑΡΤΕΜΙΣ ΕΚ ΤΩΝ ΙΔΙΩΝ». Η επιγραφή αυτή φέρεται να κοσμούσε τον τάφο ρωμαίας συγκλητικού, που ζούσε στους Αγίου Δέκα και ονομάζονταν Λαρκία Άρτεμις. 

Δεν αποκλείεται να τάφηκε εκεί καθώς σε κοντινή απόσταση υπήρχε ναός της Δήμητρας και της κόρης της Περσεφόνης, την οποία είχε απαγάγει ο Άδης.  

Μάλιστα διόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός πως η εκκλησία της Παναγίας σε αυτό το σημείο γιορτάζει την Τρίτη του Πάσχα κι όλοι ξέρουμε πως οι πρώτες ημέρες μετά την Ανάσταση είναι αφιερωμένες στους νεκρούς μας, τους οποίους θυμόμαστε και τιμούμε.

Η είσοδος του ναού του Αγίου Ιωάσαφ

Πολύ κοντά σε όλα αυτά είναι και ο, εξ ολοκλήρου λαξευμένος σε μονόλιθο,  ναός του Ινδού Αγίου Ιωάσαφ, που ξεχώρισε εν ζωή για τη μελέτη θανάτου που είχε κάνει, η οποία και αφορούσε στην προετοιμασία της ψυχής για το άλλο κόσμο.

Ο Άγιος Θωμάς ακόμα και σήμερα τιμά ιδιαίτερα τους νεκρούς του. Είναι από τα χωριά εκείνα που διατηρεί την παράδοση του να ξενυχτούν όλοι οι κάτοικοι το νεκρό στο σπίτι του και να τον συνοδεύουν όλοι μαζί στην τελευταία του κατοικία. 

Ο πατέρας Παναγιώτης μας εξηγεί, πως ότι δουλειά κι αν έχει κάποιος την παρατά και στέκετε στο πλευρό των συγγενών του νεκρού , τόσο στην κηδεία όσο και στα μνημόσυνα και μάλιστα πολύ περισσότερο απ ότι συμβαίνει στις χάρες, όπως για παράδειγμα τους γάμους.

Σε αυτό ακριβώς το σημείο υπήρχε η είσοδος της τρύπας του Άδη

Κατά καιρούς ο ίδιος βλέπει να ανανεώνονται τα ρούχα που είναι πεταμένα στη σχισμή των βράχων, που προαναφέραμε, κάτι που μαρτυρά πως ακόμα οικογένειες επιλέγουν μετά την ταφή προσφιλών τους προσώπων να πηγαίνουν εκεί κάποια από τα ρούχα και παπούτσια που φόρεσε λίγο πριν το θάνατο του.

Πάντως για την ιστορία αξίζει να πούμε πως με βάση τα στοιχεία που κρατά όλα αυτά τα χρόνια που ιερουργεί στον Άγιο Θωμά ο πατέρας Παναγιώτης Δούλης, προκύπτει πως ο μέσο όρος της ηλικίας που πεθαίνουν οι κάτοικοι του χωριού είναι πάνω από τα 90 χρόνια. Το πολύ καλό κλίμα της περιοχής  φαίνεται να βοηθά σε αυτό.

Στο χωριό του Αγίου Θωμά υπάρχουν σήμερα 25 εκκλησίες, και η εξήγηση γι αυτόν τον τεράστιο αριθμό είναι επίσης συνυφασμένη με το γεγονός ότι κατά το παρελθόν ήταν χώρος λατρείας θεοτήτων με ιερές περγαμηνές.

 Όπου υπήρχε τέτοιο παρελθόν ανθούσε με την έλευση του χριστιανισμού η κατασκευή ναών ώστε να διαγραφεί κατά κάποιο τρόπο η παλιά θρησκεία.

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος  σε οποιοδήποτε ιστότοπο, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)