Το Πάσχα του καλοκαιριού στην Ιερά Μονή Παλιανής στο Βενεράτο

Πανηγυρίζει σήμερα το Καθολικό της Ιεράς Μονής Παλιανής στο Βενεράτο, καθώς είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Πλήθος κόσμου συρρέει από νωρίς το πρωί για να προσκυνήσει και να προσευχηθεί στη χάρη της μια και είναι ένα από τα μοναστήρια που κάθε χρόνο, τέτοια ημέρα, συγκεντρώνει το μεγαλύτερο αριθμό πιστών στην Κρήτη.

Πρόκειται για ένα από τα πιο παλιά μοναστήρια στο νησί μας , το οποίο χτίστηκε πάνω στα ερείπια αρχαίου ναού, εικάζεται της Αθηνάς, όπως βεβαιώνουν τα κιονόκρανα που βρίσκονται στον περίβολο της μονής. Ολόκληρο το μοναστηριακό συγκρότημα μάλιστα λέγεται πως δημιουργήθηκε πλησίον την αρχαίας πόλης "Απολλωνία".

Παρότι η ακριβής θέση αυτής της πόλης δεν είναι γνωστή, στις καταγραφές που έχει κάνει ο Καστροφύλακας αλλά και ο Βασιλικάτα γίνεται λόγος για οικισμό με αυτό το όνομα  στην επαρχία Τεμένους, κοντά στην Παλιανή. Έτσι δεν αποκλείεται η Απολλωνία να βρίσκεται πράγματι βορειοανατολικά του Βενεράτου.

Η Ιερά Μονή της Παλιανής λειτουργεί από τους πρώτους αιώνες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ενώ ήκμαζε επί Ενετοκρατίας . Επί Τουρκοκρατίας έπεσε θύμα της πρωτοφανούς αγριότητας των Τούρκων, πυρπολήθηκε και από τις 70 μοναχές του σώθηκαν μόνο τρεις.

Ανακαινίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και ακολούθησε μια νέα περίοδος ακμής. Ξεχωρίζει στον περίβολο της η Αγία Μυρτιά, μια αιωνόβια μυρτιά που βρίσκεται στα νότια του Καθολικού και η οποία εορτάζεται στις 23 Σεπτεμβρίου, καθώς κατά την παράδοση στον κορμό της τέτοια ημέρα είχε βρεθεί η εικόνα της Παναγίας.

Η εκκλησία του μοναστηριού είναι τρίκλιτη βασιλική και μια από τις αρχαιότερες της Κρήτης. 

Γύρω από την εκκλησία υπάρχουν ερείπια αρχαιότερων εκκλησιών της πρώτης και δεύτερης Βυζαντινής περιόδου. 

Διακρίνονται τμήματα από μάρμαρα, κολόνες, κιονόκρανα, σχέδια από γρανίτη κι επιγραφές. 

Τα κλίτη της εκκλησίας διαχωρίζονται με μαρμάρινες κολόνες και κιονόκρανα με διακόσμηση Βυζαντινών παραστάσεων.