Στα αρχαία λατομεία του Πανασού...εκεί όπου οι βράχοι έχουν ιστορία τουλάχιστον από τη Μινωική Περίοδο

Πηγή: Στέλιος Μανωλιούδης

Τα αρχαία λατομεία που αποτελούν μνημεία της φύσης και του ανθρώπου είναι σίγουρα ένα σημαντικό εθνικό κεφάλαιο γεωλογικής, αρχαιολογικής και ιστορικής σημασίας.

Σε αυτά βλέπουμε ένα σύνθετο και σπάνιο συνδυασμό τεχνολογίας, τέχνης, γεωλογίας-πετρολογίας και οικονομικής ιστορίας, που όχι μόνο αξίζει να μελετήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε στο μέγιστο βαθμό.

Δυστυχώς όμως αυτό δεν συμβαίνει παντού και η Κρήτη είναι μια από τις περιοχές όπου αρχαία λατομεία έχουν εγκαταλειφθεί στην τύχη τους κινδυνεύοντας να καταστραφούν και να αφανιστούν.

Ένα τέτοιο λατομικό χώρο επισκεφθήκαμε πρόσφατα στην περιοχή του Πανασού διαπιστώνοντας από κοντά την εγκατάλειψη του.

Τα λατομεία του Πανασού βρίσκονται δυτικά και βορειοδυτικά του χωριού και καλύπτουν μια μεγάλη περιοχή με τα μέτωπα εξόρυξης να εντοπίζονται σε επτά διαφορετικές θέσεις. 

Η ευρύτερη περιοχή των λατομείων του οικισμού δομείται από μάργες και μαργαικούς ασβεστόλιθους με τα πετρώματα τους να είναι βιογενή και γεμάτα απολιθώματα.

Η λατόμευση έχει αναπτυχθεί σε μεγάλους βράχους που έχουν αποκολληθεί από τα ψηλότερα πρανή και έχουν κατρακυλήσει στα χαμηλότερα.

Στα αρχαία Λατομεία του Πανασού μας ξενάγησε ο κ Αστρινός Δαμιανάκης

Στις περιοχές όπου υπάρχει λατόμευση βλέπουμε εμφανή αυλάκια, σκαλοπάτια και εντυπωσιακές φάλκες (κανάλια).

 Σε κάποια μάλιστα σημεία είναι φανερό πως έχουν εξορυχθεί μεγάλα τεμάχια πέτρας 2.70-3.10 μέτρα μήκους και 0.50-0.60 μέτρα πλάτους, τα οποία ενδεχομένως να αποτέλεσαν δομικά υλικά, όπως κολώνες αρχαίων κτιρίων.

Ακριβή χρονολόγηση για τη λειτουργία των λατομείων του Πανασού δεν έχουμε. Εκτιμάται όμως πως επειδή έχουν εξορυχθεί πολύ μεγάλα κομμάτια πέτρας από ορσμένα σημεία να πρόκειται για λατομεία της μινωικής περιόδου.

 Σε αυτό συνηγορεί και ο εντοπισμός, σε κοντινή απόσταση, μινωικής αγρέπαυλης. Σε άλλα σημεία ωστόσο τα ίχνη που άφησαν τα εργαλεία λάξευσης παραπέμπουν στη ρωμαική περίοδο.

Είναι εκπληκτικό πάντως, το να βλέπει κανείς από κοντά πως αφαιρέθηκαν τεράστια κομμάτια πέτρας από αυτά τα λατομεία σε εποχές που η τεχνολογία λατόμευσης δεν ήταν εξελιγμένη.Πόσοι άνθρωποι να εργάστηκαν εκεί; τι εργαλεία να χρησιμοποίησαν; πως μετακίνησαν αυτές τις πέτρες που το βάρος του ήταν τόνοι; και εντέλει που αξιοποιήθηκε αυτό το υλικό;

(Οι πληροφορίες για τα λατομεία του Πανασού προέρχονται από τα πρακτικά του επιστημονικού συνεδρίου "Ρούβας...Ιστορία, Πολιτισμός" και την εισήγηση σε αυτό του γεωλόγου, ερευνητή και συγγραφέα Στέλιου Μανωλιούδη)

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος  με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια της κατόχου του Ελένη Βασιλάκη, Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)