Πλέον το βλέπουμε σπάνια σε αμμώδεις παραλίες και θαυμάζουμε το κατάλευκο χρώμα του, το απαλό άρωμα και την υψηλή αισθητική του, καθώς πρόκειται για ένα πανέμορφο φυτό.
Το κρινάκι της άμμου ή Pancratium maritimum (Παγκράτιο το παράλιο), όπως είναι το επιστημονικό όνομα του, ανθίζει τον Αύγουστο και παραμένει ανθισμένο ως και τον Οκτώβρη.
Το όνομα του προέρχεται από το ελληνικό Pancratium (παν-κραταιός) και το λατινικό Maritimum το οποίο μας δείχνει την προέλευση του από την θάλασσα-ακτή.
Μπορούμε να το βρούμε και με τις ονομασίες ασφόδελος της θάλασσας, κρινάκι του Αγίου Νικολάου, κρινάκι του Μίνωα ή της Κνωσού,νάρκισσος της θάλασσας και κρινάκι της Παναγίας γιατί ανθίζει Δεκαπεντάγουστο.
Είναι σίγουρα από τα ελάχιστα φυτά που μπορούν να ζήσουν και να αναπτυχθούν στις παραλίες με άμμο, δίπλα στην αλμύρα της θάλασσας και τους ανέμους, που σαρώνουν τα πάντα στο πέρασμα τους.
Η ιστορία και η σπανιότητα του πλέον έχουν οδηγήσει το Συμβούλιο της Ευρώπης να το χαρακτηρίσει ως σπάνιο και απειλούμενο είδος.
Το κρινάκι της θάλασσας συνήθως απαντάται σε παραλίες με αμμόλοφους ωστόσο δεν αποκλείεται να βρει πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθεί κι εκεί όπου έχουμε συνδυασμό βότσαλου-άμμου.
Οι σπόροι του παραμένουν θαμμένοι κάτω από την άμμο ακόμα και χρόνια μέχρι οι συνθήκες να ευνοήσουν την ανάπτυξη τους σε φυτό και την άνθιση του τελευταίου.
Οι ρίζες του είναι βαθιές και μπορούν να φθάσουν ακόμα και το 1,5 μέτρο ώστε να πάρουν την αναγκαία υγρασία που χρειάζεται για να τραφεί.
Το βλέπουμε εξάλλου σε πυκνές συστάδες, κι όχι τυχαία, καθώς με αυτό τον τρόπο και τις μακριές ρίζες του καταφέρνει να συγκρατιέται στο σαθρό αμμώδες έδαφος.
Δυστυχώς στις μέρες μας η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και των ακτών από τον άνθρωπο, η αλόγιστη τουριστική ανάπτυξη, με την εμπορευματοποίηση κάθε παραλίας, συχνά και με την κατασκευή αυθαίρετων κτισμάτων, έχει οδηγήσει σε αφανισμό του είδους.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά έχουμε και τον ίδιο τον άνθρωπο που δεν του αρκεί να το θαυμάσει από μακριά και να μυρίσει το θεϊκό άρωμα του αλλά το κόβει ή το ξεριζώνει νομίζοντας, μάταια, πως μπορεί αυτή την ομορφιά να την κρατήσει και εκτός παραλίας.
Η σχέση του με τους Μινωίτες
Οι φωτογραφίες που σας παρουσιάζουμε τραβήχτηκαν στην παραλία των Μαλίων, κοντά στις αρχαιότητες. Εκεί, δίπλα στην οργανωμένη παραλία με τις δεκάδες ομπρέλες, καντίνες, ταβέρνα κτλ, προσπαθούν και αγωνίζονται να επιβιώσουν τα κρινάκια της άμμου, τυχαία άραγε κοντά στο Ανάκτορο;
 |
| Το μπλε πουλί της Κνωσού |
Θα λέγαμε όχι, μια και ο «Pancratium maritimum» όπως σχεδόν όλοι οι κρίνοι ήταν ιερό λουλούδι για τους Μινωίτες, με θρησκευτική σημασία. .Κατά τη Μινωική περίοδο η τέχνη της διακόσμησης ήταν στενά συνδεδεμένη με τη γοητεία που ασκούσαν τα λουλούδια στους ανθρώπους.
Αναφορές γι αυτή την ανακάλυψη έχουμε τόσο από τον Έβανς στην Κνωσό όσο και από το Μαρινάτο στις ανασκαφές που έκανε στη Θήρα. Εκεί, και συγκεκριμένα στο Ακρωτήρι, βρέθηκε ως ζωγραφιά ,ηλικίας 3.500 ετών, στις υστεροκυκλαδικές τοιχογραφίες όπου και απεικονίζεται χωρίς τα εξωτερικά πέταλα.
Να πούμε πως θεωρείται ότι το κρινάκι της άμμου είναι το «φυτό με άνθη άσπρα σαν το γάλα» που έδωσε ο Ερμής στον Οδυσσέα για να αντιμετωπίσει τα μάγια της Κίρκης και στο οποίο αναφέρεται ο Όμηρος.
Την επόμενη φορά που θα δείτε λοιπόν αυτό το κρινάκι στην άμμο απλά θαυμάστε το, μυρίστε το, αλλά μην το κόψετε, μην το καταστρέψετε, είναι ένα αληθινό θαύμα της φύσης που άντεξε εδώ και χιλιάδες χρόνια και αξίζει να το προστατεύσουμε.
Η Ελένη Βασιλάκη είναι δημοσιογράφος. Έχει εργαστεί από το 1995 μέχρι σήμερα σε εφημερίδες και ραδιοφωνικούς σταθμούς του Ηρακλείου συνεργαζόμενη παράλληλα με ΜΜΕ στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης με master στη Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων ενώ μιλά Αγγλικά και Ιταλικά. Λατρεύει τα ταξίδια και τις εκδρομές, τις πεζοπορίες στη φύση και τη γνωριμία με τον τόπο της και τους ανθρώπους του.