Ο Άγιος Δημήτριος της συντεχνίας των μαραγκών στα Βαρελάδικα και η διασωθείσα τοιχογραφία του

 Στην πλατεία του Αγίου Δημητρίου, σε κοντινή απόσταση από το ενετικό λιμάνι του Ηρακλείου, βρίσκεται ο ναός του Αγίου Δημητρίου, κτισμένος πάνω στα ερείπια προυπάρχοντος ναού αφιερωμένου στον άγιο-προστάτη των μαραγκών επί Ενετοκρατίας.

Ο Άγιος Δημήτριος ήταν εκείνος που προστάτευε μια από τις δύο  συντεχνίες των μαραγκών στο Ηράκλειο και προς τιμήν του είχε ανεγερθεί ναός, σε μια περιοχή όπου λειτουργούσαν τότε τα βαρελάδικα στην πόλη.

Η τοιχογραφία από τον παλιό ναό, το μόνο που έχει απομείνει απο τον Άγιο Δημήτριο του 14ου αιώνα

Στις αρχές του αιώνα στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα ο ναός του Αγίου Δημητρίου υπήρχε ένα ύψωμα και σε κοντινή απόσταση μια βρύση, απ΄όπου οι κάτοικοι περνούσαν και έπαιρναν νερό. 

Στην πορεία των ετών το ύψωμα αποκαλύφθηκε πως έκρυβε τμήμα παλιού ναού με τοιχογραφία του Ιερού του στην οποία απεικονίζονταν μάλλον οι  τρεις Ιεράρχες. 

Αυτή σήμερα έχει εντοιχιστεί στο Ιερό, πίσω από την Αγία Τράπεζα του σύγχρονου ναού, στο ίδιο ακριβώς σημείο και είναι οτι έχει απομείνει από τον παλιό ναό.

Μετά την ανακάλυψη της τοιχογραφίας ξεκίνησαν συστηματικές ανασκαφές στο χώρο. Συγκροτήθηκε επιτροπή από τους  Νικόλαο Φραγκιαδάκη, Χαρίδημο Ζαχαριουδάκη, Ιωάννη Παπαδάκη, Στυλιανό και Ιωάννη Αδάμη, οι οποίοι συντόνιζαν τις εργασίες της αρχαιολογικής υπηρεσίας. 

Τα ευρήματα της ανασκαφής επιβεβαίωσαν οτι εκεί υπήρχε κτίσμα του 14ου αιώνα και συγκεκριμένα ένας ναός αφιερωμένος στον Άγιο Μεγαλομάρτυρα Δημήτριο.

Οι Ηρακλειώτες τότε με δωρεές και προσωπική εργασία ξεκίνησαν την ανέγερση ενός νέου ναού στο σημείο, ο οποίος εγκαινιάστηκε το 1916. Δυστυχώς στους γερμανικούς βομβαρδισμούς το κτίριο του καταστράφηκε ολοσχερώς. Ξεκίνησε να χτίζεται ξανά τέλη της  δεκαετίας του 50 με αρχές  του 60 ενώ εγκαινιάστηκε στις 15 Ιουνίου του 1965.

Από το 1947 το κτίσμα έχει κριθεί ως  διατηρητέο μνημείο.

Για την ιστορία ν αναφέρουμε πως οι διάφορες επαγγελματικές συντεχνίες στο Ηράκλειο, επί Ενετοκρατίας, είχαν τους προστάτες Αγίους τους και οι περισσότερες και τους δικούς τους ναούς αφιερωμένους σε αυτούς. 

Έτσι μεταξύ άλλων γνωρίζουμε την ύπαρξη της συντεχνίας των ραπτάδων, των καλαφατάδων, των μαραγκών, των τσαγκαράδων, των κτιστάδων, των βασταγάρων (αχθοφόρων) ,των μαρτζέρων (εμπόρων) κ.α.

Η συντεχνία των μαραγκών είχε προστάτη τον Άγιο Δημήτριο και ναό κοντά στο λιμάνι ενώ υπήρχε και δεύτερη συντεχνία στον κλάδο των μαραγκών, που δούλευαν στα νεώρια,  η οποία γιόρταζε τον Άγιο Γεώργιο στο λεγόμενο Κασσώτικο Μαχαλά. 

Οι καλαφατάδες είχαν το ναό του Εσταυρωμένου στην Πύλη Δερματά, οι αχθοφόροι είχαν το Άγιο Πνεύμα με την εκκλησία του κάπου στην πλατεία Δασκαλογιάννη, οι ραφτάδες τον Αργάγγελο Μιχαήλ στην πλατεία Αρκαδίου ενώ οι έμποροι την εκκλησία του Αγίου Ιωάννου στην περιοχή του  Βαλιδέ Τζαμί.

(Οι πληροφορίες για τον παλιό ναό αντλήθηκαν από τη σελίδα: Αγνωστες γωνιές στο Δήμο Ηρακλείου Κρήτης)