Tελετουργική θυσία νεαρής παρθένας στο ανάκτορο της αρχαίας Κυδωνίας-Τα στοιχεία που την επιβεβαιώνουν

Το κρανίο της νεαρής κοπέλας που θυσιάστηκε

Στην Αυλίδα ήταν ο ούριος άνεμος που έπρεπε να εξασφαλιστεί με τη θυσία της Ιφιγένειας. Στην αυλή των ανακτόρων της αρχαίας Κυδωνίας,στο λόφο του Καστελιού στα Χανιά,ο σεισμός και ο εξευμενισμός των χθόνιων θεοτήτων ήταν αυτό που οδήγησε τους κατοίκους σε ανθρωποθυσία.

Πριν από σχεδόν 40 χρόνια (1979) ο Βρετανός μελετητής του μινωικού πολιτισμού Πίτερ Γουόρεν είχε εντοπίσει στην Κνωσό οστά παιδιών με ίχνη μαχαιριού επάνω τους,εύρημα που είχε ερμηνεύσει ως «καννιβαλισμό». 

Την ίδια περίοδο ο αείμνηστος αρχαιολόγος Γιάννης Σακελλαράκης είχε εντοπίσει κι αυτός στις Αρχάνες τα οστά ενός νεαρού άνδρα σκοτωμένου με μαχαίρι, κάτι που ερμήνευσε ως τελετουργική θυσία. 

Αμφότεροι οι ερευνητές λοιδορήθηκαν τότε ως «υβριστές» της ανωτερότητας της ελληνικής φυλής με αποτέλεσμα δεκαετίες αργότερα,ακόμη και σήμερα, οι επιστήμονες να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί σε ανάλογες ερμηνείες και συμπεράσματα. 

Όμως, η αρχαιολόγος-ανασκαφέας, τα τελευταία δέκα χρόνια, της αρχαίας Κυδωνίας, Μαρία Ανδρεαδάκη -Βλαζάκη, είναι σαφής: "Δεν μπορούμε εδώ να αποφύγουμε την αναφορά σε ανθρωποθυσία στη μινωική Κρήτη. Η ανεύρεση των οστών της νεαρής γυναίκας, η μελέτη, η συρραφή τους στο κρανίο και οι παρατηρήσεις για το διαμελισμό τους με αιχμηρό αντικείμενο στις "ραφές" του, σε σύνδεση με τελετουργικές πράξεις, δεν πρέπει να μας παραξενεύει, καθόσον η ελληνική μυθολογία έχει άφθονα παραδείγματα εξαγνιστικών θυσιών παρθένων σε μια προσπάθεια της κοινωνίας να αντιμετωπίσει μεγάλη συμφορά σε περιόδους λιμών ή άλλων εξαιρετικών περιστάσεων, και συχνά πριν απο μια πολεμική σύρραξη.

Οι μύθοι παρθένων στο ρόλο εξιλαστήριου θύματος, που ίσως ανάγονται στα μυκηναϊκά χρόνια, παρουσιάζονται ως πράξεις βαθιάς υποταγής και ευλάβειας στο θείο, ως πράξεις δέους και εξαγνισμού, ως είδος διαπραγμάτευσης με τις υπέρτατες δυνάμεις και όχι ως αγριες και αδίστακτες σφαγές," ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη.

"Είναι λογικό μετά το σεισμό να έρθουν οι ίδιοι άνθρωποι, να απομακρύνουν τα κομμάτια του σπασμένου δαπέδου και στην ίδια την αυλή των τελετών να κάνουν μια μακάβρια θυσία. Μια θυσία στις χθόνιες δυνάμεις για να τους προστατεύσουν και να τους απομακρύνουν από το κακό.

 Η θυσία αυτή αποτελείτο από μέλη ζώων και μια ανθρώπινη ζωή. Πρόσφεραν στους χθόνιους μια γυναίκα. Και μάλιστα για να μην καταναλωθούν από κανέναν, τεμάχισαν τα μέλη των σφαγίων, τα σκέπασαν με πέτρες και πλάκες (ίσως συνήθεια της εποχής – ειδικά στις θυσίες στους χθόνιους θεούς)", λέει  η αρχαιολόγος.

"Στο ανατολικό τμήμα, κάτω από τους τοποθετημένους λίθους, αποκαλύφθηκε αυτό που αναμέναμε: το κρανίο της νεαρής κοπέλας ανάμεσα σε κρανία ζώων, όχι όμως ακέραιο. Ήταν διαμελισμένο, όπως όλα τα υπόλοιπα οστά. Ανοιγμένο ακριβώς από τις ραφές, αφού προηγήθηκε κόψιμο με ξίφος στο δεξί βρεγματικό και το ινιακό οστό, και διασκορπισμένο ανάμεσα σε κρανία ζώων,τουλάχιστον δύο αιγών και ενός χοίρου. 

Είναι αλήθεια. Το ανθρώπινο κρανίο είχε διαμελιστεί, ίσως και το υπόλοιπο σώμα και κατά τον ίδιο τρόπο με των ζώων. Τα δύο βρεγματικά οστά, το ινιακό και το μετωπιαίο που έχουν έρθει στο φως δεν είναι κομματιασμένα, αλλά ανοιγμένα από τις φυσικές τους ραφές και διασκορπισμένα. Κοντά τους και η δεξιά κάτω σιαγόνα"

"Η εικόνα σοκάρει" τόνισε στη διάρκεια διάλεξης της στη Θεσσαλονίκη, για το θέμα της ανθρωποθυσίας στην αρχαία Κυδωνία η κ Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη.

"Από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν δίνεται η εντύπωση ότι τρία επεισόδια έλαβαν χώρα τις τελευταίες μέρες ζωής στην αυλή:

1. Προηγήθηκε σεισμική δόνηση και ακολούθησε πυρκαγιά που κατέκαυσε τα πάντα.

2. Στα σημεία του δαπέδου αφαιρέθηκαν ανυψωμένα τμήματα και εδώ ακριβώς έγινε η απόθεση μετά την ύστατη θυσία που αποτελείτο από τη νεαρή γυναίκα, 43 αιγοπρόβατα και αίγαγρους, 4 χοίρους και ένα βόδι, ως επιστέγασμα της ανθρώπινης αγωνίας και δεισιδαιμονίας της εποχής, προκειμένουν να εξευμενιστούν οι δαίμονες και οι χθόνιες δυνάμεις και θεότητες.

3. Μετά την απόθεση των σφαγίων σημειώθηκε μεγάλος μετασεισμός που κατέστρεψε ό,τι είχε απομείνει όρθιο, χωρίς να συνοδεύεται από πυρκαγιά, γι’ αυτό και τα οστά δεν παρουσιάζουν ίχνη καύσης. 

Το τελευταίο αυτό σεισμικό επεισόδιο οδήγησε στην ολοκληρωτική καταστροφή σφραγίζοντας όλη τη γκρεμισμένη εγκατάσταση και διατηρώντας έτσι παγωμένη μέχρι τις μέρες μας τη στιγμή αυτή, την οποία εμείς μοιραία διαταράξαμε" εξήγησε η κ Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη.

Πηγή: archaiologia