«Διόνυσος-Αρχέγονοι δρόμοι έκστασης-πνευματικότητας». Το νέο βιβλίο του Στέλιου Μανωλιούδη

Τα ίχνη του Διόνυσου και της λατρείας του αναζητά στην Κρήτη, και όχι μόνο, ο Στέλιος Μανωλιούδης στο νέο του βιβλίο-οδοιπορικό με τίτλο «Διόνυσος-Αρχέγονοι δρόμοι έκστασης-πνευματικότητας».

Με όπλα το ακούραστο πνεύμα, τη δημιουργική φαντασία, τις γνώσεις και την ερευνητική διάθεση, που τον διακρίνουν, ο γνωστός γεωλόγος-εκπαιδευτικός, Στέλιος Μανωλιούδης μας ταξιδεύει, όπως μαρτυρά και ο τίτλος του βιβλίου του, σε πραγματικά αρχέγονους δρόμους έκστασης και πνευματικότητας, στοιχεία που ενυπάρχουν και στην ίδια τη διονυσιακή υπόσταση.

Το ταξίδι αυτό δεν είναι εύκολο γιατί οι γραπτές πηγές είναι λιγοστές ενώ οι υλικές μαρτυρίες πάμπολλες και χρήζουσες ερμηνείας. 

Παρολαυτά ο συγγραφέας τολμά αυτό το δύσκολο ταξίδι με την πεποίθηση, όπως αναφέρει και στο βιβλίο του, πως ο Διόνυσος, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη θεότητα, μπορεί να προσφέρει την προοπτική μέσα από την οποία θα κατανοήσουμε τη δική μας στενότητα, γιατί γεφυρώνει τα κενά μεταξύ των τριών σφαιρών του κόσμου: της φύσης, της ανθρωπότητας και του θείου. Η πρόκληση, σε αυτό το επίπεδο, για έναν άνθρωπο σαν το Στέλιο Μανωλιούδη ήταν μεγάλη και δεν θα μπορούσε να την αποφύγει.

Έτσι με  οδοιπόρο στο ταξίδι αυτό, όχι τις Μαινάδες, αλλά το Φάνη (μια ευρηματική μεταφορά της δικής του ενθουσιώδους και αεικίνητης προσωπικότητας σε μια φανταστική μορφή) κινείται σε ένα μεγάλο γεωγραφικό πλαίσιο που καλύπτει από τους Ασίτες, το Βαθύπετρο Αρχανών, την περιοχή της Ίδης, τα αμπελοτόπια του Βρύσινα μέχρι την Κυδωνία Χανίων, το Ηράκλειο και το Μουσείο του για να βγει στη συνέχεια εκτός Κρήτης φθάνοντας στους Δελφούς, τη Σαντορίνη, τη Νάξο, την Αττική, την Κύπρο, την Πομπηία. 

Σε όλη αυτή τη διαδρομή αξιοποιεί με τρόπο εξαιρετικό ερευνητικές εργασίες, φιλοσοφικά κείμενα και υλικό που μας παρέδωσαν αρχαίοι συγγραφείς για να στηρίξει και να αναδείξει το πανταχού παρόν διονυσιακό στοιχείο.

Δε μένει όμως μόνο στους τόπους, ανιχνεύει ίχνη διονυσιακών λατρευτικών παραδόσεων σε έθιμα,που διατηρούνται μέχρι σήμερα, σχετιζόμενα με τον εορτασμό της Απόκριας και της Καθαράς Δευτέρας.  

Η επιστημονική του γνώση στη γεωλογία είναι σημαντικό εφόδιο σε αυτό το ταξίδι, όπου η πέτρα και η χρήση της έπαιξε πρωταρχικό ρόλο στο διονυσιακό πέρασμα . Εξάλλου Διόνυσος χωρίς λαξευμένα πέτρινα πατητήρια και σημεία σπονδών πάνω σε βράχους, δε νοείται.

Πατητήρι σε βράχο στην περιοχή του Σωκαρά

Ο Στέλιος Μανωλιούδης μέσα από το βιβλίο του μας παρέχει μια σφαιρική εικόνα για το Διόνυσο, που είναι, τελικά, πολύ περισσότερα από ένας θεός του κρασιού και του γλεντιού, όπως μέχρι τώρα θεωρούσαμε. Είναι μια θεϊκή μορφή που λατρεύτηκε επειδή έδωσε ελπίδα στον άνθρωπο να προσπαθήσει, μέσω της θεϊκής τρέλας, να υπερβεί τα όρια του, κι αυτό είναι σημαντικό για να κατανοήσουμε πολλά, ως προς τους αρχαίους πολιτισμούς, που τον είχαν εντάξει στο λατρευτικό τους πλαίσιο.

Το υλικό που προσφέρει για περαιτέρω μελέτη στους ειδικούς της αρχαιολογίας το βιβλίο «Διόνυσος-Αρχέγονοι δρόμοι έκστασης-πνευματικότητας» είναι πλούσιο, γιατί ο Στέλιος Μανωλιούδης εντοπίζει υλικές μαρτυρίες, στο πέρασμα του Φάνη, σε τόπους που η αρχαιολογική σκαπάνη δεν έχει αναδείξει, και που θα μπορούσαν να μας δώσουν πολύτιμες πληροφορίες ανασύνθεσης της ιστορίας μας.

Το ξεχωριστό σε αυτό το βιβλίο είναι πως ο συγγραφέας του δεν ακολουθεί, παρατηρώντας απλά, στο οδοιπορικό του, τα χνάρια του Διονύσου και της λατρείας του, σε μέρη όπου οι άνθρωποι προσπάθησαν να ξεπεράσουν τα όρια τους, αλλά βιώνει, κατά κάποιο τρόπο, αυτό το ταξίδι σαν να αποτελεί μέλος της συνοδείας του θεού, ζώντας με ενθουσιασμό κάθε βήμα του.

Κανείς άλλος μέχρι σήμερα δεν είχε περπατήσει, ολοκληρωμένα, σε αυτά τα μονοπάτια της ιστορίας και της μυθολογίας φέρνοντας μας κοντά στο Διόνυσο με το πάθος και την αγάπη που το κάνει ο Στέλιος Μανωλιούδης, κι αυτό αναδεικνύεται μέσα από το βιβλίο του, που τον επόμενο μήνα θα παρουσιαστεί στο Ηράκλειο.