Ο ξετροχάρης ανεμόμυλος στις Γωνιές Μαλεβιζίου-Ένα μνημείο που ζωντάνεψε ξανά

Εκτιμάται πως χτίστηκε κάπου γύρω στο 1896 αλλά συστηματικά χρησιμοποιήθηκε από το 1904 και μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες.

Ο ανεμόμυλος στις Γωνιές Μαλεβιζίου ,για τον οποίο ο λόγος, δίκαια αποτελεί καμάρι του χωριού όχι μόνο για την όμορφη θέα που αντικρίζει κανείς στο σημείο, όπου είναι χτισμένος, αλλά γιατί κατέστη εφικτή η πλήρης ανακαίνιση του και πλέον είναι λειτουργικός.

Ως έθιμο, την τελευταία πενταετία, αναβιώνει από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Γωνιών στο χώρο του το άλεσμα των σιτηρών ενώ δίπλα του έχει κατασκευαστεί αλώνι ώστε ντόπιοι και επισκέπτες να γνωρίζουν όλο τον κύκλο των εργασιών, που κατά το παρελθόν, οδηγούσε στο τελικό προιόν, το πολύτιμο αλεύρι.

Οι πρώτοι ιδιοκτήτες του, που είχαν και την πρωτοβουλία για την κατασκευή του, ήταν τα αδέλφια Μανόλης και Μιχάλης Μανούσος. Στη συνέχει ο μύλος πουλήθηκε στους Πετρήδες, όπως τους αποκαλούν στο χωριό, δηλαδή στην οικογένεια Παντερή.

Τα δύσκολα χρόνια αυτός ο μύλος κάλυπτε τις ανάγκες της περιοχής για άλεση σιτηρών ενώ λίγο πιο κάτω από το χωριό υπήρχε και νερόμυλος.

Ο ανεμόμυλος ωστόσο δέσποζε στο ύψωμα έχοντας καταπληκτική θέα προς πάσα κατεύθυνση και γι αυτό το λόγο κρίθηκε επιβελημένη η ανακαίνιση του. Πρόκειται μάλιστα για έναν από τους πλέον σπάνιους ανεμόμυλους, που δεν τον συναντάς παντού στην Κρήτη. Είναι ένας «ξετροχάρης» ανεμόμυλος που επιτρέπει, λόγω της κυκλικής κατασκευής του, να γυρίζει η φτερωτή του όποια κατεύθυνση κι αν έχει ο άνεμος.

 Για την ιστορία να πούμε πως ο ξετροχάρης ανεμόμυλος φέρεται να αναπτύχθηκε για πρώτη φορά στη Γαλλία, στις αρχές του 14ου αιώνα. Σε αυτόν τον τύπο του μύλου οι μυλόπετρες και οι οδοντωτοί τροχοί ήταν τοποθετημένοι σε ένα σταθερό σημείο ενώ ήταν κινητή η οροφή. Το κτίσμα του ξετροχάρη ανεμόμυλου ήταν πέτρινο κυλινδικό, συνήθως δίπατο, με εσωτερική σκάλα σαν πύργος.

Αυτό ήταν το εργοστάσιο μας, εξηγεί η 82χρονη κυρία Ελένη, προσθέτοντας πως οι Γωνιές ποτέ δεν υπήρξαν πλούσιο χωριό. Μπορεί να πέρασαν εποχές που ήταν κεφαλοχώρι με 1500 κατοίκους, όμως πάντοτε ήταν ένας φτωχός τόπος και  οι άνθρωποι του φρόντιζαν, με πολύ κόπο, να καλλιεργούν τη λιγοστή γη τους και να παράγουν ότι τους ήταν αναγκαίο, ανάμεσα σε άλλα και τα σιτηρά τους.

Σήμερα στο εσωτερικό του αναπαλαιωμένυ μύλου αντικρίζει κανείς τα υπολείμματα του αλεσμένου σιταριού ενώ τα πανιά της φτερωτής του είναι καλά δεμένα και έτοιμα να ανοίξουν και πάλι. 

Μπορεί σιτηρά οι Γωνιές πλέον να μην έχουν όμως ο ανεμόμυλος τους ξαναζωντάνεψε και είναι κομμάτι της ζωής του χωριού και σημείο αναφοράς για τους φιλόξενους κατοίκους του.

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε ιστότοπο, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)