Η πανέμορφη ίριδα με τα χρώματα που παραπέμπουν σε ουράνιο τόξο

Αυτή την εποχή θα την πετύχετε να ξεπροβάλει ανάμεσα σε φρύγανα και άλλους θάμνους, φωτίζοντας με τα υπέροχα χρώματα της.

Είναι η ίριδα, ένα από τα πιο όμορφα μικρά λουλούδια της άγριας Κρητικής φύσης, που όπως μαρτυρά και το όνομα της, μοιάζει με ουράνιο τόξο εξαιτίας των πολλών χρωμάτων που φέρουν τα άνθη της. 

Στη μυθολογία όλοι γνωρίζουμε τη θεά Ίριδα, που προσωποποιούσε το ουράνιο τόξο και ενεργούσε ως σύνδεσμος μεταξύ ουρανού και γης.

Το γένος Iris L. περιλαμβάνει περί τα 200 με 300 είδη στις εύκρατες περιοχές του πλανήτη ενώ στην Ελλάδα βρίσκουμε 10 από αυτά.

Ανθίζει το χειμώνα και συνεχίζει και την άνοιξη στις πιο κρύες περιοχές. Είναι ένα λουλούδι που περιέχει  αιθέριο έλαιο και  μια πολύ αρωματική κετόνη, την ιρόνη, η οποία χρησιμοποιείται στη βιομηχανία αρωμάτων, με τις ιδιότητες της να είναι γνωστές από την αρχαιότητα, καθώς αναφορές γι αυτήν έχουμε στο  Θεόφραστο και τον Πλίνιο.

Επίσης σε περιοχές της Κρήτης θεωρείται βρώσιμο τόσο το κοτσάνι όσο και το λουλούδι της ίριδας. Μάλιστα τα φύλλα της, που είναι πυκνά, ονομάζονται μάζα και παλιότερα προχωρούσαν σε αποξήρανση τους ώστε να γεμίσουν με αυτά μαξιλάρια, όπως έκαναν και με το λεγόμενο πλουμί.

Ανάμεσα στα διάφορα είδη της ίριδας και η Iris Cretensis ή κρίνος ή αγριοκρίνος ή Ίρις η κρητική.

Λέγεται ότι οι μωβ ίριδες φυτεύονταν στους τάφους των γυναικών για να καλέσουν τη θεά Ίριδα να τις καθοδηγήσει στο ταξίδι τους προς τον ουρανό. Σε συμβολικό επίπεδο η ίριδα λειτουργεί εξάλλου σαν μια κλίμακα σύνδεσης του αισθητού με το υπεραισθητό.

Σε ότι αφορά τη θεά Ίριδα, στην Θεογονία του Ησιόδου διαβάζουμε ότι ήταν κόρη του Θαύμαντος, γιού της Γαίας και του Πόντου. Μητέρα της ήταν η Ωκεανίς Ηλέκτρα, και αδελφές της οι Άρπυιες.

Στην Ιλιάδα, ο Όμηρος μας την παρουσιάζει να μεταφέρει διαταγές από το Δία στους άλλους θεούς, ιδίως τον Ποσειδώνα: «Η Ίρις με τα γοργά πόδια σαν τον άνεμο, υπάκουη στη φωνή του Δία κατεβαίνει από την Ίδη στους ιερούς κάμπους του Ιλίου. Όπως πέφτει από τα σύννεφα, κάτω από την παγωμένη πνοή του Βοριά, το χιόνι ή το χαλάζι, τόσο γρήγορα πετά γεμάτη ανυπομονησία, η ελαφριά Ίρις».

Η Ίρις παρουσιάζεται κάποτε και ως βοηθός και θεράπαινα της Αφροδίτης. Επίσης προσέφερε τις ίδιες υπηρεσίες και στην Ήρα. Ένας άλλος ρόλος της ήταν, κατά διαταγή της Ήρας, να σπεύδει στις μελλοθάνατες γυναίκες, όταν βασανίζονταν για να επιταχύνει το τέλος των βασάνων τους με τη κοπή των μετωπιαίων τριχών.