Τσικνοπέμπτη: Με το πλούσιο φαγοπότι προκαλούμε την ευφορία της γης αλλά και τη δική μας

Με ρίζες στις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων αλλά και των Ρωμαίων, που επιβίωσαν με παραλλαγές μέχρι και τα χριστιανικά χρόνια, η Τσικνοπέμπτη μας οδηγεί σταδιακά στη Σαρακοστή. Είναι μια γιορτή που παραπέμπει, μέσα από την πρακτική της πολυφαγίας και μάλιστα κρέατος, στην ευφορία της γης.

Η εβδομάδα που διανύουμε είναι η λεγόμενη  Κρεατινή και είναι αυτή που ουσιαστικά μας βάζει στη 40ήμερη σαρακοστιανή νηστεία. Στη διάρκεια λοιπόν αυτής της εβδομάδας η ορθόδοξη παράδοση, σεβόμενη τις νηστείες της Τετάρτης και της Παρασκευής, έβαλε ανάμεσά τους, την Πέμπτη ως ημέρα «εκτόνωσης» με πολύ κρέας «τσίκνισμα» και κραιπάλη.

Όπως μαρτυρά και το όνομα της, Τσικνοπέμπτη ή Τσικνοπέφτη, πρόκειται για μια ημέρα που οι μυρωδιές από το κρέας που ψήνεται απλώνονται παντού. Λέγεται πως καθιερώθηκε με αυτό το όνομα γιατί σε αρκετές περιοχές της χώρας μας, κατά το παρελθόν, αυτή την ημέρα έλιωναν το λίπος από τα χοιρινά για να το κρατήσουν για όλο τον υπόλοιπο χρόνο κι αυτό συνδυάζονταν με συγκεντρώσεις φίλων και συγγενών στα σπίτια όπου έψηναν κρέας και τσίκνιζαν.

Παρότι βέβαια το θεωρούμε καθαρά ελληνικό έθιμο θα πρέπει να πούμε πως ανάλογες παραλλαγές του έχουμε και σε άλλες χώρες, όπως στη Γερμανία το Weiberfastnacht, στη Γαλλία το Mardi Gras, στην Ιταλία το Giovedi Grasso ενώ συναντάται επίσης στην Ισπανία, την Πολωνία, την Ουγγαρία και άλλα κράτη με χριστιανικό στοιχείο.

Πέρα από κρέας αυτή την ημέρα συνηθίζεται στην Κρήτη οι νοικοκυρές να ετοιμάζουν και μπουρεκάκια ενώ το εθιμοτυπικό της ημέρας προέβλεπε σε αρκετά σημεία του νησιού και μεταμφιέσεις.

Ο Κρητικός παραδοσιακός γάμος, αναβιώνει ως έθιμο, αυτή την ημέρα  στο Δήμο Μαλεβιζίου.

Κατά το παρελθόν οι γάμοι της Τσικνοπέμπτης ήθελαν να υπερτονίσουν το αταίριαστο στοιχείο για να προκαλέσουν γέλιο γι αυτό και βλέπαμε να επιλέγονται για την τήρηση του εθίμου να παραστήσουν το ζευγάρι άτομα αταίριαστα μεταξύ τους, δηλαδή νύφη ψηλή και άντρας κοντός, ή νεαρός γαμπρός και γριά νύφη. Κι εδώ τα μηνύματα που εξέπεμπε το έθιμο είχαν σχέση με την ευγονία και ρίζες διονυσιακές.