Γιατί νηστεύουμε τη Σαρακοστή και ποια είναι τα οφέλη της νηστείας

  

Η μεγαλύτερη και αυστηρότερη περίοδος νηστείας είναι αυτή που ξεκινά την Καθαρά Δευτέρα, οδηγώντας μας προς το Πάσχα.

Η ονομασία Καθαρά Δευτέρα οφείλεται στο ότι σηματοδοτεί τον πνευματικό και σωματικό καθαρισμό των Χριστιανών, που σε παλιότερες εποχές τηρούσαν αυστηρά τη νηστεία των 48 ημερών, ως την Κυριακή του Πάσχα.

Η νηστεία γενικότερα, αλλά και ειδικότερα αυτή της Σαρακοστής, καθιερώθηκε για πολλούς λόγους .Ο πρώτος λόγος είναι η άσκηση. Είναι ένα γύμνασμα η νηστεία, δεν είναι αυτοσκοπός.

Γίνεται για να ενδυναμώσει τον εαυτό μας στερώντας του αυτά που συνήθως καταναλώνει χωρίς να το πολυσκεφτεί. Έτσι θεωρείται πως μαθαίνουμε να αντιστεκόμαστε και στο πονηρό. Αν πετύχουμε να κρατηθούμε μακριά από τις απολαύσεις του φαγητού τότε μπορούμε να αντισταθούμε και σε άλλες πονηρές προκλήσεις.

Ο δεύτερος λόγος καθιέρωσης της νηστείας είναι ότι εκφράζει τη συντριβή μας μπροστά στο Θεό και τη μετάνοιά μας αλλά και την ενότητα των χριστιανών αφού όλοι την ακολουθούν, για τον ίδιο σκοπό.

Η αυστηρή νηστεία συνιστάται από την ορθόδοξη θρησκεία για τουλάχιστον 180 ημέρες τον χρόνο, δηλαδή 48 μέρες ως το Πάσχα, 40 μέρες τα Χριστούγεννα , 15 μέρες τον Δεκαπενταύγουστο ενώ έχουμε και τις μονοήμερες ,κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, του Σταυρού κ.α.

Στη διάρκεια της νηστείας πρέπει να αποφεύγονται το κρέας, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ενώ αντιθέτως συνιστώνται όσπρια, φρούτα, λαχανικά, χόρτα, ψωμί, θαλασσινά, πατάτες, λίγο κρασί, με το φαγητό, και περιστασιακά κάποιο νηστίσιμο γλυκό, συνήθως χαλβάς. Ωστόσο, κάθε Τετάρτη και Παρασκευή απαγορεύεται και το λάδι ενώ,με εξαίρεση τη νηστεία των Χριστουγέννων, πρέπει να αποφεύγεται και το ψάρι.

Πιο συγκεκριμένα, στη νηστεία της Σαρακοστής πρέπει να αποφεύγονται κρέας, γαλακτοκομικά προϊόντα, αυγά, ψάρια και ελαιόλαδο. Ψάρι επιτρέπεται μόνο στις 25 Μαρτίου και την Κυριακή των Βαΐων, ενώ ελαιόλαδο μόνο τα Σαββατοκύριακα.

Πέρα από τα εκκλησιαστικά δεδομένα ωστόσο υπάρχουν και επιστημονικά που συνηγορούν υπέρ της νηστείας.

Οι μελέτες του Τμήματος Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής του Πανεπιστημίου Κρήτης έχουν δείξει ότι όσοι κάνουν νηστεία 180 μέρες τον χρόνο, έχουν ολική χοληστερόλη 12,5% χαμηλότερη και «κακή» (LDL) χοληστερόλη 20% χαμηλότερη απ’ ότι οι άνθρωποι που δεν νηστεύουν.

Παράλληλα όσοι νηστεύουν έχουν λιγότερο οξειδωτικό στρες , το οποίο ως γνωστόν θεωρείται γενεσιουργός αιτία της αθηροσκλήρωσης, του καρκίνου και των εκφυλιστικών νοσημάτων του νευρικού συστήματος, όπως η νόσος του Πάρκινσον και η νόσος του Άλτσχαϊμερ.

Βέβαια στην πραγματικότητα λίγοι είναι σήμερα εκείνοι που νηστεύουν πραγματικά και για ημέρες ενώ όσοι νηστεύουν περιστασιακά, 10-15 μέρες τον χρόνο, σύμφωνα με τις μελέτες, παρουσιάζουν αύξηση της χοληστερόλης τους, διότι μετά το τέλος της νηστείας το παρακάνουν με το φαγητό.

Δεν πρέπει πάντως να αγνοήσουμε πως η μακροχρόνια νηστεία έχει και μειονεκτήματα. Λόγω του οτι αποφεύγεται η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων, ελαττώνονται τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα, τα οποία πρέπει να αναπληρώνονται με αυξημένη κατανάλωση γάλακτος, γιαουρτιού και άλλων προιόντων που περιέχουν ασβέστιο, στα μεσοδιαστήματα των νηστειών.

Επιπλέον, εάν δεν ληφθούν τα απαιτούμενα μέτρα, μπορεί να υπάρξει και ανεπάρκεια πρωτεϊνών.

Η νηστεία, θεωρούν οι ειδικοί πως δεν είναι δίαιτα ή μέσον για την απώλεια βάρους, αλλά μία διατροφή που μοιάζει αρκετά με την μεσογειακή διατροφή (ο όρος που έχει καθιερωθεί δεν είναι δόκιμος, το σωστό είναι Κρητική διατροφή) που όλοι γνωρίζουμε πως αποτελεί εναν από τους υγιεινότερους τύπους διατροφής παγκοσμίως.

Ωστόσο, ακριβώς επειδή επιτάσσει μακροχρόνια αποχή από τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το κρέας, δεν πρέπει να ακολουθείται από ομάδες του πληθυσμού που έχουν αυξημένες ανάγκες σε ασβέστιο και πρωτεΐνες.

Να θυμίσουμε πως καλές πηγές ασβεστίου κατά την περίοδο της νηστείας είναι οι ξηροί καρποί, το μπρόκολο, ο χαλβάς, το σουσάμι, το γάλα σόγιας και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Πηγές πρωτεϊνών είναι ο αρακάς, οι φακές και τα όσπρια γενικώς, αλλά και το σουσάμι και τα προϊόντα του, ο χαλβάς και το ταχίνι.