Δείτε τι είναι το γεράνι και πως το χρησιμοποιούσαν παλιά στην Κρήτη

   

Στην αρχαιότητα το έλεγαν κηλώνειο ή ιμόνιο, αλλά μεταγενέστερα πήρε το όνομα γεράνι.

 Αποτελούσε, κατά το παρελθόν, ένα διαδεδομένο τρόπο για να τραβά κανείς νερό από το πηγάδι, πριν εφευρεθούν οι αντλητικοί ανεμόμυλοι και γίνει η ζωή ευκολότερη.

To Γεράνι ήταν ένας ξύλινος μηχανισμός, με Αιγυπτιακή προέλευση, η λειτουργία του οποίου βασιζόταν στο φυσικό νόμο της βαρύτητας.

Αποτελούνταν συνήθως από ένα χοντρό ξύλινο κορμό δέντρου, που ήταν στερεωμένος στο έδαφος σε απόσταση από το πηγάδι, ενώ η κορυφή του κατέληγε σε μια διχάλα με δυο σκέλη (σχήμα V).Πάνω σε αυτό το V, προσαρμοζόταν με μια σιδερένια περόνη, ένα μακρύ και λεπτότερο ξύλο, (αντένα) με διπλάσιο περίπου μήκος από ότι ο κορμός.

Στο κάτω άκρο της αντένας προσάρμοζαν  μια βαριά πέτρα που έφερε μια τρύπα (ντοντόνα ή γερανόπετρα) και στο άλλο άκρο έδεναν τη βουρλιά, ένα χοντρό σχοινί .

Το βάρος της πέτρας έπρεπε να είναι  λίγο μεγαλύτερο από το βάρος του δοχείου με το νερό που χρησιμοποιούσαν ενώ το σχοινί  ανάλογο με το βάθος του πηγαδιού.

Στο άλλο άκρο του σχοινιού λοιπόν έδεναν το δοχείο για την άντληση του νερού.

Ο χρήστης αυτής της πατέντας έβαζε λίγη δύναμη για να κατεβάσει την αντένα και να γεμίσει με νερό το δοχείο. 

Η ανάσυρση όμως του νερού γινόταν πολύ πιο εύκολα εξαιτίας του βάρους της πέτρας, που ανασηκωνόταν για να φέρει την αντένα στην αρχική θέση της παρασύροντας προς τα πάνω και το δοχείο με το νερό.

Μια τέτοια κατασκευή βρήκαμε στο σπίτι του Γιώργου Φραγκιαδάκη στις Γωνιές Μαλεβιζίου. 

Η ύπαρξη της εκεί είναι βέβαια, κυρίως, διακοσμητική, μια και το πηγάδι δεν χρησιμοποιείται και δεν είναι βαθύ, ωστόσο  ο κ Φθενός θέλησε να έχει εκεί το γεράνι για να το βλέπουν τα παιδιά, τα εγγόνια του και ο υπόλοιπος κόσμος, που περνά από το φιλόξενο σπίτι του, ώστε να μαθαίνουν με ποιο τρόπο οι παλιότερες γενιές τραβούσαν το νερό από τα πηγάδια για να ποτίσουν τα χωράφια, τα ζώα τους και να καλύψουν τις ανάγκες των σπιτιών τους.

Στο βίντεο βλέπετε τον κ Φραγκιαδάκη να μας δείχνει πως λειτουργεί το γεράνι.

(Με πληροφορίες για το γεράνι από Οροπέδιο Λασιθίου, Το αιολικό πάρκο των θεών)