Μια περιγραφή για τους Σφακιανούς, που ούτε λίγο ούτε
πολύ τους κάνει να μοιάζουν με δαίμονες, έκανε ερχόμενος στην Κρήτη την περίοδο
1668-1671 ο Οθωμανός ταξιδιώτης του κόσμου Εβλιά Τσελεμπί.
Ο Τσελεμπί γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη όντας
γόνος εύπορης οικογένειας και με καλλιτεχνικές ανησυχίες.
Έχοντας έμφυτη
περιέργεια να γνωρίσει τον κόσμο αρχίζει τις περιηγήσεις του κάπου στο 1630 και
η προσπάθεια των τούρκων να καταλάβουν τον Χάνδακα τον φέρνει στην Κρήτη.
Στο
νησί μας συνοδεύοντας τον οθωμανικό στρατό προχωρεί και σε απογραφές του
πληθυσμού, φυσικές και οικονομικές.
Η περιγραφή που κάνει για τους Σφακιανούς είναι στ
αλήθεια αξιοπρόσεκτη και αποτυπώνει εν μέρει τον φόβο αλλά και το θαυμασμό του ίδιου για τους κατοίκους
αυτής της περιοχής της Κρήτης.
Ο υπερβολικός, και σε πλήρη αντίθεση με την
πραγματικότητα, τρόπος με τον οποίο μας δίνει τα χαρακτηριστικά των Σφακιανών
αλλά και η πεποίθηση του πως έχουν σχέση με τους δαίμονες και προέρχονται από επιμειξίες
με τους Ισπανούς, εντυπωσιάζει τον αναγνώστη.
Και πως άλλωστε να μην εντυπωσιαστεί κανείς όταν διαβάσει πως οι Σφακιανοί με το γνωστό ευθυτενές παράστημα τους περπατούν σκυφτοί σαν στραβωμένοι, πως έχουν δόντια πεταχτά σαν του ψημένου αρνιού, πως τα κορίτσια στα Σφακιά γεννιούνται μετά απο κύηση ενός ολόκληρου έτους ενώ γίνονται μανάδες στα δέκα τους χρόνια και πως δύο Σφακιανοί που κάθονται σε απέναντι βουνά, επειδή έχουν δυνατές φωνές, επικοινωνούν με ευκολία μεταξύ τους.
Ακολουθεί απόσπασμα από το σχετικό με τους Σφακιανούς
κεφάλαιο στο βιβλίο του με τίτλο «Οδοιπορικό στην Ελλάδα» (1668-1671):
«Τα κορίτσια από την Ισπανία από τότε που πάτησαν το
πόδι τους στην Κρήτη ζουν μαζί με τους δαίμονες στα βουνά των Σφακίων. Μέσα σ
ένα χρόνο από τότε που συναντήθηκαν για πρώτη φορά όλα τα κορίτσια γέννησαν από
ένα αγόρι κι ένα κορίτσι. Απ αυτά τα παιδιά προέρχεται ο λαός που κατοικεί στα
Σφακιά.
Είναι άνθρωποι μεσαίου αναστήματος, με μαύρα μικρά
και στρογγυλά μάτια, μαύρα φρύδια, μικρό κεφάλι, σγουρά μαλλιά, πεταχτά αφτιά,
πατημένες μύτες, πεταχτά δόντια, κοντό λαιμό, τριχωτό σώμα, κοντά πόδια, σκυφτοί
σαν στραβωμένοι, πλατιά πέλματα, πλατιές παλάμες, χοντρά δάκτυλα, πλατιά νύχια,
χοντρή μέση, και γερό δυνατό σώμα.
Είναι όλοι τους είκοσι πέντε χιλιάδες άτομα.
Μιλούν μια διάλεκτο κοντινή στα αραβικά. Γνωρίζουν ελληνικά. Πολλές λέξεις τους
είναι λέξεις των δαιμόνων. Οι φωνές τους είναι πολύ δυνατές. Με άνεση
συνομιλούν δύο άνθρωποι που κάθονται σε ακτικρινά βουνά.
Μερικά από τα παιδιά αυτού του λαού γεννιούνται σε
οχτώ μήνες. Ενώ τα κορίτσια μένουν στην κοιλιά των μανάδων τους ένα ολόκληρο
χρόνο.
Τα κορίτσια ενηλικιώνονται στα οχτώ εννιά τους χρόνια και στα δέκα
μένουν έγκυες. Τα αγόρια ενηλικιώνονται στα δέκα και στα έντεκα.
Το νερό και το
κλίμα της Κρήτης βοηθούν στην αύξηση του πληθυσμού. Επειδή κατάγονται από
δαίμονες γελούν συνέχεια και χαίρονται. Όπως και στο ψημένο κεφάλι του
προβάτου, έτσι φαίνονται και τα δικά τους δόντια, όταν γελούν.
Είναι ένας περίεργος
λαός που σε κάνει να απορείς. Αν και στις χώρες των απίστων δεν είναι
συνηθισμένα τα τόξα και τα βέλη, εδώ υπάρχουν και αυτά μαζί με χαρμπέ,
σφεντόνες, και τουφέκια, Είναι γενναίοι και δυνατοί πολεμιστές»
Ελένη Βασιλάκη
(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε ιστότοπο, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)