Η ιστορία της εικόνας της Παναγίας Κεράς που εκλάπη από την Κρήτη και σήμερα λατρεύεται στη Ρώμη

Βλέποντας πρώτη φορά αυτή την εικόνα, τα χρώματα και τις μοντέρνες γραμμές της, κανείς δεν μπορεί να σκεφτεί ότι πρόκειται για έργο φιλοτεχνημένο κάπου στον 9ο αιώνα από τον Άγιο Λάζαρο, μοναχό και αγιογράφο, που έζησε την περίοδο της εικονομαχίας. 

Κι όμως η εικόνα της Παναγίας της Κεράς ή της Διαρκούς Βοήθειας, για την οποία ο λόγος,  είναι ένα μικρό αριστούργημα που δυστυχώς έκλεψαν  έμποροι από το Μοναστήρι της Παναγίας Κεράς, στο δρόμο προς το Οροπέδιο Λασιθίου, και σήμερα τιμούν  εκατομμύρια καθολικοί στο Ναό του  Αγίου Αλφόνσου στο Εσκουιλίνο της Ρώμης.

Αντίγραφο της εικόνας αυτής μπορείτε να δείτε στο ναό του Αγίου Ματθαίου στο Ηράκλειο, όχι όμως και στη Μονή Κεράς όπου τη θέση της, μετά την κλοπή, πήρε μια άλλη εντελώς διαφορετική εικόνα.

Η εικόνα στον Άγιο Ματθαίο

Ποια είναι όμως η εντυπωσιακή πράγματι ιστορία που κρύβεται πίσω από αυτό το έργο τέχνης;

Καταρχήν να επισημάνουμε πως ο Στέργιος Σπανάκης έχει υποστηρίξει πως αυτή η θαυματουργή εικόνα ήταν η αιτία ίδρυσης της Μονής Κεράς.

Η παράδοση θέλει η εικόνα να φιλοτεχνήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου αναφορά στις θαυματουργικές ιδιότητες, της κάνει ήδη στα 1415 ο Ιταλός καλόγερος και γεωγράφος της εποχής εκείνης,  Cristoforo Buondelmondi.

Αντίγραφο της εικόνα στον Άγιο Ματθαίο στο Ηράκλειο

Την ταραγμένη περίοδο της Εικονομαχίας, τότε που οι εχθροί της ορθοδοξίας κατέστρεφαν όλες τις εικόνες, η συγκεκριμένη εικόνα, λέει η παράδοση, πως για να μην καταστραφεί άνοιξε τα φτερά της και πέταξε μακριά, στην Κρήτη όπου εγκαταστάθηκε στο μοναστήρι της Κεράς.

Ο εικονομάχος αυτοκράτορας  Θεόφιλος, όμως άκουσε για το ταξίδι της εικόνας στην Κρήτη και έδωσε διαταγή να του τη φέρουν πίσω για να την καταστρέψει με τα ίδια του τα χέρια. 

Κάθε φορά που οι ακόλουθοι του την έφεραν μπροστά του εκείνη, κατά θαυματουργό τρόπο, επέστρεφε πίσω στην εκκλησία μέχρι που ο Θεόφιλος διέταξε να την αλυσοδέσουν σε μία μαρμάρινη κολόνα. Τότε η εικόνα της Παναγίας της Διαρκούς Βοήθειας έσπασε τις αλυσίδες της και εξαφανίστηκε και πάλι. Μάλιστα ακόμη και σήμερα διασώζονται η κολόνα και τα δεσμά της στη Μονή Κεράς.

Δυστυχώς δεν είχε την ίδια τύχη η εικόνα το 1498 όταν εκλάπη από έναν  έμπορο κρασιού, που ξεκίνησε με το πλοίο το ταξίδι του, με στόχο να τη μεταφέρει στην Ρώμη. Μεσοπέλαγα ξέσπασε μεγάλη φουρτούνα και κινδύνεψαν ο έμπορος και το πλήρωμα του να πνιγούν, τότε εκείνος ζήτησε τη βοήθεια της  Παναγίας και αυτή τους έσωσε, σταματώντας την θαλασσοταραχή.

Όταν έφτασαν στη Ρώμη ο έμπορος αρρώστησε και πριν πεθάνει είπε σε έναν φίλο του Ιταλό για την εικόνα ζητώντας του να τη μεταφέρει σε κάποια εκκλησία.  

Το εσωτερικό του ναού όπου φυλάσσεται η εικόνα στη Ρώμη 

Ο Ιταλός όμως δεν έκανε πράξη την υπόσχεση του γιατί η σύζυγος του δεν ήθελε να αποχωριστεί την εικόνα κι έτσι ο χρόνος κύλισε μέχρι που πέθανε κι εκείνος αλλά η εικόνα παρέμενε σπίτι του.

Κάποια στιγμή, λέει ο θρύλος, πως η Παναγία εμφανίστηκε στο κοριτσάκι της οικογένειας λέγοντας του πως ονομάζεται  «Μητέρα η Διαρκὴς Βοήθεια» και να πει στην μητέρα και τη γιαγιά της ότι η θέση της είναι στην εκκλησία και πρέπει να τη μεταφέρουν στο ναό  του Αγίου Ματθαίου, πού βρισκότανε ανάμεσα στη Σάντα Μαρία Ματζόρε και τον Άγιο Ιωάννη του Λατερανού.

Ο ναός του Αγίου Αλφόνσου όπου σήμερα βρίσκεται η εικόνα

Στις 27 Μαρτίου του 1499 η εικόνα μεταφέρθηκε πράγματι, στο ναό του ευαγγελιστή Ματθαίου, όπου επί 300 χρόνια αποτέλεσε αντικείμενο μεγάλης λατρείας για τους Ιταλούς που κατέφθαναν από κάθε γωνιά της χώρας να την προσκυνήσουν.

Το 1798 Ιρλανδοί Αυγουστινιανοί μοναχοί μετέφεραν την εικόνα στο μοναστήρι τους, στον Άγιο  Ευσέβιο.Εκεί παραμελήθηκε από όλους, πλην ενός του τυφλού μέλους της αδελφότητας, του Agostino Orsetti, ο οποίος είχε πληροφορήσει για την ιστορία της  ένα αγόρι της χορωδίας, τον Michele Marchi.

Διακρίνεται στο βάθος η εικόνα της Παναγίας

Το αγόρι μεγαλώνοντας έγινε  μέλος μίας νέας μοναστικής αδελφότητας, ενός τάγματος, πού είχε ως σημείο αναφοράς την απολύτρωση του Ιησού Χριστού, το οποίο είχε ιδρύσει ο Alfonsus Liguori.

Το 1866, μετά από αίτημα στον πάπα Πίο τον 9ο, η εικόνα δωρίζεται στο νέο τάγμα, με  εντολή εκ μέρους του ποντίφικα, να κάνουν αυτή την εικόνα γνωστή σε όλο τον κόσμο.

 Έτσι η Παναγία Διαρκούς Βοήθειας τοποθετήθηκε τελικά στον ναὸ του Αγίου Αλφόνσου, στο Εσκουιλίνο στην Ρώμη, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα και ονομάζεται Παναγία της Παντοτινής Βοήθειας, Madonna del perietuo soccorco.

Λειτουργία στο ναό του Αγίου Αλφόνσου

Η εικόνα αυτή της Παναγίας είναι πολύ διαδεδομένη αλλά και πολύ αγαπητή στους Καθολικούς και εκατομμύρια είναι οι πιστοί απ όλο τον κόσμο που επισκέπτονται το ναό για να την προσκυνήσουν.

Δυστυχώς στη Μονή Κεράς η εικόνα δεν επέστρεψε ποτέ. Το κενό που άφησε πίσω η κλοπή της καλύφθηκε, το 1735, από μια άλλη εικόνα εντελώς διαφορετική, που βρίσκεται στο τέμπλο της.

Ο Πάπας ενώπιον της εικόνα της Παναγίας 

Αξίζει ν αναφέρουμε πως η εικόνα της Διαρκούς Βοήθειας έχει άμεση σχέση με το θείο Πάθος. Ανήκει στον τύπο της Οδηγήτριας. Ο μικρός Ιησούς μοιάζει να έχει χωθεί στην αγκαλιά της μητέρας του και στην προσπάθεια του να τα καταφέρει, έχει λυθεί το δεξί σανδάλι του. 

Το πρόσωπο της Παναγίας είναι όμορφο, νεανικό. Γέρνει το κεφάλι της προς το Χριστό ενώ οι δύο αρχάγγελοι που τους περιβάλλουν μαρτυρούν το Πάθος του θεανθρώπου. Το μαφόρι της Παναγίας με το χρώμα του συμβολίζει το πένθος ενώ το πουκάμισο της, στο χρώμα του αίματος παραπέμπει στη θυσία του μοναχογιού της