Στον Αναύλοχο: Μια αρχαία πολιτεία, πάνω από το Βραχάσι, που έχει πολλά μυστικά να μας αποκαλύψει

Θα απαντηθεί άραγε ποτέ το ερώτημα γιατί κάποιοι άνθρωποι κατά τους ύστερους μινωικούς χρόνους έως και τους πρώιμους αρχαϊκούς επέλεξαν να χτίσουν μια ολόκληρη πολιτεία στον Αναύλοχο, στις τρείς κορφές που υπάρχουν εκεί και στο διάσελο τους;

Προς το παρόν, κι ενώ η αρχαιολογική έρευνα στο σημείο έχει πολλά ακόμα να αποκαλύψει ένα είναι σίγουρο: πως ο οικισμός που αναπτύχθηκε στον Αναύλοχο μόνο τυχαίος δεν ήταν.

Της Ελένης Βασιλάκη

Επισκεφθήκαμε το σημείο έχοντας ακούσει τόσα πολλά κατά την προηγούμενη διετία για τα αρχαιολογικά ευρήματα που ήλθαν στο φώς αλλά και για το μυστήριο που καλύπτει αυτή την περιοχή.

Η διαδρομή, ξεκινώντας από το Βραχάσι, δεν ήταν εύκολη, μονοπάτι δεν βρήκαμε κι έτσι διασχίζοντας άγονες και βραχώδεις εκτάσεις, απότομες σε πολλά σημεία τους, αρχίσαμε να σκαρφαλώνουμε στους βράχους έχοντας απέναντι μας τον Κεντουκλά (υψόμετρο 605 μ.), ανατολικά το ύψωμα του Αναυλόχου και δυτικότερα το ύψωμα Ρούσο Χαράκι.

Ανά διαστήματα, όπου το έδαφος γινόταν επίπεδο, βρίσκαμε παλιά ασβεστοκάμινα που μαρτυρούσαν ανθρώπινη παρουσία.

Ασβεστοκάμινο

Όταν πλέον φθάσαμε στην κορυφή έγινε ξεκάθαρη η κατοίκηση αυτού του άγριου τόπου.

Ξερολιθιές παντού, όχι όμως αποκλειστικά για γεωργική χρήση, όπως κυρίως τις γνωρίζουμε. Ανά διαστήματα εμφανίζονταν τα σημεία όπου είχαν γίνει αρχαιολογικές ανασκαφές ενώ όσο κινούμασταν ανατολικά τόσα τα σημεία αυτά πύκνωναν.

Η έκταση αυτού του οικισμού δεν ήταν μικρή, εκτεινόταν σε μήκος μερικών χιλιομέτρων πάνω στις κορφές αλλά και στο διάσελο τους, γεγονός άκρως εντυπωσιακό.

Το περασμένο καλοκαίρι, στο πλαίσιο ενός νέου πενταετούς ερευνητικού προγράμματος, μια ομάδα από τη Γαλλική Σχολή Αθηνών πραγματοποίησε ανασκαφή στον ορεινό όγκο του Αναβλόχου, με επικεφαλής την Florence Gaignerot-Driessen.

Όπως ανακοίνωσε, με το κλείσιμο της ανασκαφικής περιόδου, στη δυτική πλευρά της κορυφής του όρους, εντόπισαν κατά την επιφανειακή έρευνα, δύο περιοχές όπου βρέθηκε μεγάλος αριθμός αναθηματικού υλικού.

Στην πρώτη περιοχή, βρέθηκαν 350 ειδώλια, αγαλματίδια και πλακίδια που αναπαριστούν γυναικείες μορφές και χρονολογούνται, τα περισσότερα, στην Αρχαϊκή και Κλασική περίοδο.

Στη δεύτερη περιοχή, που βρίσκεται ανατολικά της πρώτης και σε απόσταση 200 μ., βρέθηκε ένα σύνολο ειδωλίων και ζωόμορφων που σχετίζονται με κεραμική της Ύστερης Μινωικής ΙΙΙ Γ.

Στην περιοχή του νεκροταφείου, που εκτείνεται στους πρόποδες του όρους, αναγνωρίστηκαν αρκετές ομάδες τάφων.

Η ανασκαφή μίας εξ΄αυτών έφερε στην επιφάνεια κυκλικά ταφικά αρχιτεκτονήματα με επίπεδα, στην κορυφή των οποίων υπήρχαν μεγάλα αγγεία της Ύστερης Γεωμετρικής περιόδου.

Τέλος, στην πλαγιά του βουνού, στη θέση με το όνομα "Κακό Πλάι" που δεσπόζει πάνω από το νεκροταφείο, ανασκάφθηκε κτίριο με πάγκο, όπου βρέθηκε αρχαιολογικό υλικό, που χρονολογείται από την Πρωτογεωμετρική έως και την Αρχαϊκή περίοδο .

Σε σημεία του Αναυλόχου διακρίνονται τμήματα κυκλώπειων τειχών

Το κτίριο βρίσκεται πάνω από τις τομές που είχαν ανοιχτεί από τον Pierre Demargne το 1929, και εντοπίστηκαν ξανά κατά την επιφανειακή έρευνα το 2015-2016. Αυτές οι θέσεις είχαν φέρει στο φως ευρήματα αναθηματικού χαρακτήρα από την Γεωμετρική έως την Κλασική περίοδο.

O Mariani και Evans, ήταν ανάμεσα στους πρώτους επισκέπτες αυτής της περιοχής και εκείνοι που συμβούλεψαν τη Harriet Boyd να ξεκινήσει στον Αναύλοχο ανασκαφές.

Ο Γάλλος Pierre Demargne ήταν ωστόσο εκείνος που έκανε τις πρώτες απόπειρες ανασκαφής σε αυτόν τον τόπο, που θα ήταν παράξενο να μην είχε σχέση και σύνδεση με την αρχαία Λατώ, Δρήρο, Σίσι και Μίλατο.

Η θέση του Αναυλόχου σε σχέση με άλλες περιοχές αρχαιολογικού ενδιαφέροντος

Τότε ανασκάφηκαν αποσπασματικά τμήμα οικισμού, και ειδικότερα 6 οικίες της γεωμετρικής περιόδου, το νεκροταφείο κι ένας λατρευτικός αποθέτης.

Ακολούθησαν ανασκαφές από την τοπική αρχαιολογική υπηρεσία σε τρία οικήματα όπου στο πρώτο βρέθηκαν κάποια ευρήματα ενώ τα άλλα δύο ήταν εντελώς άδεια, πράγμα που πιθανόν να μαρτυρά και μια εγκατάλειψη στο ξεκίνημα του 7^ου αιώνα π.Χ.

Προ διετίας περίπου η Γαλλική Σχολή Αθηνών έκανε μια πρώτη έρευνα στο σημείο με ζητούμενο να επανεξετάσει όσα είχε πρώτος ερευνήσει ο Demargne κι έτσι πέρυσι είχαμε τα σπουδαία ευρήματα που περιγράφηκαν παραπάνω.

Ο Αναύλοχος είναι ένας τόπος σημαντικός για την αρχαιολογική έρευνα κυρίως επειδή φωτίζει την περίοδο μετάβασης από τη ζωή στα ανάκτορα στις πολιτείες, κι από την ύστερη εποχή του Χαλκού στην πρώιμη εποχή του Σιδήρου, για την οποία ελάχιστα γνωρίζουμε.

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε SITE χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)