Η περίφημη Πορτέλα Ρομάνα στο Χουμεριάκο-Εικόνες εγκατάλειψης στο εντυπωσιακό βενετσιάνικο Palazzo

    

 

Μπορεί με βάση τις διατάξεις του Νόμου «περί προστασίας των Αρχαιοτήτων και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς» το περίφημο κτίριο Πορτέλα Ρομάνα στο Χουμεριάκο να προστατεύεται, θεωρητικά, ωστόσο στην πράξη δεν προστατεύεται από τη φθορά του χρόνου και την εγκατάλειψη.

Το από ενετοκρατίας, εξαιρετικής αρχιτεκτονικής, κτιριακό συγκρότημα της Πορτέλα Ρομάνα δυστυχώς μέρα με τη μέρα παραδίδεται στη φθορά του χρόνου, που δεν είναι καθόλου ευγενικός μαζί του.

 Οι φωτογραφίες του e-storieskritis μαρτυρούν πως κι αν ο Δήμος Αγίου Νικολάου, στην ιδιοκτησία του οποίου περιήλθε, δε μεριμνήσει τάχιστα για την αποκατάσταση του, σε λίγα χρόνια δεν θα βρει κτίριο για να προστατεύσει και να αναδείξει, όπως ήταν ο στόχος του, όταν προσπάθησε και τελικά πέτυχε την εξαγορά του.

Τα πάντα, από τα πατώματα και το ταβάνι μέχρι τους τοίχους του, μοιάζουν έτοιμα να καταρρεύσουν ενώ τα σκουπίδια που είναι συγκεντρωμένα στο εσωτερικό του, αν μη τι άλλο θα μπορούσαν να απομακρυνθούν άμεσα, μια και εκεί δεν απαιτείται χρηματοδότηση.

Όπως διαβάζουμε στη σελίδα του Δήμου Αγίου Νικολάου η Πορτέλα Ρομάνα αποτελούσε αστική κατοικία της εποχής της βενετοκρατίας (Palazzo) και είναι χρονολογημένη κάπου στον 16ο -17ο μ.Χ. αιώνα, με βάση τα μορφολογικά και κατασκευαστικά της στοιχεία.

Επί Τουρκοκρατίας κατοικούσε εκεί ο Χουρσίτ πασάς. Είχε απαγάγει μια όμορφη Κριτσωτοπούλα, κόρη του πρωτόπαπα της Κριτσάς, τη Ροδάνθη , η οποία τελικά τον σκότωσε για να γλυτώσει και στη συνέχεια κατέφυγε στα Λασιθιώτικα βουνά όπου συνάντησε τον καπετάν Καζάνη προκειμένου να πολεμήσει μαζί με τους αντάρτες τους Τούρκους και στην πορεία αυτή διακρίθηκε για την τόλμη και το θάρρος της.

Το συγκρότημα διασώζει το μεγαλύτερο μέρος του αρχικού βενετσιάνικου κτίσματος, με ορισμένες προσθήκες οθωμανικής περιόδου. 

Έχει επιμελημένη κατασκευή και ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά, που δεν χρειάζεται κάποιος να είναι αρχαιολόγος για να τα διαπιστώσει. Την αρχική μεγαλοπρέπεια του μνημείου δηλώνει η επιβλητική θύρα εισόδου στον αύλειο χώρο του κτιριακού συγκροτήματος. 

Το ημικυκλικό θύρωμα διαμορφώνεται εναλλάξ από επίπεδους και εξέχοντες ορθογώνιους λίθους με καμπυλωμένες τις ακμές τους. Το θύρωμα εγγράφεται μέσα σε ένα ορθογώνιο πλαίσιο από λαξευτή λιθοδομή που επιστρέφεται με εξέχον γείσο. 

Ιδιαίτερης μνείας χρήζει η λίθινη κλίμακα που οδηγεί στον όροφο η οποία κάμπτεται σε σχήμα Γ. 

Το κτίριο μνημονεύεται στο έργο του Giuseppe Gerola «I monumenti veneti nell' isola di Creta» τομ. ΙΙΙ.

 Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 του Ν/. 3028/2002 «περί προστασίας των Αρχαιοτήτων και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς» το συγκρότημα αποτελεί αρχαίο μνημείο και προστατεύεται από τις διατάξεις του νόμου.

 Ωστόσο η προστασία του νόμου είναι καθαρά θεωρητική αφού πλέον ιδιώτης ή ο δήμος δεν μπορεί να το γκρεμίσει όμως αυτό δεν ισχύει με το φθοροποιό χρόνο που περνά και είναι αμείλικτος με ότι ο άνθρωπος εγκαταλείπει.

 Να σημειώσουμε πως ο δήμος Αγίου Νικολάου άρπαξε την ευκαιρία που έδινε το ειδικό πρόγραμμα για την απόκτηση  διατηρητέων κτιρίων, με χρηματοδότηση από το «Πράσινο Ταμείο» και αγόρασε το κτιριακό συγκρότημα της Πορτέλα Ρομάνα με στόχο, όπως είχε δηλώσει ο δήμαρχος Αντώνης Ζερβός, ο ιστορικός Δήμος του Χουμεριάκου, όπου βρίσκεται, να αρχίζει ν’ αποκτά όλα εκείνα τα στοιχεία που θα βοηθήσουν στην ανάδειξη του και θα του δώσουν τη δυνατότητα ν’ αποτελέσει ένα πόλο τουριστικού ενδιαφέροντος.

Ε.Β

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε ιστότοπο, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)