Είχα δει πολλές φορές ανθισμένο το ντελικάτο λουλούδι του στην ύπαιθρο αλλά και ξερό, με τους μαύρους σπόρους να διακρίνονται μέσα στην κάψα του, αλλά δε γνώριζα τη χρήση του.
Ο Μανόλης Πετακάκης από τον Αποκόρωνα μου μίλησε γι αυτό ενώ περπατούσαμε στο Κτήμα του και μου έδωσε να δοκιμάσω τα μαύρα σποράκια του, που αλλιώς ονομάζονται μαυροκούκι ή μαυροσούσαμο, αν και δεν είναι σουσάμι κανονικό.
Φωτό :species.wikimedia |
Η Nigella damascena, όπως είναι το επιστημονικό όνομα της, ή Μελάνθιον το δαμασκηνόν ή νιγέλα, ή νιγκέλα, είναι λοιπόν το φυτό εκείνο που μας δίνει τα μαύρα, αρωματικά σποράκια τα οποία είναι γνωστά ως «μαυροκούκι» ή «μαυροσούσαμο» και χρησιμοποιούνται στην πολίτικη βασιλόπιτα, σε τσουρέκια και σε κάποια κουλούρια και ψωμιά, δίνοντας τους ένα ιδιαίτερο άρωμα και γεύση.
Θεραπευτικές χρήσεις
Δεν είναι όμως μόνο αυτή η χρήση τους καθώς ο Μωάμεθ φέρεται να έχει πει πως «Το μαυροκούκι θεραπεύει όλες τις ασθένειες, εκτός από το θάνατο»
Το μαυροκούκι χρησιμοποιήθηκε αρχικά από βοτανολόγους και φαρμακοποιούς ως μικροβιοκτόνο, αντιμυκητιακό και διουρητικό.
Οι Άραβες γιατροί το είχαν σαν ένα είδος πανάκειας και το πρότειναν για χρόνια προβλήματα του αναπνευστικού και του παγκρέατος.
Το κιτρινωπό έλαιο της νιγέλας θεωρείται ότι μπορεί να απομακρύνει τις πέτρες από τα νεφρά ενώ έχει χρησιμοποιηθεί επίσης και ως εντομοαπωθητικό και σκοροαπωθητικό.
Στην Ινδία χρησιμοποιείται για να προκαλέσει μεταγεννητική συστολή της μήτρας και προώθηση του θηλασμού.
Σήμερα, στις αραβικές χώρες, το έλαιο της νιγέλας εξυμνείται για τις σπασμολυτικές του ιδιότητες και για διάφορες άλλες παθήσεις.
Λένε ότι ωφελεί το πεπτικό σύστημα, ότι καταπραΰνει το στομαχόπονο, τον τυμπανισμό και τους κολικούς του εντέρου και καταπολεμά την candida albicans.
Το βάμμα της νιγέλας χρησιμοποιείτο άλλοτε για την ημικρανία, επειδή ελαττώνει τους αρτηριακούς σπασμούς που προκαλούν τον πόνο.
Η νιγέλα φυτρώνει όπου το έδαφος είναι προσχωσιγενές και πετρώδες και υπάρχουν θαμνότοποι γεμάτοι φρύγανα ή όπου υπάρχουν ακαλλιέργητοι αγροί. Τα λουλούδια της είναι άλλοτε λευκά, γαλαζωπά, λιλά ή κίτρινα.
Υπάρχουν διάφορα είδη νιγέλας, που μπορείς να συναντήσεις σε όλες τις παραμεσόγειες περιοχές, από τον εθνικό δρυμό της Λαυρεωτικής μέχρι την Κρήτη ή τα Ιόνια νησιά.
Εκτός από τη Νιγέλα την Ανατολική (Nigella Orientalis) που προέρχεται από την Ασία, όλα τα άλλα είδη κατάγονται από τη Μεσόγειο και τη Μικρά Ασία: η Νιγέλα η Άγρια (Nigella Arvensis), η Νιγέλα η Δαμασκηνή (Nigella Damascena), η Νιγέλα η Εδώδιμος (Nigella Sativa) και η Νιγέλα η Κρητική (Nigella Cretica).
Εκτός από τη Νιγέλα την Ανατολική (Nigella Orientalis) που προέρχεται από την Ασία, όλα τα άλλα είδη κατάγονται από τη Μεσόγειο και τη Μικρά Ασία: η Νιγέλα η Άγρια (Nigella Arvensis), η Νιγέλα η Δαμασκηνή (Nigella Damascena), η Νιγέλα η Εδώδιμος (Nigella Sativa) και η Νιγέλα η Κρητική (Nigella Cretica).
Φωτό: welcometoiran |
Το φυτό αυτό καλλιεργείται στην Ευρώπη και για καλλωπιστικούς σκοπούς. Είναι λουλούδια των κήπων κι οι Άγγλοι τα αποκαλούν «love-in-a-mist» δηλαδή αγάπη στην ομίχλη ή «devil-in-the-bush» διάβολος στο θάμνο.
Οι σπόροι της νιγέλας έχουν δυνατό και χαρακτηριστικό άρωμα. Αν όμως τους κοπανίσεις απελευθερώνονται οι πιο φυτικές τους νότες, που θυμίζουν ρίγανη. Η γεύση τους είναι πιπεράτη, γήινη και διαπεραστική η δε υφή τους είναι πολύ πιο τραγανή από του σουσαμιού.
Φωτό: bitterbooze |
Που χρησιμοποιείται το μαυροκούκι στην κουζίνα
Οι Τουρκοκρητικοί χρησιμοποιούσαν το μαυροκούκι στα εφτάζυμα ψωμιά και κουλούρια, όπως και οι Κρητικοί των νεότερων χρόνων.
Το μαυροκούκι γενικότερα χρησιμοποιείται στην αρτοποιεία, αλλά και στην μαγειρική, ως άρτυμα. Ορισμένοι λαοί ακόμη και σήμερα το χρησιμοποιούν αντί για πιπέρι.
Οι Ινδοί προσθέτουν μαυροκούκι στα πιλάφια τους, στα κάρι τους, τα τουρσιά τους και πασπαλίζουν με αυτό τις πίτες νάαν, που χρησιμοποιούν ως ψωμί. Η τοπική κουζίνα της Βεγγάλης οφείλει το ιδιαίτερο άρωμα της σε ένα πολύχρωμο μείγμα πέντε μπαχαρικών, όπου υπάρχει νιγέλα .
Στην περσική κουζίνα το χρησιμοποιούν για τουρσιά και για να αρτύζουν τις ψητές πατάτες. Ενώ στη Μέση Ανατολή θεωρούν ότι ταιριάζει με τις ομελέτες λαχανικών. Στις κουζίνες της Δύσης το μαυροκούκι συνδυάζεται με αμυλώδη υλικά όπως τα ζυμαρικά, η πατάτα και οι διάφοροι άλλοι κόνδυλοι.
Στην Ινδία το χρησιμοποιούν επίσης για να αρωματίσουν το γιαουρτένιο ποτό τους, λάσι, ενώ το βρίσκουμε και σε κάποια μουσουλμανικά αναψυκτικά, όπως η αραβική γκαζόζα Habba sawda Χ35 κι η Evoca Cola.
Φωτό: wikipedia |