Ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στο Λέντα-Κτισμένος στα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής

Είναι σύνηθες στην Κρήτη να βρίσκουμε χριστιανικούς ναούς σε σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος και κυρίως σε χώρους όπου προϋπήρχαν αρχαίοι ναοί.

Δεν είναι λοιπόν περίεργη η παρουσία του ναού του Άγιου Ιωάννη του Θεολόγου, εντός του χώρου της αρχαίας πόλης του Λεβήνα, στο Λέντα, και μάλιστα ακριβώς πάνω στα ερείπια όπου είχε χτιστεί   παλαιοχριστιανική βασιλική και σε κοντινή απόσταση από το ιερό του Ασκληπιού.

Η παλαιοχριστιανική βασιλική ανασκάφηκε από την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή, στις αρχές του 20ου αιώνα ,στην περιοχή ανατολικά του ασκληπιείου και σε μικρή απόσταση από αυτό, στις νότιες παρυφές υψώματος.

Πρόκειται για μια τρίκλιτη, ξυλόστεγη βασιλική του απλού ελληνιστικού τύπου, η οποία εμφανίζει τουλάχιστον δύο οικοδομικές φάσεις.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης, που τοποθετείται στο πρώτο μισό του 5ου αι. μ.Χ. και μετά την επικράτηση του χριστιανισμού στην περιοχή, ανεγέρθη στη θέση η τρίκλιτη βασιλική.

Κατά τη δεύτερη οικοδομική φάση, η αρχική βασιλική, που καταστράφηκε από σεισμό ή άλλες αιτίες, κάπου στα μέσα του 6ου αιώνα, ανοικοδομήθηκε στη θέση της παλαιάς διατηρώντας όμως το ίδιο σχήμα και μέγεθος.

Και η  βασιλική όμως αυτή καταστράφηκε από τα μέσα του 7ου αι. μ.Χ. και έκτοτε ο χώρος εγκαταλείφθηκε.

Στα τέλη του 19ου αιώνα στη θέση του Ιερού Βήματος της βασιλικής κτίστηκε από τους κατοίκους της περιοχής ο μικρών διαστάσεων μονόχωρος, καμαροσκέπαστος μικρός ναός, που αφιερώθηκε στον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο.

Πως ήταν η βασιλική

Το κυρίως σώμα της βασιλικής εμφανίζει ορθογωνίου σχήματος κάτοψη, με διαστάσεις 18 Χ 13 μέτρα, και είναι εμφανές πως χωρίζεται με δύο κιονοστοιχίες σε τρία κλίτη.

Κάθε κιονοστοιχία περιελάμβανε επτά κίονες, οι βάσεις των οποίων διατηρούνται. Η μικρή απόσταση των κιόνων, περίπου 1,5 μέτρο, μαρτυρεί ότι αυτοί συνδέονταν μεταξύ τους όχι με τόξα αλλά με ευθύγραμμα επιστύλια.

Το μεσαίο κλίτος της βασιλικής ήταν ευρύτερο των πλαγίων και ολοκληρώνεται σε μια μεγάλη ημικυκλική αψίδα προς τα ανατολικά. Στο μέσον της δυτικής πλευράς του ανοίγεται μία θύρα, και μέσω αυτής γινόταν η είσοδος από το νάρθηκα προς το μεσαίο κλίτος.

Δυτικά του κυρίως σώματος της βασιλικής βρισκόταν ορθογώνιος νάρθηκας ενώ δυτικά του υπήρχε ευρύχωρο αίθριο.

Τη βασιλική περιέβαλλαν διάφορα προσκτίσματα. Ειδικότερα, βορειοανατολικά της βασιλικής και στην προέκταση του βορείου κλίτους προς τα ανατολικά, υπήρχε χώρος τετράγωνης κάτοψης, με ίχνη ορθομαρμαρώσεως και λείψανα κολυμβήθρας στο κέντρο. Πρόκειται προφανώς για το βαπτιστήριο της βασιλικής.

Αξίζει να σημειώσουμε πως ο σημερινός ναός του Αγίου Ιωάννη είναι χτισμένος με λείψανα της παλαιοχριστιανικής βασιλικής αλλά και των αρχαίων κτισμάτων που υπήρχαν στο σημείο.

 Όπως βλέπετε και στις φωτογραφίες του e-storieskritis τμήματα του προϋπάρχοντος κτίσματος είναι ενσωματωμένα σε πολλά σημεία του υφιστάμενου ναϊσκου.

(Πηγή πληροφοριών Υπουργείο Πολιτισμού)

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε site, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)