Ο Κρητικός Δρίλος με το πονηρό όνομα που, αν και ψακωτάρι, τρώγεται

 Ανήκει στην οικογένεια Asphodelaceae και στην Κρήτη τον λέμε δρίλο. Είναι ένα όμορφο κίτρινο φυτό που ανθίζει την άνοιξη και θεωρείται στον τόπο μας ψακωτάρι, δηλαδή δηλητηριώδες.

Ωστόσο δεν είναι λίγοι εκείνοι που το τρώνε και μάλιστα έχουν να πουν πως είναι πολύ νόστιμο μαγειρεμένο με διάφορους τρόπους.

Καταρχήν να πούμε το όνομα που του δόθηκε δεν είναι τυχαίο, δρίλος στα αρχαία ελληνικά είναι το ανδρικό μόριο. Όταν λοιπόν αυτό το φυτό  ανθίσει σχηματίζει μια κεφαλή που μοιάζει κάπως με το συγκεκριμένο ανδρικό όργανο.

Ο δρίλος ανθίζει από το Μάρτιο ως το Μάιο και τον βρίσκουμε σε άγονες πετρώδεις τοποθεσίες της ορεινής και ημιορεινής ζώνης της Κρήτης και όχι μόνο καθώς είναι ενδημικό της Μεσογείου.

Η πλειοψηφία των ανθρώπων της υπαίθρου τον θεωρεί ψακωτάρι και δεν τον ακουμπά, ωστόσο σε περιοχές του Μεραμπέλου, της Ιεράπετρας, της πάλαι ποτέ επαρχίας Πεδιάδας και στα Βιαννίτικα ο δρίλος τρώγεται, από εκείνους που ξέρουν.

Κόβουν τον τρυφερό βλαστό του και αφού τον βράσουν τον κάνουν γιαχνί αυγοκόβοντας τον στο τέλος. Αν και συνήθως αποτελούσε νηστήσιμο φαγητό δεν λείπουν οι συνταγές του με κρέας, με αυγά σφουγγάτο, με χοχλιούς ή ακόμα και στα κάρβουνα.

Το φυτό αυτό όμως είχε χρήση στο παρελθόν και στη λαϊκή ιατρική, ειδικά για προβλήματα του γαστρεντερολογικού ή ως αλοιφή μαζί με άλλα υλικά για φλεγμονές των γεννητικών οργάνων, για την ακμή, οιδήματα κ.α.

Επίσης διαβάζουμε πως ο κίτρινος ασφόδελος εμφανίζει αποχρεμπτικές, αντιφλεγμονώδεις, καρδιοτονωτικές, διουρητικές, εμμηναγωγές, εμετικές και σπασμολυτικές ιδιότητες.

Χορηγείται υπό τη μορφή αφεψήματος (τσάι) για την αντιμετώπιση του άσθματος, της βρογχίτιδας, του πυρετού, της δυσκοιλιότητας, των οιδημάτων από καρδιακή ανεπάρκεια, του ασκίτη και της κίρρωσης του ήπατος. 

Εφαρμόζεται εξωτερικά υπό τη μορφή αλοιφής για την επούλωση των πληγών του δέρματος, τη θεραπεία των δοθηινών, των φλεγμονών του μαστού, της αλωπεκίας, των εγκαυμάτων, της πυώδους ωτίτιδας και των μολύνσεων των οφθαλμών.

Χορηγείται ως εμμηναγωγό και αποχρεμπτικό υπό τη μορφή αφεψήματος και ως αντιβηχικό, σπασμολυτικό, καρδιοτονωτικό και διουρητικό.

Βέβαια σε καμία περίπτωση δεν προτείνουμε τη χρήση του, χωρίς την ενημέρωση του θεράποντα ιατρού ή του φαρμακοποιού.

Κίτρινοι ασφόδελοι στην περιοχή του Αρκουδά στο Λασίθι

(Με πληροφορίες από mediplantepirus και το άρθρο του Νίκου Ψιλάκη στο περιοδικό ΥπέρΧ)