Μάθαμε τα μυστικά του καλού χαρουπόμελου από τον Κώστα Καράτζη στο κτήμα του στο Μελιδοχώρι

Το χαρουπόμελο όπως είναι έτοιμο πλέον διοχετεύεται από το καζάνι σε ανοξείδωτο δοχείο, με ξυλάκια κανέλλας κευλάνης, όπου όπου ψύχεται για να είναι έτοιμο για χρήση τουλάχιστον 20 ώρες μετά την παρασκευή του

Η χαρουπιά είναι ένα δέντρο που δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις στην Κρήτη. Ήταν εκείνη που σε δύσκολες εποχές, πολέμων και ανέχειας, έθρεψε τους Κρητικούς κάνοντας τους να διηγούνται μέχρι σήμερα πως τα ταπεινά χαρούπια έγιναν η τροφή και το γλύκισμα τους ενώ παράλληλα αποτελούσαν και τροφή για τα ζώα τους.

Μια μικρή άποψη της τεράστιας έκτασης που καταλαμβάνουν οι χαρουπιές στο κτήμα

Στο πέρασμα των χρόνων οι χιλιάδες χαρουπιές που υπήρχαν στο νησί μας αφανίστηκαν ενώ περιοχές, που ήταν φημισμένες για τα χαρούπια τους, όπως το Μεραμπέλο έπαψαν να εξαρτώνται οικονομικά από το ευλογημένο αυτό προϊόν.

Της Ελένης Βασιλάκη

Μέχρι που άλλαξαν οι καιροί, ο κόσμος άρχισε να στρέφεται, όχι πλέον από ανέχεια αλλά από ανάγκη για μια πιο υγιεινή διατροφή, σε εναλλακτικά προϊόντα και τότε ανακάλυψε και πάλι το χαρούπι.

Μπολιασμένο δέντρο χαρουπιάς

Ένας από τους ανθρώπους που από την πρώτη στιγμή πίστεψε σε αυτό το προϊόν, έχοντας και ο ίδιος βιώματα από την εκτεταμένη κατανάλωση των χαρουπιών ως τροφής, ήταν ο Κώστας Καράτζης από το Μελιδοχώρι.

Με πολύ υπομονή κι ακόμα περισσότερο ψάξιμο κατάφερε να στήσει μια εκπληκτική καλλιέργεια χαρουπιού, έξω από το χωριό του, η οποία μετρά σήμερα σχεδόν 10.000 χαρουπόδεντρα.

Δεν είναι βέβαια όλα ακόμα παραγωγικά όμως έχουν αρχίσει, τα τελευταία χρόνια, να του αποδίδουν καρπούς κι αυτοί οι καρποί μετατρέπονται στο μοναδικό, για τα ευεργετικά συστατικά του, χαρουπόμελο, την παρασκευή του οποίου είχαμε τη χαρά να παρακολουθήσουμε από κοντά.

Η διαφορά ακόμα και στο μέγεθος ανάμεσα στο Κρητικό χαρούπι (αριστερά) και την ποικιλία κουμπωτή που χρησιμοποιεί ο Κ. Καράτζης είναι εμφανής

Μερακλής άνθρωπος, όπως λέμε στην Κρήτη, ο Κώστας Καράτζης μετατρέπει κάθε χρόνο ένα από τα καζανέματα χαρουπόμελου σε γιορτή, όπου προσκαλεί γνωστούς και φίλους να δουν τη διαδικασία και να μάθουν περισσότερα για το χαρουπόμελο, που είναι ένα από τα πλέον θρεπτικά και εύγευστα προϊόντα.

Ανάμεσα στις χαρουπιές και τα άλλα καρποφόρα δέντρα του, δίπλα στις αιωνόβιες βελανιδιές, υπό τους ήχους της κρητικής λύρας και των γευστικών εδεσμάτων, που ετοιμάζουν ο ίδιος, η σύζυγος, συγγενικά πρόσωπα αλλά και φίλοι του, με καλό κρασί, πολύ κουβέντα και ανταλλαγή πληροφοριών μετατρέπει το καζάνεμα σε γευστική και όχι μόνο εμπειρία.

Ολοήμερο γλέντι συνοδεύει την παρασκευή χαρουπόμελου στο κτήμα Καράτζη

Ο ίδιος επειδή ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων που δεν αφήνουν πράγματα στην τύχη, πειραματίστηκε αρκετά με τη ντόπια ποικιλία χαρουπιών πριν καταλήξει να μπολιάσει τα περισσότερα δέντρα του με υποκείμενα χαρουπιάς που έφερε από την Ιταλία και ανήκουν στο είδος κουμπωτή.

Αυτά τα δέντρα δίνουν μεγαλύτερα χαρούπια και τόσο μελωμένα που τρώγοντας τα, όπως είναι νωπά, βλέπεις τη διαφορά τους από τα περισσότερο ξυλώδη δικά μας χαρούπια.

Ο Κώστας Καράτζης εδώ και 4 χρόνια κάνει μπολιάσματα, μια και κάθε δέντρο μπορεί να χρειαστεί ακόμα και τρία χρόνια για να πετύχει το σωστό μπόλιασμα, συν άλλα 4 χρόνια για να δώσει παραγωγή.

Ο Κώστας Καράτζης επί το έργον

Για την ιστορία ν' αναφέρουμε πως η χαρουπιά είναι ένα δέντρο που ευδοκιμεί ιδιαίτερα στην Κρήτη καθώς είναι ανθεκτικό στην ζέστη και την ξηρασία ενώ καρποφορεί μετά το 7ο έτος και για 80 με 100 χρόνια.

Η διαδικασία για την παρασκευή χαρουπόμελου

Στο κτήμα του ο Κώστας Καράτζης έχει εγκαταστήσει ένα μεγάλο καζάνι, επαγγελματικό, ειδικό για την παραγωγή χαρουπόμελου, το οποίο βέβαια θέλει μια σημαντική προεργασία πριν καταλήξει εκεί και στην τελική του μορφή, μετά από βρασμό που διαρκεί ακόμα και 12 ώρες.

Όπως μας έδειξε, αρχικά τα χαρούπια, αφού τα τεμαχίσει με ειδικό μηχάνημα, τα τοποθετεί σε δεξαμενές με νερό ώστε να μαλακώσουν λίγο. Στη συνέχεια τα περνά από ξύλινο πιεστήριο για να βγάλουν τους χυμούς τους, τους σουρώνει, και με αυτούς ξεκινά το βρασμό στο καζάνι για να παράξει το χαρουπόμελο.

Το γηραιό κριάρι βολτάρει ανάμεσα στα χαρουπόδεντρα

Κι αυτό βέβαια θέλει τη μαεστρία του, ως προς τις θερμοκρασίες βρασμού αλλά και τα διάφορα στάδια του βρασμού, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι πραγματικό μέλι κι όχι ένα υγρό που μοιάζει με χαρουπόμελο.

Μάλιστα μια από τις ιδιότητες του είδους του χαρουπιού που χρησιμοποιεί ο Κώστας Καράτζης είναι πως το χαρουπόμελο του δεν αφήνει πικρή γεύση, όταν κάποιος το καταναλώσει, όπως τα περισσότερα της αγοράς.

Να επισημάνουμε πως απαιτούνται περίπου 500 κιλά χαρουπιών για να προκύψουν,μέσα από τη διαδικασία που περιγράψαμε παραπάνω, 55-60 λίτρα χαρουπόμελου.

Το χαρουπόμελο ενώ βράζει αναδίδει υπέροχα γλυκά αρώματα

Είναι λίγο δύσκολο να σας περιγράψω μέσα από ένα κείμενο τα εξαίσια αρώματα που έβγαζε όσο έβραζε το χαρουπόμελο.

Αρώματα γλυκά, αιθέρια και προκλητικά νόστιμα αφού το μόνο συναίσθημα που σου δημιουργούν είναι «αχ και να μπορούσα να δοκιμάσω τώρα». Και όταν έρχεται η ώρα της δοκιμής και το υγρό χαρουπόμελο έχει καραμελώσει και δέσει για τα καλά πλημμυρίζει ο ουρανίσκος γεύσεις, ασύγκριτες και μοναδικές όπως και οι ιδιότητες του προϊόντος.

Τα ευεργετικά συστατικά του χαρουπόμελου

Τα χαρούπια, και κατ’ επέκταση το χαρουπόμελο, περιέχουν σίδηρο , φωσφόρο κάλιο, μαγνήσιο ιχνοστοιχεία , βιταμίνες Α και D ,σύμπλεγμα βιταμίνης Β , αλλά και ασβέστιο τριπλάσιο μάλιστα από το γάλα. Επίσης περιέχουν τανίνες, ινώδεις ουσίες, που λειτουργούν κατασταλτικά στη χοληστερίνη και στο επίπεδο της γλυκόζης στο αίμα ενώ έχει δράση κατά του διαβήτη και της παχυσαρκίας.

Και δεν είναι μόνο αυτά, το χαρουπόμελο ενδείκνυται ως φάρμακο κατά της δυσκοιλιότητας, αφού καθαρίζει το εντερικό σύστημα, αλλά και στο λαιμόπονο αφού μαλακώνει τον πονεμένο λαιμό.

Το ασβέστιο των χαρουπιών δεν λειτουργεί ενισχυτικά μόνο για την υγεία των οστών και των δοντιών αλλά και για την καρδιά, τους μύες και για την πήξη του αίματος.

Ένα σφινάκι τσικουδιάς από χαρουπόμελο το πρωί εφοδιάζει τον οργανισμό με την απαραίτητη ενέργεια και του προσφέρει το μεγαλύτερο δώρο για τη σωστή λειτουργία του.