Μεσκλά, ένα καταπράσινο χωριό, με άφθονο νερό, στις ρίζες των Λευκών Ορέων

Ο παλιός και ο νέος ναός της Παναγίας στην καρδιά των Μεσκλών

Η φύση τα ευνόησαν προσφέροντας τους άφθονο πράσινο και νερό και οι άνθρωποι τους φρόντισαν να τους προσφέρουν μια πλούσια ιστορία και παράδοση.

Τα Μεσκλά, του Δήμου Πλατανιά, για τα οποία ο λόγος, είναι ένα χωριό χτισμένο κυριολεκτικά στις ρίζες των Λευκών Ορέων, γεμάτο δέντρα και δροσερά νερά, καθώς εκεί εντοπίζονται οι πηγές του περίφημου ποταμού Κερίτη ή Ιάρδανου, ο οποίος καταλήγει στον Πλατανιά.

Της Ελένης Βασιλάκη

Το ποτάμι αυτό, αναφορά στο οποίο βρίσκουμε στον Όμηρο, ενδέχεται να οφείλει το όνομα του στην αρχαία πόλη Κεραία, που γειτνίαζε με την Κυδωνία.

Εξάλλου σχετικό με αυτήν την πόλη είναι και το όνομα της Ζούρβας, που συναντάμε μετά τα Μεσκλά, και που στα αραβικά σημαίνει κεραία, δηλαδή κορυφή.

Παρότι οι απόψεις διίστανται ως προς το σημείο όπου ήταν κτισμένη η αρχαία Κεραία, το γεγονός του ότι στην περιοχή Ζούρβας-Μεσκλών έχει βρεθεί άφθονο αρχαιολογικό υλικό και νομίσματα, σχεδόν πιστοποιεί την παρουσία αυτής της πόλης στη συγκεκριμένη περιοχή.

Συστηματική ανασκαφή δεν έχει γίνει στα Μεσκλά όμως τυχαία ευρήματα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος έχουμε από το κέντρο του χωριού μέχρι και τα νοτιότερα υψώματα της Ζούρβας.

Μεταξύ άλλων έχουν ανευρεθεί αρκετές επιτύμβιες στήλες,η πλειοψηφία τους των ελληνιστικών χρόνων, κι επίσης οικιστικά κατάλοιπα αρχαίας πόλης, τμήματα αρχαίου τείχους, αλλά κι ένας πύργος-παρατηρητήριο του 4^ου αιώνα π. Χ.

Σήμερα τα ψηλά πλατάνια και δέντρα κάθε είδους γεμίζουν το μάτι, όπου κι αν κοιτάξει κανείς γύρω από το χωριό, ενώ κοντά σ' αυτά οι πολλές αγριελιές συνθέτουν ένα τοπίο μοναδικό.

Οι βροχοπτώσεις γεμίζουν τις υπόγειες πηγές της περιοχής και τα σπηλαιοβάραθρα της , ανάμεσα τους κι αυτό της Ζούρβας που εκτός από το νερό του είναι φημισμένο και για τον εντυπωσιακό σπηλαιοδιάκοσμο του.

Δύο πηγές νερού υπάρχουν επίσης στη θέση Βρύση Νικολιάνου, όπου τα θεόρατα πλατάνια έχουν δημιουργήσει μια ακόμα όαση δροσιάς για τους κατοίκους των Μεσκλών αλλά και για τους επισκέπτες τους.

Έξω από τα Μεσκλά το φαράγγι της Σαρακίνας, με τα στενά τοιχώματα του, οδηγεί προς το δάσος της Ζούρβας και συνθέτει ένα παραμυθένιο σκηνικό για τον επισκέπτη του (δείτε εδώ)

Στο ξεκίνημα του μάλιστα έχουν κατασκευαστεί ξύλινα τραπεζοκαθίσματα για να ξαποσταίνουν οι περιπατητές απολαμβάνοντας το πράσινο και μαζί το φαγητό τους.

Δύο ναοί των Μεσκλών ξεχωρίζουν όχι μόνο λόγω της παλαιότητας τους αλλά και των ιδιαίτερων στοιχείων που τους χαρακτηρίζουν.

Ο ένας, ο ναός της Παναγίας, είναι αφορμή για την οργάνωση κάθε χρόνο στις 14 Αυγούστου του μεγαλύτερου πανηγυριού του χωριού, γνωστό και για τις περίφημες κρεατότουρτες που παρασκευάζονται στη διάρκεια του και προσφέρονται στους συμμετέχοντες.

Στα Μεσκλά, για την ακρίβεια, υπάρχουν δύο ναοί αφιερωμένοι στην Κοίμηση της Θεοτόκου στο ίδιο ακριβώς σημείο (διαβάστε εδώ).

Ένας μεγαλοπρεπής, νέος σχετικά ναός αφού ανεγέρθηκε την περίοδο 1962-1972, κι ένας παλιός που έχει την ιδιαιτερότητα να είναι χτισμένος πάνω στα ερείπια αρχαίου ναού της Αρτέμιδος.

Σε αυτά τα ερείπια επάνω χτίστηκε Παλαιοχριστιανική Βασιλική και από το οικοδομικό υλικό της στο τέλος προέκυψε ο ναός που σήμερα βλέπουμε.

Στην άλλη άκρη του χωριού βρίσκεται ο κατάγραφος ναός του Σωτήρος Χριστού. Είναι ένα μικρό κτίσμα του 13^ου αιώνα γεμάτο ωραίες τοιχογραφίες, το οποίο μπορείτε να θαυμάσετε εδώ.

Μέσα στο χωριό σε περίοπτη θέση τα απομεινάρια ενός παλιού νερόμυλου, τριπλής ενέργειας, όπως μας περιέγραψε ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου της περιοχής Γιάννης Δημητρουλάκης.

Σε αυτόν άλεθαν σιτηρά και έκαναν αλεύρι, άλεθαν ελιές και έκαναν λάδι και ταυτόχρονα χρησιμοποιούσαν την ενέργεια του για την επεξεργασία μαλλιού.

Στο χωριό υπήρχε και δεύτερος τέτοιος μύλος, μια και τα νερά αφθονούσαν και αποτελούσαν τη φθηνότερη πηγή ενέργειας για τους κατοίκους του.

Τα Μεσκλά ξεχώρισαν σε όλους τους αγώνες του τόπου για την ελευθερία γι αυτό και έφτασαν να μετρούν πάνω από 300 νεκρούς, στη μνήμη των οποίων και είναι αφιερωμένο μνημείο στο κέντρο του χωριού.

Σήμερα οι κάτοικοι των Μεσκλών είναι περίπου 200 κι εκείνο που τους χαρακτηρίζει είναι η γνήσια κρητική φιλοξενία.

Είναι δραστήριοι άνθρωποι που φροντίζουν ακόμα και τα δύσκολα να τα φέρουν στα μέτρα τους και να αναδείξουν το χωριό τους.

Έτσι κατάφεραν να εκμεταλλευτούν ακόμα και τις αγριελιές που φυτρώνουν μόνες τους γύρω από τα Μεσκλά παράγοντας ένα ελαιόλαδο που όμοιο του δύσκολα μπορεί κανείς να βρει στην αγορά (Δείτε εδώ περισσότερες λεπτομέρειες).