Ο κατάγραφος ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στα Μεσκλά Χανίων

Στα Μεσκλά, το όμορφο αυτό και καταπράσινο χωριό των Χανίων με τα πολλά και καθάρια νερά, βρίσκεται ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος που, παρά το μικρό του μέγεθος, εντυπωσιάζει με τις πολλές τοιχογραφίες του.

Είναι ένας από τους δύο εντυπωσιακούς ναούς που βρίσκουμε στα Μεσκλά, ο άλλος είναι αφιερωμένος στην Παναγία. Αν βρεθείτε στο χωριό αξίζει να τον επισκεφθειτε καθώς έχει συντηρηθεί και, παρά τις φθορές που προκάλεσε ο χρόνος στο εσωτερικό του, διατηρεί κάτι από την παλιά αίγλη του.

Της Ελένης Βασιλάκη

Πρόκειται για ένα ναό που κατασκευάστηκε στα μέσα του 13^ου αιώνα, οπότε και χρονολογείται το πρώτο στρώμα των τοιχογραφιών στην αψίδα του. 

Από την κτητορική επιγραφή προκύπτει πως ανακαινίστηκε και τοιχογραφήθηκε στις 15 Μαίου του 1303,με δαπάνη του μοναχού Λεόντιου του Χωσάκυ και ζωγράφους τους Θεόδωρο Δανιήλ και τον ανιψιό του Μιχαήλ Βενέρη.

 Οι δύο αυτοί ζωγράφοι φαίνεται να ήταν επικφαλής μεγάλου συνεργείου που αναλάμβανε αγιογραφήσεις, κυρίως στη δυτική Κρήτη, στα τέλη του 13^ου με αρχές του 14^ου αιώνα.

Ο ναός του Σωτήρος είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα μονόχωρου ναού της Ενετοκρατίας και χωρίζεται σε δύο μέρη, τον κυρίως ναό και το δυτικό νάρθηκα. 

Τα δύο αυτά τμήματα στεγάζονται με ημικυλινδική καμάρα, η οποία στο κυρίως τμήμα του ναού ενισχύεται από σφενδόνιο. 

Σημαντικό αρχιτεκτονικό στοιχείο του μνημείου είναι τα τέσσερα τυφλά τοξωτά αψιδώματα που βλέπουμε, ανά δύο στο βόρειο και νότιο τοίχο του. 

Φαίνεται πως στο βορειοδυτικό αψίδωμα μεταγενέστερα ανοίχθηκε πόρτα ενώ στο νοτιοανατολικό ένα μικρό παράθυρο.

Επίσης είναι ορατά στο εσωτερικό του ναού απομεινάρια από το κτιστό τέμπλο που υπήρχε στο μέσο των δύο ανατολικών αψιδωμάτων.

Σε ότι αφορά τώρα στο εικονογραφικό πρόγραμμα του ναού του Σωτήρος , αξίζει ν' αναφέρουμε πως ακολουθεί την τυπική διάταξη των μονόχωρων ναών της περιόδου της Ενετοκρατίας. 

Στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας έχουμε τον Παντοκράτορα ενώ στον ημικύλινδο της τους 4 συλλειτουργούντες ιεράρχες. Στο ανώτερο τμήμα των καμαρών βλέπουμε σκηνές του χριστολογικού κύκλου ενώ στην αμέσως κατώτερη ζώνη προβάλλουν μετάλλια με μορφές Αγίων. 

Στα τυφλά αψιδώματα έχουν φιλοτεχνηθεί ιεράρχες και στυλίτες μοναχοί. Η δεσποτική εικόνα του ναού, δηλαδή αυτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, εμφανίζεται ως τοιχογραφία στο δυτικό τυφλό αψίδωμα του νότιου τοίχου. 

Στις χαμηλότερες επιφάνειες των τοίχων έχουμε Αγίους ενώ στο νάρθηκα σκηνές του εσχατολογικού κύκλου (Δευτέρα Παρουσία, κόλαση).

(Με πληροφορίες από την 28η Εφορία Αρχαιοτήτων Χανίων)

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ  η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε site, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)