Ο ναός της Παναγίας στα Μεσκλά, κτισμένος πάνω σε ερείπια αρχαίου ναού και παλαιοχριστιανικής

Η κεντρική εκκλησία των Μεσκλών, της προστάτιδας του χωριού Παναγίας, δεν είναι μια συνηθισμένη εκκλησία, κι όχι επειδή δίπλα στο παλιό κτίσμα της δεσπόζει ένας πολύ μεγαλύτερος, νεώτερος, ναός αφιερωμένος κι αυτός στην Κοίμηση της Θεοτόκου.

Της Ελένης Βασιλάκη

Η ιδιαιτερότητα της έγκειται στο γεγονός πως στο σημείο εκείνο, κάτω ακριβώς από τον παλιό ναό της Κοιμήσεως προϋπήρχε ναός αφιερωμένος στη θεά Αρτέμιδα και πάνω από το ναό της Αρτέμιδος παλαιοχριστιανική βασιλική του 5^ου-6^ου αιώνα.

Αρχιτεκτονικά μέλη αυτών των δύο ναών χρησιμοποιήθηκαν μάλιστα στη συνέχεια για να κατασκευαστεί ο παλιός ναός που βλέπουμε σήμερα.

Μεταξύ άλλων έχουν χρησιμοποιηθεί δύο κυβόλιθοι από λευκό ασβεστόλιθο, εκ των οποίων ο ένας φέρει 61 μικρά κοιλώματα και ο άλλος, που είναι τοποθετημένος στα σκαλοπάτια του ναού, έχει γυναικείο αποτύπωμα ποδιού και 24 παρόμοια κοιλώματα.

Δεν αποκλείεται αυτοί οι κυβόλιθοι να ήταν υποδοχές αφιερώσεων μεταλλικών ράβδων (όπλων και οβελών) προς τη θεά Άρτεμιδα. Ανάλογος αρόλιθος έχει βρεθεί και στα Καλογεριανά, με ίχνη συγκόλλησης και σίδερου στο βάθος των κοιλωμάτων.

Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού είναι αληθινό έργο τέχνης

Τη σχέση της περιοχής με τη θεά Αρτέμιδα αποκαλύπτει και μια μαρμάρινη ανάγλυφη επιτύμβια στήλη, της ρωμαϊκής περιόδου, που βρέθηκε εκεί και απεικονίζει ένα μικρό κορίτσι με μια νέα γυναίκα, πιθανότατα την Άρτεμιδα, ενώ φέρει και επιγραφή.

Αρχαία είναι και τα αετώματα που βλέπουμε στην είσοδο του ναού της Παναγίας ενώ στο δυτικό τοιχίο της αυλής είναι επίσης ενσωματωμένοι λίθοι από αρχαίο οικοδόμημα αλλά και πίσω από το ιερό.

Αρχιτεκτονικά μέλη από αρχαίο οικοδόμημα υπάρχουν εξάλλου αφημένα στην άκρη της αυλής

Μέσα στο ναό δεσπόζει ένα άκρως εντυπωσιακό επίχρυσο χειροποίητο τέμπλο, το οποίο όπως μας είπε ο πρόεδρος του Μορφωτικού και Εκπολιτιστικού Συλλόγου Μεσκλών Γιάννης Δημητρουλάκης, κατασκεύασαν μοναχοί του Αγίου Όρους.

Ακριβώς δίπλα από τον παλιό ναό οικοδομήθηκε την περίοδο 1962-1972, με πρωτοβουλία του ιερέα Γεωργίου Ζωγραφάκη, με καταγωγή από τον Αποκόρωνα, ένας νέος μεγάλος σε μέγεθος ναός.

Ο εν λόγω ιερέας με έρανο και πολύ προσωπική εργασία βοήθησε ώστε τα Μεσκλά σήμερα να έχουν και να γιορτάζουν κάθε χρόνο την Κοίμηση της Θεοτόκου σε δύο ναούς που στην ουσία γι' αυτούς αποτελούν ένα και είναι το καμάρι τους.

Παρότι σήμερα δε φαίνεται,γιατί έχει καλυφθεί από πλάκες, ο παλιός ναός της Παναγίας διέθετε στον αύλειο χώρο του εντυπωσιακό ψηφιδωτό, που υπάρχει πρόθεση, μέσα στο επόμενο διάστημα, να αποκαλυφθεί και με κάποιο τρόπο να προστατευθεί αλλά να είναι ορατό για να μπορούν όλοι να το θαυμάζουν.

Ένα επίσης όμορφο ψηφιδωτό αρκετών τετραγωνικών μέτρων (40 τ.μ περίπου) υπήρχε έξω από τα μεταλλικά κάγκελα του ναού, μπροστά από την είσοδο του, το οποίο έχει αφαιρεθεί και φυλαχθεί στα Χανιά, στου Φιρκά.Και αυτό έχει ζητηθεί να επιστρέψει στα Μεσκλά όταν ολοκληρωθούν οι εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης του χώρου εντός και εκτός του ναού της Παναγίας.

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε ιστότοπο, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)