Ο αφιερωμένος στο Γενέθλιο της Παναγίας ναός στο Αλάγνι

Στα νότια του Αλαγνίου, στην άκρη του χωριού και λίγες δεκάδες μέτρα από τον κεντρικό ναό του Αγίου Βλασίου, προστάτη του οικισμού, βρίσκεται ο βυζαντινός ναός της Παναγίας.

Της Ελένης Βασιλάκη

Γιορτάζει κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου και τιμάται ιδιαίτερα από τους κατοίκους της περιοχής. Να σημειώσουμε πως στα διοικητικά όρια του Αλαγνίου υπάρχουν άλλοι δύο ναοί αφιερωμένοι στην Παναγία που γιορτάζουν της Κοιμήσεως, στις 15 Αυγούστου, και της Ζωοδόχου Πηγής, στις 29 Απριλίου.

Ο αφιερωμένος στο Γενέθλιο της Θεοτόκου ναός χρονολογείται τον 13^ο αιώνα και είναι σταυροειδούς αρχιτεκτονικής.

Αναφορά σε αυτόν βρίσκουμε στον G. Gerola, ο οποίος τονίζει πως στην περίπτωση του Αλαγνίου το εγκάρσιο κλίτος είναι ψηλότερο από το κατά μήκος,πράγμα που συναντάμε στην Παναγία στους Μουχτάρους Πεδιάδος, στο Μιχαήλ Αρχάγγελο και την Παναγία στο Γεράκι, στην Παναγία στο Βιγλί στη Βουλισμένη του Μεραμπέλλου, στο Μιχαήλ Αρχάγγελο στο Αρκαλοχώρι και στους Αγίους Αποστόλους στα Άνω Μούλια.

Ο ναός της Παναγίας στο Αλάγνι φέρει στον εξωτερικό του χώρο, μπροστά στην είσοδο, αρκοσόλιο (ταφικό μνημείο) από το οποίο σήμερα σώζεται μόνο η αψίδα ενώ στο εσωτερικό του εικάζεται πως υπήρχαν τοιχογραφίες, που όμως πλέον έχουν καλυφθεί από τσιμέντο και ασβέστη.

Τα τελευταία χρόνια έγινε συντήρηση εξωτερικά του ναού για να αποκατασταθούν οι φθορές του χρόνου, όμως μέσα σ' αυτόν δεν έχουν γίνει εργασίες ώστε να αναζητηθεί το πρώτο στρώμα, που πιθανόν κρύβει αγιογραφίες, εφόσον δεν έχει καταστραφεί.

Γενέθλιο της Παναγίας

Είναι γνωστό ότι τα τέσσερα Ευαγγέλια δεν παρέχουν πληροφορίες για την καταγωγή και τη γέννηση της Θεοτόκου.

Τις σχετικές πληροφορίες τις αντλούμε από το απόκρυφο Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου (2ος αιώνας), σύμφωνα με το οποίο η Θεοτόκος γεννήθηκε στα Ιεροσόλυμα με θαυματουργικό τρόπο από μια ενάρετη γηραιά γυναίκα, ονόματι Άννα μετά από επίμονες δεήσεις προς τον Θεό, αυτής και του συζύγου της Ιωακείμ.

Η Άννα ήταν στείρα και συνεπώς άτεκνη, γεγονός που εθεωρείτο ντροπή στην ιουδαϊκή κοινωνία της εποχής της.

Μετά την καταδίκη από την 3η Οικουμενική Σύνοδο της Εφέσου της αίρεσης του Νεστοριανισμού, η οποία απέρριπτε, μεταξύ άλλων, το όνομα και τη συμμετοχή της Θεοτόκου στο σωτηριώδες έργο του Χριστού, οι διηγήσεις αυτές άρχισαν να ενσωματώνονται στη λατρεία της Εκκλησίας με τη μορφή των θεομητορικών εορτών.

Η γιορτή της γέννησης της Θεοτόκου καθιερώθηκε για πρώτη φορά στα τέλη του 5ου αιώνα ή στις αρχές του 6ου αιώνα στα Ιεροσόλυμα και από εκεί διαδόθηκε σε όλη τη χριστιανική Ανατολή.

Η εισαγωγή της στη Ρώμη έγινε στα τέλη του 7ου αιώνα από Έλληνες μοναχούς που κατέφυγαν στην Ιταλία μετά τους διωγμούς των Αράβων.

Πρώτος ο πάπας Σέργιος Α’ την καθιέρωσε ως επίσημη γιορτή και την περιέλαβε μαζί με άλλες θεομητορικές εορτές στο εορτολόγιο της Δυτικής Εκκλησίας.

Τον 11ο αιώνα η γιορτή της γέννησης της Θεοτόκου είχε επικρατήσει σε ολόκληρη τη Χριστιανοσύνη.

Η γιορτή αυτή κατέχει σημαντική θέση στην υμνογραφία της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας. Εξέχοντες υμνογράφοι έχουν γράψει ιδιόμελα, κανόνες και κοντάκια, που ψάλλονται κατά την ημέρα αυτή.

Παράλληλα, οι διηγήσεις για τη γέννηση της Θεοτόκου έχουν καταλάβει ξεχωριστή θέση στην εκκλησιαστική ζωγραφική. Εικόνες μοναδικής τέχνης βρίσκονται στο Άγιο Όρος, στον Μυστρά και την Κρήτη, ενώ αξιόλογα μωσαϊκά υπάρχουν στη Μονή του Δαφνίου και στο τζαμί Καχριέ στην Κωνσταντινούπολη.