Η ιερή δρυς της Αγίας Παρασκευής-Η λατρεία της διαιωνίζεται από την αρχαιότητα

 

Η δεντρολατρεία δεν ήταν ξένη πρακτική για τους Κρήτες από αρχαιοτάτων χρόνων, όπως μαρτυρούν τα ευρήματα  σε πολλές περιοχές του νησιού. 

Εκείνο που ωστόσο προκαλεί αίσθηση είναι πως η αρχέγονη αυτή λατρεία ενσωματώθηκε στη χριστιανική, με αποτέλεσμα δέντρα που λάτρευαν οι πρόγονοι μας να διατηρούν μέχρι και σήμερα τον ιερό χαρακτήρα τους, περνώντας από τη μια θρησκεία στην άλλη.

Της Ελένης Βασιλάκη

Ένα από αυτά είναι και η Δρυς στο ξωκκλήσι της Αγίας Παρασκευής, κοντά στο μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου Απεζανών, σε μια βραχώδη και γαλήνια περιοχή των Αστερουσίων.

Δεν χρειάζεται κανείς να είναι αρχαιολόγος για να μπορέσει να διαπιστώσει τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα σε  αυτό το, θεωρούμενο ως ιερό, δέντρο της Αγίας Παρασκευής με προγενέστερη λατρεία του κατά την αρχαιότητα.

Η παρουσία νερού, που καταλήγει μέσω ρυακιού, σε πηγή, η δρυς σε περίοπτη θέση καθώς και άλλες ενδείξεις παραπέμπουν σε αρχαίο ασκληπιείο, που με το πέρασμα του χρόνου πήρε στοιχεία του χριστιανισμού και ενσωματώθηκε στη θρησκεία μας, δίνοντας τη θέση της όποιας θεότητας λατρεύονταν εκεί, στην Αγία Παρασκευή.

 Σήμερα, στη βάση του κορμού της δρυός, το κούφωμα της έχει μετατραπεί σε εικονοστάσι όπου υπάρχουν δυο, πρόχειρες και φθαρμένες, εικόνες της Αγίας Παρασκευής, με την παράδοση να θέλει μέσα στο δέντρο να είναι ενσωματωμένη και αόρατη στο ανθρώπινο μάτι η αυθεντική παλιά εικόνα της Αγίας.

 Η δρυς στην κορυφή της είναι κατεστραμμένη από κεραυνό ωστόσο αυτό δεν εμποδίζει τα κλαριά της από το να γεμίζουν αυτή την εποχή με νέα φυλλαράκια.

Πιστοί, που αναγνωρίζουν στο δέντρο αυτό θεραπευτικές ιδιότητες έχουν κρεμάσει κορδελάκια υφάσματος μέχρι και παιδικά καλτσάκια στα κλαδιά του. Εκεί επάνω επίσης είδαμε κρεμασμένο  κομμάτι από πακέτο τσιγάρων μέχρι και προσκλητήριο γάμου.

Γύρω από το δέντρο υπάρχει περίφραξη και στην είσοδο του ένα μικρό παλιό μεταλλικό εικονοστάσι ενώ λίγα μέτρα πιο πέρα τρέχει γάργαρο το νερό της πηγής, με το ξωκκλήσι της Αγίας Παρασκευής να δεσπόζει, στην ίδια νοητή ευθεία που βρίσκεται η δρυς και η πηγή. Δεν είναι τυχαίο που συχνά στα μινωικά μνημεία το ιερό δέντρο περικλείεται από ιερό περίβολο.

Για να φθάσει κανείς ως εκεί χρειάζεται, από τη Μονή Απεζανών, να περπατήσει μια διαδρομή περίπου δύο χιλιομέτρων καλά σχηματισμένου χωματόδρομου. Η πρόσβαση προς το μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου γίνεται είτε μέσω Πόμπιας είτε μέσω Πλώρας.

Αξίζει ν αναφέρουμε πως η δρυς ως δέντρο διαδραμάτιζε ξεχωριστό ρόλο κατά την αρχαιότητα. Έτσι βλέπουμε τον Oδυσσέα να πηγαίνει  στη Δωδώνη για να πληροφορηθεί τις βουλές του Διός από την ψηλόκορμη Δρυ.

Και στο περίφημο "Δακτυλίδι του Mίνωα βλέπουμε να υπάρχει μια ανδρική  μορφή δίπλα σ' ένα ιερό Δέντρο που εικάζεται πως είναι δρυς.