Ο Βυζαντινός ναός του Αγίου Παύλου στον οικισμό του Αγίου Ιωάννη Φαιστού

Από τον Άγιο Ιωάννη, το μικρό αυτό οικισμό κοντά στη Φαιστό λέγεται πως πέρασε ο Απόστολος Παύλος ερχόμενος στην Κρήτη, όπου και δίδαξε για λίγο το Θείο Λόγο. Οι πιστοί για να τον τιμήσουν έφτιαξαν εκεί ένα βαπτιστήριο και αργότερα ένα ναό αφιερωμένο σ’ εκείνον.

Ο ναός του Αγίου Παύλου στον Άγιο Ιωάννη είναι το αποτέλεσμα διαδοχικών προσθηκών σε προϋπάρχον μικρό, τετράγωνο χώρο, ο οποίος είναι στεγασμένος με χαμηλό τρούλο και είχε χρήση ως βαπτιστήριο, σύμφωνα με επιγραφή. Προς αυτή την αρχική χρήση του συνηγορεί και η φτωχή παρουσία αγιογραφιών στο ιερό, μεταξύ των οποίων μπορεί κανείς να διακρίνει σκηνές από το βίο του Αγίου Ιωάννου του Βαπτιστή.

Πολύ αργότερα, στις αρχές του 14^ου αιώνα, ένας ακόμα τετράγωνος χώρος προστέθηκε στα δυτικά, καλυμμένος επίσης με θόλο. Η προσθήκη του νάρθηκα ίσως έγινε στην ύστερη ενετική περίοδο.

Έτσι φαίνεται η εκκλησία να σχηματίζει ένα μικρό σταυρό μ' ένα μεγάλο θόλο κι ένα μικρότερο θόλο . Έχει ιδιόμορφη αρχιτεκτονική ως το νάρθηκα, στο μπροστινό μέρος της εκκλησίας, που είναι τόσο μεγάλος όσο ολόκληρη η εκκλησία.

Η αφιερωματική επιγραφή στo θόλο του κυρίως ναού χρονολογεί τις αγιογραφίες του επί βασιλείας Ανδρόνικου ΙΙ του Παλαιολόγου (1282-1328) και ειδικότερα το 1303-4, όπως επιβεβαιώνει το χαρακτηριστικό στυλ εκείνης της περιόδου.

«Ανακαινίσθη και ανιστορίθη ο Πάνσεπος και Θείος Ιερός Ναός του Αγίου ενδόξου πρωτοκορυφαίου Παύλου, του εν τοποθεσία της Βαπτιστήρας, διά συνεργίας και κόπων και μόχθων καταφυγής της Βασιλείας των Ορθοδόξων και φιλοχρήστων ημών Βασιλέων, κυρού του Ανδρονίκου του παλαιολόγου και της ευσεβάστως Αυγούστης κυρά Ειρήνης και του γιου αυτού κυρού Μιχαήλ. Έτος 6812 από κτήσεως του κόσμου».

Ο Παντοκράτορας αλλά  και σκηνές από τη Δευτέρα Παρουσία είναι αγιογραφημένα στον τρούλο, ενώ στο ναό βλέπουμε επίσης την Παναγία που κρατά στην αγκαλιά της τον Ιησού, τους Ευγγελιστές και σκηνές του Ευαγγελίου καθώς και μορφές Αγίων σε μετάλλια, αν και σήμερα η κατάσταση των αγιογραφιών δεν είναι η καλύτερη δυνατή, παρά τη συντήρηση που τους έχει γίνει.

Ο βυζαντινός ναός του Αγίου Παύλου βρίσκεται μέσα σε νεκροταφείο ενώ στ' αριστερά του υπάρχει αρκοσόλιο, η μπροστινή πλευρά του οποίου φαίνεται να έχει κτιστεί και καλυφθεί  με πέτρες μεταγενέστερα.

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε site, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)

  

Το ταφικό μνημείο αριστερά του ναού

Ένα από τα σκαλοπάτια του ναού έχει κυλινδρικό σχήμα μοιάζοντας περισσότερο με κομμάτι κολώνας