Περίπατος μνήμης στο ερειπωμένο παλιό χωριό του Κρυονερίου στο Μυλοπόταμο

Το Κρυονέρι είναι ένα όμορφο χωριό του Μυλοποτάμου πνιγμένο στο πράσινο και με αρκετό νερό. Κύριο χαρακτηριστικό του όμως είναι οι καλοσυνάτοι και φιλόξενοι κάτοικοι του.

Της Ελένης Βασιλάκη

Μια βόλτα στους δρόμους, στο παλιό πλυσταριό, στις εκκλησιές, στο σπίτι που γεννήθηκε και έζησε τα πρώτα του χρόνια ο μεγάλος Κρητικός συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης, αλλά και στο χώρο με τα μεσομινωικά ευρήματα μαρτυρά πως αυτός ο τόπος έχει παρελθόν.

Αυτό το παρελθόν ωστόσο ξεδιπλώνεται ακόμα πιο καθαρά όταν κάποιος βρεθεί στο εγκαταλελειμμένο παλιό Κρυονέρι.

Εκεί τα ερειπωμένα σπίτια με τα όμορφα πελέκια στις πόρτες και τα παράθυρα τους, με τις αγριοσυκιές και τους βάτους να κατακλύζουν το εσωτερικό τους, ταξιδεύουν νοερά σε άλλες εποχές, όχι μακρινές μια και τη δεκαετία του 1960 άρχισε η ερήμωση του.

  

 Ο χρόνος όμως δεν χρειάζεται πολύ για να δείξει το χειρότερο πρόσωπο του. Οι σκεπές γκρεμίστηκαν όπως και οι περισσότεροι τοίχοι. Οι αγριοσυκιές πήραν τη θέση των ανθρώπων, οι εσωτερικοί ξυλόφουρνοι αποκαλύφθηκαν ενώ τα πέτρινα πατητήρια έπαψαν να μυρίζουν μούστο. Τα πετρόκτιστα όμορφα σκαλοπάτια χορτάριασαν κι η παλιά φάμπρικα κρύφτηκε πίσω από τα χαλάσματα.

Κανείς δεν έμεινε εκεί όταν ο γερασμένος πληθυσμός του άρχισε να φεύγει για το μακρινό ταξίδι. Έμειναν μόνο οι μνήμες να φυλάνε τα γκρεμισμένα πέτρινα σπίτια... εκείνες όσα χρόνια κι αν περάσουν δεν θα το εγκαταλείψουν γιατί οι δεσμοί τους με το παλιό Κρυονέρι είναι ακατάλυτοι.

 Για την ιστορία να πούμε πως το Κρυονέρι πήρε το όνομα αυτό εγκαταλείποντας το παλιότερο όνομα του που ήταν Ασυρώτοι, το 1955.

Όπως διαβάζουμε στο "Πόλεις και Χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων" του Στ. Σπανάκη την πρώτη αναφορά σε αυτό, ως Assirotus μας δίνει ο Barozzi το 1577. Με το ίδιο όνομα το αναφέρει και ο Καστροφύλακας το 1583 μετρώντας σε αυτό 143 κατοίκους.

Στην τουρκική απογραφή του 1671 το βλέπουμε ως Astirotos με 12 χαράτσα. Για σχεδόν 400 χρόνια γράφεται και ακούγεται το όνομα του ως Ασυρώτοι ή Ασσυρώτοι, με το τοπονύμιο να ετυμολογείται από το ρήμα σουρώνω- συρώνω. 

Ωστόσο επειδή το νερό της πηγής του χωριού ήταν και παραμένει κρύο θεωρήθηκε σκόπιμο, τη δεκαετία του 1950 από τον τότε κοινοτάρχη, πως πρέπει να αλλάξει το όνομα του σε Κρυονέρι.