Η "δολοφονική" Κουσκούτα επίθυμον "πνίγει" τους θάμνους στον Πανασό

Πρώτη φορά την αντίκρισα σε ορεινή περιοχή του Πανασού να "αγκαλιάζει" ασφυκτικά θυμάρια κι άλλους θάμνους.

Της Ελένης Βασιλάκη

Τα όμορφα και πολύ διαφορετικά, από τα συνηθισμένα στην περιοχή, χρώματα της μου κίνησαν την περιέργεια. Αλλού είχαν τις αποχρώσεις του ουράνιου τόξου, αλλού ήταν κιτρινωπά όμως παντού ήταν έντονα και σ' έκαναν, είτε το ήθελες είτε όχι, να στρέψεις επάνω τους το βλέμμα σου.

Αγγίζοντας τα πολύχρωμα νήματα της είχα την αίσθηση του υφάσματος αλλά όχι την ανθεκτικότητα του.

Ακόμα μεγαλύτερη έκπληξη με περίμενε όμως όταν αναζήτησα πληροφορίες γι αυτό το φυτό. H Κουσκούτα επίθυμον, όπως έμαθα ότι λέγεται, είναι ένα μικρό παρασιτικό φυτό που ανθίζει στις αρχές του καλοκαιριού.

Η εμφάνιση του σε ξεγελάει γιατί όχι μόνο δεν έχει ρίζες και τρέφεται από τα φυτά πάνω στα οποία τυλίγεται σφικτά αλλά στο τέλος τα θανατώνει κιόλας, αφού τους αποστερεί όλα τα θρεπτικά συστατικά.

Το φυτό αυτό μάλιστα δεν έχει χλωροφύλλη, γι αυτό και το βλέπουμε σε αυτούς τους περίεργους χρωματισμούς.

Συνήθως σε ακαλλιέργητες εκτάσεις το συναντάμε πάνω σε θάμνους, όπως η Euphorbia acanthothamnos και η Anthyllis vulneraria.

Δυστυχώς στις περιοχές όπου εισβάλει τα προβλήματα στην χλωρίδα είναι αναπόφευκτα, εφόσον αφεθεί και πολλαπλασιαστεί ανεξέλεγκτα.

Μάλιστα υπάρχει στο διαδίκτυο σχετική προειδοποίηση από το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, όταν βρέθηκε η κουσκούτα σε περιοχή της Κεφαλονιάς. Σε αυτή αναφέρεται πως πρέπει το  ζιζάνιο, που παρασιτεί πάνω σε αυτοφυή βλάστηση, να εξοντώνεται πριν σποριοποιήσει. 

Κι αυτό γιατί πέρα από τα αγριόχορτα και θάμνους παρασιτεί πάνω σε κάθε φυτό με τρυφερούς βλαστούς, όπως σιτηρά, ανθοκομικά φυτά ή φυτά χλοοτάπητα, όπως τριφύλλι, αγριάδα κλπ.  

Μάλιστα παράγει μεγάλο αριθμό σπόρων, οι οποίοι διατηρούνται για δεκαετίες στο έδαφος. Πρακτικά, εάν η κουσκούτα προλάβει να σποριοποιήσει, το έδαφος παραμένει μολυσμένο και δεν υπάρχει τρόπος εξόντωσης της.

Φανερόγαμα παράσιτα

Η Κουσκούτα επίθυμον ανήκει στα φανερόγαμα παράσιτα, δηλαδή στα ανώτερα φυτά που παρασιτούν άλλα φυτά. Κάποια  απ΄αυτά εξαρτώνται πλήρως από τον ξενιστή, όσον αφορά στην λήψη των αναγκαίων θρεπτικών συστατικών και ονομάζονται ολοπαράσιτα και άλλα παίρνουν μέρος μόνο των αναγκαίων θρεπτικών συστατικών από τον ξενιστή, δεδομένου ότι διατηρούν κάποια φωτοσυνθετική δραστηριότητα και ονομάζονται ημιπαράσιτα.

Η σύνδεση των φανερόγαμων παράσιτων με τους ξενιστές τους γίνεται με τα haustoria, που λειτουργούν σαν ρίζες χωρίς, όμως, να έχουν την αντίστοιχη μορφολογία. Τα αγγεία των οργάνων αυτών ενώνονται με τους ηθμώδεις και αγγειώδεις σωλήνες των ξενιστών και μεταφέρουν τα διάφορα συστατικά που χρειάζονται για την ανάπτυξή τους. Η σύνδεση αυτή επιτρέπει και τη μεταφορά ιών και μυκοπλασμάτων.

Τα φανερόγαμα παράσιτα προσβάλλουν το ριζικό σύστημα ή το υπέργειο μέρος. Τέτοια παράσιτα υπάρχουν, τουλάχιστον, σε 17 οικογένειες. Σε εκείνα που έχουν οικονομική σημασία, αφού καταστρέφουν ολοκληρωτικά, ανήκουν τα είδη του γένους Cuscuta, τα οποία και  παρασιτούν μεγάλο αριθμό καλλιεργουμένων φυτών.

 Τα παράσιτα αυτά έχουν χάσει, σχεδόν πλήρως, τη φωτοσυνθετική τους ικανότητα και ως εκ τούτου θεωρούνται ολοπαράσιτα. To είδος Cuscuta campestris είναι εκείνο που προκαλεί τα περισσότερα προβλήματα, αλλά ορισμένα άλλα είδη, όπως τα C. epithymum, C. monogyna κ.α.  είναι, επίσης, καταστρεπτικά.

(Πληροφορίες για τα φανερόγαμα παράσιτα αντλήθηκαν από τις Γενικές αρχές φυτοπαθολογίας, Ν.Ε . Μαλαθράκης, ΤΕΙ Κρήτης) 

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος  σε οποιοδήποτε ιστότοπο, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)