Ο ναός της Παναγίας της Κουμπελίνας στο Χουμεριάκο Λασιθίου και η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του

Ο ναός της Παναγίας στο Χουμεριάκο, γνωστός ως Κουμπελίνα, λόγω του τρούλου που φέρει, είναι αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου και βρίσκεται στο βόρειο άκρο του οικισμού. Είναι ένα αληθινό μνημείο από αρχιτεκτονικής απόψεως.

Ανήκει στον τύπο του μεσοβυζαντινού, σταυροειδούς ,εγγεγραμμένου τρουλαίου ναού με προσθήκη νάρθηκα στη δυτική πλευρά του ενώ αποτελεί σήμερα το μοναδικό πλήρως σωζόμενο δείγμα αυτού του αρχιτεκτονικού τύπου στο νομό Λασιθίου.

Ως μνημείο παρουσιάζει δύο κύριες κατασκευαστικές φάσεις. Στην πρώτη, που χρονολογείται στη Β Βυζαντινή περίοδο δηλαδή περί τα τέλη του 12ου αιώνα, ανήκει ο κυρίως ναός. Είναι σε σχήμα σταυρού εγγεγραμμένου σε ορθογώνιο, με τρούλο που στηρίζεται σε τρεις πεσσούς και ένα κίονα. 

Στη δεύτερη φάση, που χρονολογείται από τη βενετοκρατία, περί τα τέλη του 16^ου αιώνα, έχουμε το νάρθηκα στη δυτική πλευρά. 

Κατά τον 16ο -17ο αιώνα έχουμε και την κατασκευή του επιμελημένου επιδαπέδιου τάφου που βλέπουμε μπαίνοντας στο εσωτερικό του ο οποίος φέρει αδιευκρίνιστο οικόσημο.

Το 1886 στη νότια όψη του νάρθηκα προστέθηκε ογκώδες κωδωνοστάσιο και διανοίχτηκαν τα παράθυρα στη βόρεια και νότια όψη του.

Και κατά τον 20 αιώνα είχαμε αρκετές επεμβάσεις που αλλοίωσαν αισθητά τη μορφή και τις αναλογίες του οικοδομήματος.

Το θύρωμα στο νάρθηκα του ναού αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα λιθογλυπτικής, στην τυπική μορφή του γοτθίζοντος τόξου με διπλή καμπυλότητα και επίστεψη άνθους. Χρονολογείται στα τέλη του 16ου αιώνα και προέρχεται από άλλο μνημείο, πιθανόν του Αγίου Νικολάου. Έχει τοποθετηθεί εκεί σε δεύτερη χρήση σε αντικατάσταση παλιότερου θυρώματος.

Στο εσωτερικό του ναού ξεχωρίζει ένας αρχαίος, ελαφρώς κεκλιμένος, κίονας. Πρόκειται για ένα από τα τέσσερα στηρίγματα του τρούλου που είχε καλυφθεί από σκυρόδεμα και δυσκόλεψε πολύ τους ειδικούς στην αποκάλυψη του. Σήμερα τον βλέπουμε μέσα σε μόνιμη μεταλλική υποστύλωση που αφήνει ορατό το αρχαίο μέλος με την κλίση του.

Τοιχογραφικός διάκοσμος διατηρείται μόνο στον τρούλο του.

Το αρχικό κωδωνοστάσιο του ναού είχε μέγεθος και βάρος δυσανάλογο του κτίσματος όπου ακουμπούσε. Γι αυτό το λόγο καθαιρέθηκε το 2000, αποσυναρμολογήθηκε, συμπληρώθηκε και τοποθετήθηκε σε νέα αυτόνομη βάση όπου το βλέπουμε σήμερα

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε site, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)

Ο τάφος στο εσωτερικό του ναού με το άγνωστο οικόσημο 

Τάφος υπάρχει και εξωτερικά, στην είσοδο του ναού

Το κωδωνοστάσιο στη νέα του θέση