Χειμωνιάτικα απίδια: Μια νοστιμιά που όταν τη δοκιμάσεις δύσκολα την ξεχνάς

Μια από τις αξέχαστες γεύσεις των παιδικών μας χρόνων είναι κι εκείνη του λεγόμενου χειμωνιάτικου αχλαδιού, απιδιού όπως το λέμε στην Κρήτη.

Με φλούδα κοκκινοκίτρινη, μικρό σε μέγεθος αλλά τόσο ζουμερό, τραγανό και διαφορετικό από τα άλλα είδη αχλαδιού κάνει την εμφάνιση του όταν πλέον έχουν αρχίσει οι βροχές και τα φύλλα στα δέντρα έχουν κιτρινίσει.

Είναι από εκείνα τα φρούτα που δύσκολα θα βρεις σήμερα στην αγορά, παρότι αυτού του είδους οι αχλαδιές υπάρχουν σε σημεία, κυρίως ορεινά, της Κρήτης.

Δυστυχώς και αυτό το δέντρο, όπως και τόσα άλλα, έπαψαν να καλλιεργούνται ευρύτερα και να δίνουν τους νόστιμους καρπούς τους στους Κρητικούς, όταν η κουλτούρα της κατανάλωσης κι όχι της παραγωγής έγινε μέρος και της ζωής των αγροτών.

Παλιότερα δε νοούνταν αγροτική οικογένεια που να μην έχει όλα τα δέντρα και τα κηπευτικά που ευδοκιμούσαν στην περιοχή της για προσωπική κατανάλωση. Σήμερα οι όροι έχουν αλλάξει κι αυτό γίνεται όλο και πιο σπάνια.

Για την ιστορία να πούμε πάντως πως η Αχλαδιά ή Απιδιά καλλιεργείται στη χώρα μας από την αρχαιότητα ενώ στις χώρες της Ευρώπης άρχισε να καλλιεργείται από τον 17^ο αιώνα και μετά.

Αν και η καταγωγή της αναφέρεται από χώρες γύρω από την Κασπία, άγρια είδη απαντώνται σε πολλές περιοχές της Ελλάδος.

Είναι είδος με μεγάλη ικανότητα προσαρμογής στα διάφορα εδαφοκλιματικά περιβάλλοντα και καλλιεργείται σε όλες τις χώρες του κόσμου, καθώς και σε όλες τις περιοχές της χώρας.

Όπως ανέφερε σε εισήγηση του ο ερευνητής του Ε.Θ.Ι.ΑΓ.Ε. στο Ινστιτούτο Φυλλοβόλων και Οπωροφόρων, Ιωάννης  Χατζηχαρίσης, η φυσιολογία του είδους και η ιστορία του είναι ίδια με της Μηλιάς και ως εκ τούτου έχουν δημιουργηθεί και καλλιεργηθεί, κατά καιρούς, πολλές ποικιλίες, με μεγάλη παραλλακτικότητα, που εκδηλώνεται με χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά της μηλιάς, με μερικά επιπρόσθετα, όπως είναι: Η ύπαρξη ή μη λιθωδών κυττάρων στη σάρκα του καρπού, το πλούσιο ή μη άρωμα και η περίοδος κατανάλωσης του καρπού.

Έτσι υπάρχουν ποικιλίες άμεσης κατανάλωσης, που ο καρπός δεν μπορεί να διατηρηθεί επί μακρόν, γνωστές και ως θερινές ποικιλίες. Ποικιλίες που ο καρπός μπορεί να διατηρηθεί για ορισμένο διάστημα, γνωστές ως μέσης περιόδου. Και ποικιλίες που ο καρπός αφού συγκομιστεί, πρέπει να παραμείνει για μία περίοδο σε αποθήκη ή σε ψυγεία για να μεθωριμάσει και κατόπιν να καταναλωθεί, γνωστές ως χειμερινές ποικιλίες.

Αρκετές ποικιλίες έχουν καλλιεργηθεί στη χώρα μας και δημιούργησαν μεγάλο αριθμό τοπικών ποικιλιών. Σε αντίθεση όμως με τη μηλιά διασώζονται ακόμη μερικές ντόπιες ποικιλίες, όπως: η Μαγιάτικη, τα Αποστολιάτικα, η Κοντοποδαρούσα ή Κοντούλα, που εμφανίζει πολλούς κλώνους, η Σοπελίτικη, γνωστή και με τα συνώνυμα Κολοκυθάτη και Αυγουστιάτικη, τα Τσακώνικα, η ημιάγρια Στρογγυλά ή Χειμωνιάτικη και η άγρια Γκορτσιά, που χρησιμοποιείται ως υποκείμενο.

 Σώζονται επίσης και μερικές παραλλαγές ξένων ποικιλιών που φέρονται ως τοπικές: Η Βουτυράτη, τα Κρυστάλια ή Ναπολέων, τα Αραπάχλαδα, οι Καμπάνες, τα Φλασκάδικα, τα Τριεστίνικα κ.ά..

Σοβαρές προσπάθειες καταγραφής και περιγραφής των τοπικών ποικιλιών Αχλαδιάς, όπως ο ίδιος ανέφερε,  δεν έχουν γίνει μέχρι σήμερα στη χώρα μας και επιβάλλεται να επισημανθούν, να καταγραφούν και να ληφθεί μέριμνα να διατηρηθούν όσες έχουν διασωθεί και βρίσκονται σε  διάφορες γωνιές της επικράτειας.