Ο εντυπωσιακός σπηλαιώδης ναός του Αγίου Αντωνίου στην περιοχή του Κουδουμά

Σε μια από τις πιο όμορφες διαδρομές στα νότια παράλια του Ηρακλείου, από τη Μονή Κουδουμά προς τον οικισμό του Αγίου Ιωάννη Καπετανιανών, βρίσκεται ο σπηλαιώδης ναός του Αγίου Αντωνίου.

Της Ελένης Βασιλάκη

Με το επιβλητικό του άνοιγμα και την ανυπέρβλητη θέα του προς τη θάλασσα, είναι σίγουρα ένα σημείο που προκαλεί δέος. Όταν φτάσει κανείς εκεί αισθάνεται αγαλλίαση, λόγω της ηρεμίας και ιερότητας που αποπνέει ο χώρος, που γι' αυτό ακριβώς το λόγο είχε επιλεγεί ως τόπος διαμονής από ερημίτες τους προηγούμενους αιώνες.

Για την ιστορία να πούμε πως η Αίγυπτος, όπου έζησε και έδρασε ο Άγιος Αντώνιος, ήταν η αρχική κοιτίδα του μοναχισμού με τον ίδιο να αποτελεί τον πρώτο εκφραστή της και το πρότυπο του βυζαντινού μοναχισμού.

Τα Αστερούσια ήταν ο πιο κοντινός χώρος για τη μεταπήδηση του ασκητισμού στην Ευρώπη, με τον Άγιο Αντώνιο και τη λατρεία του να κατέχουν εξέχουσα θέση στη συγκεκριμένη περιοχή της Κρήτης.

Τα Αστερούσα τον, ταραγμένο εκκλησιαστικά, 14^ο αιώνα έγιναν ο κατεξοχήν τόπος ασκητισμού βρίσκοντας εκεί, λόγω του αναγλύφου τους, καταφυγή ασκητές, ερημίτες και σπηλαιώτες. 

Η φυσιογνωμία του Αγίου Αντωνίου ήταν εκείνη που κατά κύριο λόγο φώτισε και καθοδήγησε τους ασκητές στα νότια παράλια της κεντρικής Κρήτης. Έτσι δεν είναι διόλου τυχαίο το ότι το σπήλαιο με το ναό, που βρίσκεται δυτικά της Ιεράς Μονής Κουδουμά, αφιερώθηκε στον Άγιο Αντώνιο.

Τόσο οι τοιχογραφίες στο μικρό ναό, που σώζονται αποσπασματικά, κυρίως εκείνη της Σταύρωσης, όσο και οι υδατοδεξαμενές πίσω από το ναό, ανάγονται στον 14^ο αιώνα. Μάλιστα οι ειδικοί αναγνωρίζουν μεγάλη συγγένεια στην τεχνοτροπία των παλιών τοιχογραφιών της Μονής Κουδουμά μ' εκείνες του Αγίου Αντωνίου.

Για να φθάσει κανείς στο σπήλαιο του Αγίου Αντωνίου πρέπει περίπου στο μέσο της διαδρομής, από τη Μονή ως τον Άη Γιάννη, να στρίψει και να κάνει μια μικρή παράκαμψη, όχι δύσκολη μια και υπάρχουν σχετικές πινακίδες.

Πάνω από τη θάλασσα θα δει να ορθώνεται η τεράστια είσοδος του σπηλαίου που φτάνει σε ύψος τα 35 μέτρα.Στο μέσο του είναι κτισμένος ο ναός. 

Πίσω ακριβώς απ' αυτόν βρίσκονται δεξαμενές συγκέντρωσης του νερού από τα τοιχώματα του σπηλαίου, νερό που ακόμα και σήμερα συγκεντρώνεται σε μεγάλη ποσότητα σε αυτόν τον γενικότερα άνυδρο και άγονο τόπο. Το νερό αυτό θεωρείται αγιασμένο και μπορεί ο επισκέπτης να πιεί.

Είτε από τον Άγιο Ιωάννη ξεκινήσει κανείς είτε από τη Μονή Κουδουμά θα χρειαστει λιγότερο από 50 λεπτά περπάτημα για να φθάσει στο σπηλαιώδη ναό απολαμβάνοντας σε όλη τη διαδρομή εκπληκτικές παραλίες και τις όμορφες αντιθέσεις που δημιουργεί το γαλάζιο της θάλασσας με τα εντυπωσιακά βράχια και το πράσινο του πεύκου.