Η σοφία και οικονομία των παλιών κατοικιών στην Κρήτη-Ένα παράδειγμα από το Μαλάκι Ρεθύμνου

Οι Κρητικοί του παρελθόντος δεν έφτιαχναν μεγάλα σπίτια. Η οικονομία γι αυτούς ήταν σημαντική και είχε αντανάκλαση και στους χώρους όπου έμεναν. 

Της Ελένης Βασιλάκη

Μονόχωρα σπίτια με οντάδες άντε το πολύ δίχωρα ήταν σύνηθες φαινόμενο στα χωριά τις περασμένες δεκαετίες. Μέσα σ' αυτά ζούσαν πολυμελείς οικογένειες και ανατρέφονταν πολλά παιδιά.

Οι ιδιοκτήτες αυτών των σπιτιών φρόντιζαν να εκμεταλλευτούν κάθε διαθέσιμο χώρο για να καλύψουν τις αποθηκευτικές και άλλες ανάγκες τους.

Ένα τέτοιο σπίτι κληρονόμησε ο Χαρίδημος Γασπαράκης, στο χωριό του στο Μαλάκι, και με τη σύζυγο του Όλγα το μετέτρεψαν στο δικό τους σύγχρονο βασίλειο διατηρώντας τα περισσότερα στοιχεία που βρήκαν από την αρχική κατασκευή του.

Όπως μας είπε ο κ Γασπαράκης, πρέπει να είχε κατασκευαστεί πριν το 1900 ωστόσο η πέτρα του άντεξε στο χρόνο κι έτσι εκείνοι, όταν αποφάσισαν να μείνουν στο χωριό, το αναπαλαίωσαν. 

Με τη σύζυγο του διατήρησαν και τα περισσότερα από τα παλιά έπιπλα (καναπέ, μπουφέ κ.α) κι έτσι σήμερα το μικρό αυτό, τύπου μεζονετάκι, σπίτι τους, με τις παλιές πινελιές του, αποτελεί το καταφύγιο τους.

Η αυλή του, όπως στα περισσότερα σπίτια εκείνης της περιόδου, κρύβεται πίσω από ψιλή πέτρινη περίφραξη. 

Στο ισόγειο βρίσκεται το δωμάτιο που λειτουργεί ως σαλόνι και τραπεζαρία. Στις δύο γωνίες του σε μικρά πρόσθετα ονταδάκια έχουν κατασκευαστεί τα δύο υπνοδωμάτια, ίσα που χωρούν το κρεβάτι και το κομοδίνο, και κάτω ακριβώς από αυτά φτιάχτηκαν δύο μικρά αποθηκάκια για τα τρόφιμα και άλλα πράγματα που είναι αναγκαία για το ζευγάρι. 

Σε περίοπτη θέση το τζάκι που είναι σε τέτοια γωνία φτιαγμένο ώστε όταν ανάβει να ζεσταίνει όλο το σπίτι. Δίπλα του ακριβώς ένας πέτρινος καναπές για να απολαμβάνουν από κοντά οικοδεσπότες και φιλοξενούμενοι τη θαλπωρή του.

Μια μικρή σκάλα οδηγεί στο δεύτερο όροφο, όπου βρίσκεται η κουζίνα, έχοντας για βεράντα της τμήμα της ταράτσας του ισογείου, απ όπου υπάρχει θέα προς το χωριό και γίνεται το καλοκαίρι μια όαση δροσιάς με τα φυτά της.

Σήμερα βλέπουμε πολλούς κληρονόμους τέτοιων μικρών σπιτιών στα χωριά να τα αναπαλαιώνουν είτε για να τα μετατρέψουν σε εξοχικά είτε για να τα ενοικιάσουν, μια και πλέον έχει γίνει της μόδας το περίφημο airbnb.

 Είναι ωστόσο όμορφο να βλέπεις να κρατάνε τα παλιά στοιχεία τους, αρχιτεκτονικά και λειτουργικά καθώς τελικά αποδεικνύεται πως το πρακτικό μυαλό των προηγούμενων γενεών δημιουργούσε μικρά θαύματα εργονομίας που στις μέρες μας δύσκολα θα σκεφτόμασταν.

To ένα από τα δύο μικρά ονταδάκια που φέρει επάνω κρεβάτι και κάτω αποθηκευτικό χώρο 

Όλα αυτά τα πράγματα είναι αποθηκευμένα κάτω από τον οντά με το κρεβάτι. Το σπίτι διαθέτει δύο τέτοιους χώρους