Τα παλικάρια ή παππούδια που έτρωγαν παραμονή των Φώτων άνθρωποι και ζώα

Τα παλικάρια ή παππούδια ή φωτοπάππουδα ή φωτοκόλυβα είναι ένα μείγμα που περιέχει όσα όσπρια έχουμε στο σπίτι καθώς και σιτάρι κι είναι ένα παρασκεύασμα με ρίζες από την αρχαιότητα.

Είναι η συνέχεια αρχαίων εθίμων, σε γιορτές σχετικές με την καρποφορία της γης, τότε που  οι άνθρωποι έκαναν τέτοιου είδους τελετουργικές προσφορές στους θεούς, ιδιαίτερα στη Δήμητρα.

Η λέξη «παλικάρια», που αποδίδεται σε αυτό το μείγμα καρπών και συναντάμε στην Κρήτη, ίσως να είναι παραφθορά της λέξης πολυσπόρια της αρχαιότητας.

Στο νησί μας ωστόσο τα παλικάρια δεν έχουν ζάχαρη όπως συμβαίνει σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπου υπάρχει αντίστοιχο έθιμο αλλά με προσθήκη ζάχαρης.  

Την παραμονή των Θεοφανείων, κυρίως στο παρελθόν και πιο σπάνια σήμερα, συνηθίζουν να φτιάχνουν αυτό το μείγμα και να το τρώνε είτε ως σαλάτα είτε ως σούπα. Εννοείται επειδή είναι ημέρα νηστείας πως γίνεται χωρίς λιπαρά. 

Μάλιστα για το καλό έδιναν παλικάρια και στα ζώα .Η παράδοση λέει πως αυτό το βράδυ είναι ανοικτοί οι ουρανοί και τα ζώα μπορούν να μιλήσουν, γι αυτό οι άνθρωποι τα καλοπιάνουν ώστε να μην φθάσουν τα παράπονα τους στο θεό.  

Τα φωτοκόλυβα ή παλικάρια γινόταν όμως τροφή και για τα πτηνά του ουρανού . Μέρος του πολύσπορου μείγματος το πετούσαν στα χωράφια για να φάνε και τα άγρια πουλιά αφήνοντας έτσι να φυτρώσουν οι καρποί που οι αγρότες είχαν σπείρει εκείνη την περίοδο στη γη. Κάποιοι σε χωριά της Κρήτης σκορπούσαν τους καρπούς αυτούς και στην ταράτσα τους για να τους φάνε από κει τα άγρια πουλιά.