Ο ναός του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου στην Άνω Βάθεια,τα ερείπια και ο λάκκος με τα τελώνια

Στο δρόμο προς τη Βάθεια θα δείτε το ναό του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, που ανήκει στην ενορία της Άνω Βάθειας.

Της Ελένης Βασιλάκη

Εκ πρώτης όψεως ο ναός φαίνεται σύγχρονος και όχι κάτι ιδιαίτερο αρχιτεκτονικά και ιστορικά.

Ωστόσο πίσω από το ιερό κρύβεται όλη η ιστορία του, κι όχι μόνο αυτού.

Η περιοχή ανήκει στο συνοικισμό του Αγίου Ιωάννη, ένα τοπωνύμιο που διατηρεί από την Ενετοκρατία. Κι επειδή κατά το παρελθόν κανένα όνομα δεν ήταν τυχαίο αναζητήσαμε πως μπορεί αυτή η περιοχή να συνδέεται με έναν Άγιο και να μην έχει ένα ναό αφιερωμένο στη χάρη του, εκείνης της περιόδου κι όχι το μεταγενέστερο που αντικρίζει όποιος βρεθεί εκεί σήμερα.

Την απάντηση μας την έδωσε ένα χάλασμα τοίχου πίσω από το ιερό που έκρυβε πέρα από τον επί Ενετοκρατίας λειτουργούντα ναό στο σημείο κι ένα μυστικό.

Ο λάκκος με τα τελώνια

Εκεί όπως μας είπε ηλικιωμένη κάτοικος της Άνω Βάθειας υπήρχε ένας μεγάλος λάκκος όπου έθαβαν παλιά τα τελώνια.

Ότι έχει απομείνει από το ναό που προϋπήρχε το σημείο 

Έλεγε ο λαός μας πως τα αβάπτιστα παιδιά που πεθαίνουν γίνονται τελώνια και γυρίζουν τα βουνά και τα φαράγγια και κλαίνε συνεχώς γιατί δεν τα δέχονται ούτε στην κόλαση μα ούτε στον παράδεισο.

Θεωρούνταν γενικότερα μεγάλη αμαρτία το να πεθάνει ένα παιδί χωρίς να έχει προηγουμένως βαπτιστεί.

Με τη βάπτιση ο άνθρωπος απαλλάσσεται από το προπατορικό αμάρτημα, κι έτσι καθαρός μπορεί να ξεκινήσει τη ζωή του. Όμως ο θάνατος πριν την βάπτιση κουβαλά μαζί του αυτή τη μεγάλη κατάρα του προπατορικού αμαρτήματος που τρόμαζε τους ζωντανούς. 

Μάλιστα κάποιοι έλεγαν πως ακόμα κι όταν περνούσε κανείς από σημείο όπου ήταν θαμμένα τελώνια αρρώσταινε  βαριά ενώ οι περισσότεροι φαντάζονταν πως τα τελώνια πέρα από το κλάμα τους, που τρομοκρατούσε, μετατρέπονταν σε μικρούς σατανάδες.

Συνήθως έθαβαν τα βρέφη, που πριν προλάβουν να βαπτιστούν αποβίωναν ή γεννιούνταν νεκρά, έξω από ξωκλήσια μήπως και κοντά στο Θεό βρουν τη γαλήνη που αναζητούσαν. Άλλες φορές τα πετούσαν μέσα σε βάραθρα και μη προσεγγίσιμα σπήλαια αφού υπήρχε γενικότερα ένας φόβος γι αυτά και τη μετά θάνατον ζωή τους, καθώς οι απλοί άνθρωποι τα φαντάζονται ως μικρούς δαίμονες .

Ένα τέτοιο λοιπόν σημείο υπήρχε εκεί που βρίσκεται το χάλασμα του παλιού ναού του Αγίου Ιωάννη. Σίγουρα αν ζούσε κάποιος από την εποχή εκείνη θα μπορούσε να μας διηγηθεί ιστορίες απόκοσμες γι αυτά τα παιδιά. Σήμερα όμως απλά διατηρείται, από τους μεγάλους σε ηλικία κατοίκους, η θύμηση αυτής της πρακτικής χωρίς άλλες λεπτομέρειες.

Ν' αναφέρουμε πως ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου γιορτάζει στις 8 Μαΐου και στις 26 Σεπτεμβρίου.