Οι βόρειες πλαγιές των Αστερουσίων "αποκάλυψαν" την ομορφιά και τα... μυστικά τους (Video)

Στις άγνωστες, στον πολύ κόσμο, βόρειες πλαγιές των Αστερουσίων είχαν την ευκαιρία να πεζοπορήσουν τα μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου Ηρακλείου την Κυριακή απολαμβάνοντας τη μαγεία που εκπέμπει αυτός το τόπος.

Της Ελένης Βασιλάκη

Με αρχηγό και ξεναγό το λαογράφο Γιώργο Σταματάκη γνώρισαν γραφικά ξωκλήσια , ξεχασμένους οικισμούς, είδαν τόπους που άλλοτε καλλιεργούνταν ,πριν μετατραπούν σε βοσκοτόπια, ενώ έμαθαν για τους θρύλους αλλά και τις θλιβερές , σε κάποιες περιπτώσεις, ιστορίες που κρύβουν πίσω τους ερείπια που βρήκαν στο διάβα τους.

Ο Γιώργος Σταματάκης με το γνωστό χιούμορ του αλλά και τη βαθιά γνώση του γύρω από την ιστορία του τόπου του έδωσε πλήθος πληροφοριών για κάθε σημείο όπου βρέθηκαν οι πεζοπόροι

Η πορεία ξεκίνησε λίγο πριν τα Καπετανιανά, από υψόμετρο 750 μέτρων, όπου είδαν το ναό του Άγιου Γεωργίου των Σκλαβιανών, ενός χωριού της Β' Βυζαντινής περιόδου που έσβησε από το χάρτη.

Και ο ναός του όμως είχε μετατραπεί σε σωρό ερειπίων κρύβοντας μάλιστα μια πολύ ιδιαίτερη ιστορία πίσω του με πετρωμένους κατοίκους και τον Άγιο Γεώργιο να παίζει το ρόλο του τιμωρού.

Φεύγοντας από το ναό του Αγίου Γεωργίου

Η πορεία συνεχίστηκε προς το Οροπέδιο των Λάκκων, που άλλοτε έσφυζε από ζωή καθώς ήταν γεμάτο αμπέλια και καλλιέργειες, πλούσιο σε νερό το οποίο αρκούσε μάλιστα να καλύψει και τις ανάγκες κοντινού οικισμού. Σήμερα το Οροπέδιο είναι έρημο και οι μοναδικοί επισκέπτες του είναι τα κοπάδια της περιοχής .

Όλοι οι λόφοι γύρω από το Οροπέδιο, ανέφερε ο κ Σταματάκης, είχαν έντονη μινωική παρουσία, επιβεβαιωμένη από τους αρχαιολόγους Πλάτωνα, Καρέτσου και Δαβάρα. Παρότι συστηματική ανασκαφή δεν έχει γίνει η ύπαρξη ακροπόλεων στην περιοχή αυτή ήταν δεδομένη και ίχνη της μπορεί να ανακαλύψει ένας προσεκτικός παρατηρητής.

Στο Οροπέδιο των Λάκκων που παλιά ήταν γεμάτο αμπέλια

Οι πεζοπόροι ακολούθως, θαυμάζοντας σε κάθε λόφο που ανέβαιναν διαφορετικές εικόνες από τα εντυπωσιακά σε κάθε εποχή του χρόνου Αστερούσια, έφθασαν στα Καλάλαγκα. Πρόκειται για έναν οικισμό που ερήμωσε το 1897 όταν Τούρκος κτηματίας της περιοχής, και αρχηγός των Τουρκοκρητικών της Μεσαράς, έσφαξε τους πάνω από 120 κατοίκους του.

Ο οικισμός αυτός διέθετε, κατά το Χουρμούζιο Βυζάντιο, 17 εκκλησίες ενώ ο Γκερόλα, κατά το πέρασμα του από κει, είχε καταγράψει μόνο μία τοιχογραφημένη. Σήμερα σώζονται τα ερείπια μιας γκρεμισμένης εκκλησίας που είχε κατασκευαστεί πρόχειρα την Κατοχή και αφιερώθηκε στην Αγία Παρασκευή .

Από τα σπίτια του χωριού και τις δύο συνοικίες του διατηρούνται μόνο λίγα απομεινάρια καθώς μετά το θάνατο των κατοίκων του λεηλατήθηκαν άγρια και στη συνέχεια γκρεμίστηκαν.

Τα ερείπια της Αγίας Παρασκευής στα Καλάλαγκα

Επόμενη στάση ήταν ο ναός του Αγίου Παντελεήμονα, κτισμένος στα ερείπια ναού που παλιά ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Κύριλλο, επίσκοπο Γορτύνης. Οι δωρητές του ευλαβούνταν ιδιαίτερα τον Άγιο Παντελεήμονα κι έτσι όταν αποφάσισαν να δώσουν και πάλι υπόσταση στο ναό επέλεξαν να τον αφιερώσουν στο δικό τους προστάτη.

Στο σημείο εκείνο πάντως και σε δύο διαφορετικές γειτονιές υπήρχε παλαιότερα και οικισμός με το όνομα Άγιος Κύριλλος, του οποίου οι κάτοικοι εξισλαμίστηκαν. Η παρουσία νερού και σημείων όπου μπορούσε να καλλιεργήσει κανείς δικαιολογούσε την ανάπτυξη ενός οικισμού.

Πρόγονος του Γιώργου Σταματάκη σκότωσε ωστόσο όλους τους Τούρκους του χωριού, πλην μιας γυναίκας, με την οποία ανέπτυξε σχέση. Όμως κι εκείνος είχε κακό τέλος γιατί έπεσε από τον νερόμυλο που υπάρχει στην περιοχή και σκοτώθηκε.

Λίγο πιο κάτω από τον οικισμό ένας ερειπωμένος ναός που δεν ήξεραν σε ποιο Άγιο ήταν αφιερωμένος αναστυλώθηκε μεταγενέστερα και αφιερώθηκε εντέλει στον Άγιο Κύριλλο.

Ο Άγιος Παντελεήμονας

Οι πεζοπόροι πέρασαν επίσης δίπλα από μεγάλα και εντυπωσιακά φαράγγια, που ανοίγονται στις βόρειες πλαγιές των Αστερουσίων, με κυριότερο αυτό του Παστρικού που φέτος διατρέχει άφθονο νερό, ενώ είδαν τον Κάστελο, όπου σώζονται ερείπια μεγάλης αρχαίας πόλης χωρίς να έχει γίνει ανασκαφή όμως για να αποκαλυφθεί πλήρως η ταυτότητα της.

Λίγες κολώνες μόνο φαίνονται διάσπαρτες εδώ κι εκεί και μάλιστα μια εξ αυτών έχει μεταφερθεί στον αύλειο χώρο του ναού της Ζωοδόχου Πηγής. Μια μικρή στάση έγινε και σε αυτόν για να ξαποστάσουν και να πιουν από το νερό πηγής που περνά κάτω από το ιερό του και θεωρείται αγίασμα. Το σημείο όπου βρίσκεται η Ζωοδόχος Πηγή είναι γεμάτο δέντρα ενώ αξίζει ν αναφέρουμε πως ο ναός χρονολογείται από την ενετοκρατία κι έχει ανακαινισθεί.

Το νερό πάντως φέτος είναι πλούσιο σε ποσότητες και στα Αστερούσια κι έτσι η πολυπληθής ομάδα του Ορειβατικού Συλλόγου αναγκάστηκε αρκετές φορές να υπερπηδήσει αρκετά μικρά ρυάκια για να συνεχίσει την πορεία της, με τελευταίο και πιο απολαυστικό εκείνο που βρήκαν έξω από τον οικισμό της Παναγιάς Μονοφατσίου.

Στο όμορφο αυτό και νοικοκυρεμένο χωριό το Ενοριακό Συμβούλιο, που αποτελείται μόνο από γυναίκες, και ο Εφημέριος της Παναγιάς περίμεναν τους πεζοπόρους και τους φιλοξένησαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Γλυκά και αλμυρά κεράσματα συνοδευμένα με τσικουδιά που τους είχαν ετοιμάσει έκλεισαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτή την ωραία πεζοπορία, μια πεζοπορία στην άγρια φύση των Αστερουσίων που δαμάστηκε κατά το παρελθόν από τον άνθρωπο όμως στο τέλος τον νίκησε και παρέμεινε η κυρίαρχη δύναμη σ' αυτή τη γωνιά της Κρήτης.

(Το όμορφο βίντεο με χαρακτηριστικές στιγμές από την πεζοπορία ετοίμασε ο Μανόλης Χαμηλάκης)