Δολιχοπόδα Παρασκευή, ένα μοναδικό ενδημικό σπηλαιόβιο είδος της Ανατολικής Κρήτης

Ανήκει στην οικογένεια Dolichopoda και ζει σε σπηλιές. Είναι ωστόσο ενδημικό είδος της Κρήτης, που μπορεί κανείς να συναντήσει μόνο στα ανατολικά του νησιού.

Ο λόγος για την Dolichopoda παρασκευή, μια ακρίδα με μακριά πόδια, εξού και το επιστημονικό όνομα του γένους δολιχός+πόδας=μακρύ+πόδι, που περιγράφει τη μορφολογία των ποδιών,  κυρίως των πίσω, του συγκεκριμένου είδους.

Η είσοδος του σπηλαίου της Αγίας Παρασκευής ή Σκοτεινού, φώτο του Χριστόφορου Χειλαδάκη

Κι αν το πρώτο συνθετικό παραπέμπει στο γένος της το δεύτερο, δηλαδή η παρασκευή, μαρτυρά στο σπήλαιο της Αγίας Παρασκευής ή του Σκοτεινού, όπως διαφορετικά ονομάζεται, όπου και ανακαλύφθηκε.

Στην τροποποιημένη έκδοση της αξιολόγησης του 2015 του iucnredlist.org . αναφέρεται πως οι απειλές εξαφάνισης του συγκεκριμένου είδους έχουν απομακρυνθεί, παρότι οι πληθυσμοί του δεν έχουν καταμετρηθεί με ακρίβεια ώστε να υπάρχει εικόνα για το παρόν και το μέλλον του.

Στην ίδια σελίδα επισημαίνεται πως το ενδημικό είδος της Dolichopoda παρασκευής έχει εντοπιστεί μόλις σε τέσσερις σπηλιές στο ανατολικό τμήμα της Κρήτης. 

Τα σπήλαια αυτά είναι προσβάσιμα για επίσκεψη ωστόσο ο κόσμος που εισέρχεται σ' αυτά δεν ενοχλεί το είδος, που παρολαυτά πρέπει να προσεχθεί, καθώς η παρουσία του έχει μια περιορισμένη γεωγραφική εμβέλεια.

Δολιχοπόδα Παρασκευή, φώτο της Sylviane Moss, Kronos Cave, Lassithi

Μάλιστα τονίζεται πως μια ανανεωμένη έρευνα των σπηλαίων είναι αναγκαία για  να εκτιμηθεί το μέγεθος του πληθυσμού και να συγκεντρωθούν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με πιθανές απειλές του.

Η δολιχιπόδα παρασκευή έχει μικρομεσαίο μέγεθος, όπως και οι υπόλοιπες του ίδιου γένους. Στο κεφάλι φέρει ένα ζεύγος πολύ μακριών κεραιών, που μπορεί να έχει μήκος διπλάσιο του σώματος της, ενώ τα πόδια της είναι λεπτά και πολύ μακριά συγκρινόμενα με τις υπόλοιπες ακρίδες. Βέβαια η δολιχοπόδα αν και ακρίδα δεν έχει φτερά, οπότε δεν πετάει ενώ το  σώμα της είναι χρώματος ανοιχτού καφέ.

Το γένος γενικότερα  Dolichopoda αριθμεί ανά τον κόσμο τουλάχιστον 48 είδη, με τα 25 εξ αυτών να να είναι ενδημικά σπηλαίων της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας.

Στα σπήλαια, όπου διαβιούν, χρησιμοποιούν την αφή αντί της όρασης και φυσικά τις οσμές για επικοινωνία και εύρεση τροφής.

Φωτο Δολιχοπόδας από το σπήλαιο του Σκοτεινού, του Μιχάλη Μπουμάκη

Η προστασία των δολιχόποδων σε κοινοτικό και ευρωπαϊκό επίπεδο είναι ανύπαρκτη, αφού δεν περιλαμβάνονται στα είδη προς προστασία των διεθνών συμβάσεων και συνθηκών, ενώ σε εθνικό επίπεδο προστατεύονται ορισμένα μόνο από αυτά.

Εξαιτίας των βιοτόπων όπου συναντάμε τα συγκεκριμένα είδη, δηλαδή στα σπήλαια , θα λέγαμε πως βρίσκονται μακριά από πιθανές άμεσες ή έμμεσες πιέσεις και απειλές. 

Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως υπάρχει μια διαρκώς αυξανόμενη παρουσία ανθρώπων στα σπήλαια, χωρίς τον απαραίτητο σεβασμό και προσοχή στη ζωή που κρύβουν μέσα τους, κι αυτό αποτελεί σίγουρα μια σοβαρή απειλή τόσο για τα είδη αυτά όσο και γενικότερα για τα ευαίσθητα οικοσυστήματα των σπηλαίων.

Ελένη Βασιλάκη