Γνωρίστε το σαγιότ ή κολοκύθι του Ιωνά που καλλιεργείται και στην Κρήτη

Το σαγιότ, Chayote (Sechium edule) ή όπως εμείς το αποκαλούμε στα ελληνικά "κολοκύθι του Ιωνά" ανήκει στην οικογένεια κολοκυνθοειδών.

Παγκοσμίως είναι γνωστό με πολλά ονόματα, με τη  λέξη chayote να είναι ισπανικό παράγωγο της λέξης chayohtli από τη γλώσσα Ναχουάτλ των Αζτέκων.

Οι σύγχρονοι Έλληνες έδωσαν το όνομα "κολοκύθι του Ιωνά" στον καρπό του κι αυτό γιατί στο βιβλίο του Ιωνά, ο Θεός προκαλεί ένα φυτό να μεγαλώσει πάνω από το καταφύγιο του Ιωνά, στην έρημο, και να του δώσει σκιά από τον ήλιο. Το γρήγορα αναπτυσσόμενο φυτό που αναφέρεται στο βιβλίο λέγεται πως ήταν το σαγιότ.

Το είδος αυτό κατάγεται από την Κεντρική Αμερική. Πιθανώς εξημερώθηκε στη Γουατεμάλα ή το Μεξικό και καλλιεργήθηκε από τους Αζτέκους στην προ-Κολομβιανή εποχή. Έχει εισαχθεί ως καλλιεργούμενο φυτό, σε όλο τον κόσμο και στην Ελλάδα, ενώ το βρίσκουμε και στην Κρήτη.

Η επιβίωση του σαγιότ ευνοείται από το αυτο-συμβατό σύστημα αναπαραγωγής του και το σύνδρομο γενικού επικονιαστή που το χαρακτηρίζει .

Η υπόλευκη σάρκα του καρπού του περικλείει στο εσωτερικό της έναν μόνο σπόρο ενώ η εξωτερική επιφάνεια του λευκού ή πράσινου καρπού μπορεί να είναι αγκαθωτή ή λεία. 

Η σάρκα του έχει αρκετά γλυκιά γεύση και η υφή της περιγράφεται ως κάτι μεταξύ πατάτας και αγγουριού. Αν και γενικά ο σπόρος πετιέται, ωστόσο έχει καρυδάτη γεύση και μπορεί να φαγωθεί κι αυτός μαζί με τον καρπό.

Ο καρπός του Chayote μαγειρεύεται με πολλούς τρόπους. Μπορεί να γίνει ψητός, όπως μια καλοκαιρινή κολοκύθα, μπορεί να προστεθεί σε  σαλάτες ή σάλτσες μαριναρισμένος με λεμόνι ή χυμό λάιμ.

Είτε ωμά είτε μαγειρεμένα, τα σαγιότ είναι μια καλή πηγή βιταμίνης C.

Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι τρώνε κυρίως τους καρπούς, ωστόσο οι ρίζες τους, που περιέχουν περίπου 20% υδατάνθρακες, ο βλαστός, οι σπόροι και τα φύλλα τους είναι επίσης βρώσιμα.

Οι κόνδυλοι του φυτού τρώγονται όπως οι πατάτες και άλλα λαχανικά ρίζας, ενώ οι βλαστοί και τα φύλλα καταναλώνονται συχνά σε σαλάτες ή τηγανιτά, ιδίως στην Ασία.

Το σαγιότ πρέπει να φυτεύεται μόνο αν υπάρχει αρκετός χώρος στον κήπο, γιατί έχει τη συνήθεια να επεκτείνεται όπως και άλλα μέλη της οικογένειας (αγγούρια, πεπόνια και κολοκύθες), αλλά και γιατί οι ρίζες του είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στη σήψη, ειδικά αν φυτευτεί σε δοχεία.

Τα φύλλα και τα φρούτα του έχουν διουρητικές, καρδιαγγειακές και αντι-φλεγμονώδεις ιδιότητες. Ένα τσάι που γίνεται από τα φύλλα έχει χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία της αρτηριοσκλήρωσης και της υπέρτασης, αλλά και να διαλύσει πέτρες στα νεφρά.

(Με πληροφορίες από fytokomia )

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε site, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)