Καλάλαγκα ο αφανισμένος οικισμός των Αστερουσίων με τους ηρωικούς κατοίκους και την άγνωστη ιστορία

Τα Καλάλαγκα είναι ένα από τα πολλά χωριά της Κρήτης που αφανίστηκαν τους προηγούμενους αιώνες. Όμως αυτό έχει μια ιδιαίτερη και θλιβερή ιστορία να μας διηγηθεί, μια ιστορία που κρύβει καλά από το 1897 που ερήμωσε και σχεδόν χάθηκαν τα ίχνη του.

Της Ελένης Βασιλάκη

Ο οικισμός ήταν κτισμένος σε κοιλάδα των Αστερουσίων με γόνιμο έδαφος γι αυτό και το μέγεθος του ήταν μεγάλο και οι κάτοικοι του εύποροι. Μάλιστα χωρίζονταν σε δύο συνοικίες, σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους.

Όπως μάλιστα περιγράφει ο λαογράφος Γιώργος Σταματάκης, που μας μετέφερε την ιστορία αυτού του χωριού, υπήρχε ως οικισμός σε όλες τις βενετσιάνικες αλλά και τις τουρκικές απογραφές ενώ σ' εκείνη του 1671 αναφέρεται ως χωριό όπου όλοι οι κάτοικοι του κατατάσσονται στην κατηγορία του πλούσιου.

Αίσθηση προκαλεί η καταγραφή από το Χουρμούζη Βυζάντιο στην περιοχή αυτή δεκαεπτά εκκλησιών ενώ όταν μεταγενέστερα ο Gerola επισκέφθηκα τα Καλάλαγκα βρήκε μόνο μια εκκλησία τοιχογραφημένη.

Επί Τουρκοκρατίας οι κάτοικοι του χωριού συχνά αγγαρεύονταν για τις εργασίες ενός πλούσιου και μοχθηρού Τούρκου, του αρχηγού των Τουρκοκρητικών της Μεσαράς, Μπιτσαξαλή.

Κάποια στιγμή ωστόσο, περί το 1897 απηυδισμένοι από τη συμπεριφορά του Μπιτσαξαλή αρνήθηκαν να αποδεχτούν την αγγαρεία που τους επέβαλε και τότε εκείνος ξέσπασε όλη την αγριότητα του επάνω τους.

Μια βουκόλησα από τα Καπετανιανά πήγε ένα πρωί στα μέρη τους για να βοσκήσει το κοπάδι των βοδιών της και βρήκε τους πάνω από 120 κατοίκους των Καλάλαγκων σφαγμένους και γυμνούς στο χωριό τους.

Έντρομη επέστρεψε στα Καπετανιανά και διηγήθηκε στους συγχωριανούς της τι είχε συμβεί. Τότε, λένε οι μαρτυρίες που διασώθηκαν, κάτοικοι των Καπετανιανών πήγαν στο σημείο της τραγωδίας μάζεψαν τους νεκρούς, τους περιποιήθηκαν και τους έθαψαν λίγο μακρύτερα, κοντά στο ρέμα.

Έκτοτε το χωριό ερήμωσε, τα σπίτια είτε λεηλατήθηκαν είτε κατέρρευσαν και σιγά σιγά ξεχάστηκε πως αυτός ο τόπος είχε ζωή. Μαζί του ξεχάστηκαν και οι ήρωες κάτοικοι του που πλήρωσαν με τη ζωή τους την άρνηση τους να υποκύπτουν διαρκώς στις προσταγές του εξισλαμισμένου δυνάστη τους.

Λένε πάντως πώς μόνο 4-5 γυναίκες από τα Καλάλαγκα σώθηκαν επειδή ήταν παντρεμένες σε άλλα μέρη της Μεσαράς κι έτσι δεν τις βρήκε εκεί ο Μπιτσαξαλής.

Από τους ναούς τους χωριού δεν απέμεινε επίσης ούτε πέτρα ενώ τα ερείπια που ναού που βλέπουμε σήμερα στο σημείο είναι από κτίσμα που κατασκεύασε και αφιέρωσε στην Αγία Παρασκευή ένας άντρας από τα Καπετανιανά, την περίοδο της Κατοχής. Πρόχειρα φτιαγμένος ο ναός αυτός δεν άντεξε και κατέρρευσε.

Ο επισκέπτης που στις μέρες μας θα βρεθεί σ’ αυτό τον τόπο θα δει ελάχιστα ίχνη του χωριού. Μερικά σπιτάκια μόνο που επισκευάστηκαν πρόχειρα για να γίνουν μάντρες απέμειναν για να θυμίζουν τα Καλάλαγκα ως τόπο του μαρτυρικού θανάτου των κατοίκων του.

Για την ιστορία ν αναφέρουμε πως ο Μπιτσαξαλής δεν είχε καλύτερο τέλος αφού ήταν ένας από τους 17 αρχηγούς των Τουρκοκρητικών που κρέμασαν οι Άγγλοι στο Ηράκλειο, σε αντίποινα για το θάνατο -από χέρι Τούρκων- των 17 Άγγλων στρατιωτών στα γεγονότα της 25ης Αυγούστου 1898.

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε site, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)