Η σταυροπροσκήνηση γιορτάζεται την τρίτη Κυριακή των Νηστειών.Στους ναούς ο σταυρός τοποθετείται σ' ένα δίσκο με λουλούδια και φυτά ανοιξιάτικα, στα οποία κυριαρχεί το αρισμαρί ή δεντρολίβανο, τα άνθη και τα φύλλα της λεμονιάς, τα ζουμπούλια κ.α.
Στη Μεσαρά, όπως αναφέρει στο βιβλίο του "Λαϊκές Τελετουργίες στην Κρήτη" ο Νίκος Ψιλάκης, βάζουν μόνο λουλούδια μυριστικά δίπλα στο σταυρό με τη λογική πως η μυρωδιά ήταν εκείνη που τον φανέρωσε.
Οι ροδαρές είναι τα ματσάκια των λουλουδιών και φυτών που μοιράζονται στους πιστούς την ημέρα της Σταυροποροσκηνήσεως.
Παλιότερα στα χωριά της Κρήτης τα ετοίμαζαν από βραδύς στο σπίτι του παπά. Εκεί συγκεντρώνονταν οι γυναίκες και έδεναν σε μικρά ματσάκια λουλούδια που τα παιδιά του χωριού είχαν μαζέψει νωρίτερα από τις αυλές των σπιτιών.
Μεταγενέστερα είχαμε, κι έχουμε ακόμα, το δέσιμο των ροδαρών σε σπίτια από τις ενορίτισσες που ανταγωνίζονταν μεταξύ τους ποια θα φτιάξει τις πιο όμορφες και θα τις πάει στην εκκλησία.
Οι ροδαρές όταν ευλογηθούν στην εκκλησία θεωρούνται αγιασμένες και είθισται να τις τοποθετούν δίπλα στις εικόνες του σπιτιού.
Γενικότερα, μας λέει ο Νίκος Ψιλάκης, πιστεύεται πως μεταφέρουν την ευλογία της εκκλησίας και ότι μπορούν να τη μεταδώσουν σε όποιο άνθρωπο, ζώο ή αντικείμενο έρθει σ' επαφή μαζί τους. Γι αυτό το λόγο τις χρησιμοποιούσαν παλιά σε πλήθος εθιμικών ενεργειών στο σπίτι: στα ζυμωτά, στο στάβλο, στις μάντρες με τα ζώα, στο χωράφι και στον κήπο.Στην Κασταμονίτσα πήγαιναν ροδαρές στα σπαρτά, συνήθως αυτή την εποχή στα κουκιά που έχουν δέσει τους καρπούς.
Σε άλλα μέρη της Κρήτης, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε αγροτικής οικογένειας, κατέληγε και μια ροδαρά στην αντίστοιχη καλλιέργεια. Αν είχε προηγηθεί για παράδειγμα κακή χρονιά στις ελιές την κρεμούσαν σε ένα δέντρο ελιάς.Έλεγαν παλιά πως αν φυτέψεις κάποιο από τα λουλούδια ή φυτά που έχει μια ροδαρά τη μέρα που θα τη φέρεις από την εκκλησία αυτό θα πιάσει και δεν θα σφάλει, κι ας μην έχει ρίζα.
Τα αποξηραμένα λουλούδια από τις ροδαρές που τοποθετούνταν στο εικόνισμα όταν πια περνούσε χρόνος οι πιστοί τα έκαναν θυμιάματα και με αυτά θυμιάτιζαν άρρωστους, ζώα και δέντρα-φυτά που εμφάνιζαν προβλήματα.
Στο Λασίθι, και όπου αλλού υπήρχαν κοπάδια, οι ροδαρές κατέληγαν σε κάποιο δέντρο ή ψηλά στην πόρτα της μάντρας να μην τις φτάνουν τα ζώα.
Στο Λουτρό Σφακίων, και περιοχές όπου υπήρχε θάλασσα και καϊκια, οι ροδαρές τοποθετούνταν στα σκάφη.
Σε περιοχές όπως τα Αστερούσια υπήρχε η συνήθεια οι κοπέλες να παίρνουν ροδαρές και να τις πήγαιναν σε όλα τα ξωκκλήσια, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες.
(Οι φωτογραφίες προέρχονται από το ναό της Παναγίας στις Τρεις Εκκλησιές, την ενορία Πανοράματος, την ενορία Ρουσοχωρίων και τη Μεγάλη Παναγία Νεαπόλεως)
Η Ελένη Βασιλάκη είναι δημοσιογράφος. Έχει εργαστεί από το 1995 μέχρι σήμερα σε εφημερίδες και ραδιοφωνικούς σταθμούς του Ηρακλείου συνεργαζόμενη παράλληλα με ΜΜΕ στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης με master στη Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων ενώ μιλά Αγγλικά και Ιταλικά. Λατρεύει τα ταξίδια και τις εκδρομές, τις πεζοπορίες στη φύση και τη γνωριμία με τον τόπο της και τους ανθρώπους του.