Θαυμασμό και ταυτόχρονα απογοήτευση είναι τα δύο κυρίαρχα συναισθήματα που δοκιμάζει ο επισκέπτης του σπηλαίου Φανταξοσπηλιάρα, το οποίο βρίσκεται περίπου 16 χιλιόμετρα ανατολικά του Ρεθύμνου, στην περιοχή Σπηλιαρίδια.
Γνωστό επίσης ως Σπηλιάρα, Γρά Σπηλιά και Μεταξόσπηλιος, το σπήλαιο αυτό εντυπωσιάζει με την τεράστια είσοδο και το μεγάλο μήκος του. Την ίδια ώρα προκαλούν αγανάκτηση οι φθορές που έχει υποστεί από τη λειτουργία παρακείμενου λατομείου και τις εκρήξεις του, αλλά και από τους ίδιους τους επισκέπτες του που φρόντισαν να αφήσουν τη σφραγίδα τους χαραγμένη πάνω στα τοιχώματα του.
Στο σπήλαιο φθάνει κανείς ανεβαίνοντας ένα παλιό ευδιάκριτο μονοπάτι, που οι λείες πέτρες του μαρτυρούν το πέρασμα χιλιάδων ανθρώπων στη διάρκεια των αιώνων.
Η είσοδος του μεγαλοπρεπής φθάνει σε ύψος τα 6,5 μέτρα και πλάτος τα 1,6 μέτρα.
Η Φανταξοσπηλιάρα έχει επιμήκη ανάπτυξη, καθώς έχει διανοιχτεί κατά μήκος ενός ρήγματος, απ όπου κατά το παρελθόν περνούσε υπόγειο ποτάμι.
Εκτιμάται πως το συνολικό μήκος του σπηλαίου είναι 214 μέτρα ενώ στο εσωτερικό του και στις αίθουσες του εναλλάσσεται πλούσιος λιθωματικός διάκοσμος που μαγνητίζει το βλέμμα με τον όγκο και τα περίτεχνα σχέδια του, λες κι έχει σχεδιάσει πάνω τους γλύπτης.
Δυστυχώς οι κομμένοι στα δύο σταλαγμίτες αλλά και άλλοι που στέκονται ακόμα με δυσκολία, ανεπανόρθωτα λαβωμένοι, κι έτοιμοι να πέσουν, μαρτυρούν τις ανεπανόρθωτες συνέπειες από τις εκρήξεις στο γειτονικό λατομείο.
Τώρα το λατομείο αυτό έχει κλείσει όμως είναι απορίας άξιο πως δόθηκε καν άδεια να λειτουργήσει εφόσον ήταν γνωστή η ύπαρξη της σπηλιάς στην περιοχή αλλά και το πως αφότου έκλεισε δόθηκε άλλη άδεια για λατομείο δεξιά της Φανταξοσπηλιάρας, το οποίο θα προκαλέσει ζημιές στα άλλα σημαντικά σπήλαια της ίδιας περιοχής.
Χρειάστηκε εκατομμύρια χρόνια για να σχηματιστεί και μερικές μόνο εκρήξεις στο λατομείο για να καταστραφεί.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Πολιτισμού η Φανταξοσπηλιάρα χρησιμοποιήθηκε στην Υστερομινωική ΙΙΙ περίοδο (1.400-1.100 π.Χ.), καθώς και στα Ελληνιστικά (323-30 π.Χ.), Ρωμαϊκά (30 π.Χ.-324 μ.Χ.), Βυζαντινά (324-1.204 μ.Χ.) και Ενετικά (1.210-1.669 μ.Χ.) χρόνια.
Στην αρχαιότητα χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο, ενώ δε μπορεί να αποκλεισθεί και η χρήση της σπηλιάς ως ιερού.Είναι γνωστή εξ άλλου η χρήση των σπηλαίων στην Κρήτη ως χώρων λατρείας και φυσικών ιερών των θεοτήτων της φύσης.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε πως αποκαλύφθηκε τα τελευταία χρόνια, σε χώρο παρακείμενο του σπηλαίου, πως δρούσαν ανενόχλητοι άγνωστοι αρχαιοκάπηλοι για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Μάλιστα για την αναζήτηση αρχαιολογικών θησαυρών χρησιμοποιούσαν εκρηκτικά και κανείς δεν τους είχε πάρει χαμπάρι μέχρι που, ανώνυμα, η αστυνομία πήρε την πληροφορία πως ήταν σε εξέλιξη παράνομη δράση στην περιοχή.
Έτσι εντοπίστηκε, μεταξύ της Φανταξοσπηλιάρας και της παρακείμενης Σπηλιαρίδας, μια στοά που είχαν διανοίξει οι δράστες, μέσα στην οποία υπήρχαν δύο μασούρια ζελατοδυναμίτιδας, δεκάδες πυροκροτητές και γύρω στα δέκα μέτρα βραδύκαυστο και ακαριαίο φυτίλι.
Εννοείται πως οι αρχαιοκάπηλοι δεν εντοπίστηκαν ποτέ και ουδείς γνωρίζει αν η παράνομη ανασκαφική τους δράση έφερε στο φως αντικείμενα αρχαιολογικής σημασίας τα οποία έχουν κάνει φτερά.
Ελένη Βασιλάκη
(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε site, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)
Η Ελένη Βασιλάκη είναι δημοσιογράφος. Έχει εργαστεί από το 1995 μέχρι σήμερα σε εφημερίδες και ραδιοφωνικούς σταθμούς του Ηρακλείου συνεργαζόμενη παράλληλα με ΜΜΕ στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης με master στη Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων ενώ μιλά Αγγλικά και Ιταλικά. Λατρεύει τα ταξίδια και τις εκδρομές, τις πεζοπορίες στη φύση και τη γνωριμία με τον τόπο της και τους ανθρώπους του.