Το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού στο Στρούμπουλα, οι θρύλοι και οι καταστροφές που υπέστη

Στην κορυφή του Στρούμπουλα βρίσκεται ο ναός του Τιμίου Σταυρού. Στο σημείο αυτό μάλιστα προϋπήρχε εκκλησία από την Ενετοκρατία κι αν κρίνουμε από τα σημεία που επέλεγαν για να λατρεύουν τους θεούς τους οι Μινωίτες δεν αποκλείεται κι αυτή η κορφή να αποτελούσε έναν από τους τόπους λατρείας τους.

Ο καθολικό μοναχός Buondelmonti, που είχε επισκεφθεί την Κρήτη στις αρχές του 15^ου αιώνα, είχε γράψει πως πέρα από την πόλη (Παντομάτριον) ένα βουνό εντελώς κωνικό υψώνεται στον ουρανό και στην κορυφή του οι παλιοί έκτισαν την εκκλησία του Τιμίου Σταυρού απ΄ όπου φαίνονται τα πάντα ολόγυρα.

Το 1594 ο Pasqualigo ανέφερε σε έκθεση του το έθιμο των πιστών της περιοχής να ανεβαίνουν με τα πόδια στην κορυφή την ημέρα της γιορτής του Τιμίου Σταυρού.

Κατά την επανάσταση του 1866 ο ναός βεβηλώθηκε και κάηκε.

Σε διηγήσεις τους στον Ελευθέριο Πλατάκη οι κάτοικοι του Μαράθου ανέφεραν κάποιον Θεοτόκη, πλούσιο από το Φόδελε, ο οποίος έκτισε την εκκλησία.

Τότε είχαν πει πως είχε κι ένα σταυρό από τσίγκο που άρπαξε αργότερα ο Μπετρή Αγάς από την Τύλισο και τον έκλεισε σε μια κασέλα. Ο θαυματουργός σταυρός όμως επέστρεψε στη θέση του κι έτσι ο Αγάς πήγε τον πήρε και πάλι και τον έβαλε στην κασέλα. Και αυτή τη φορά όμως γύρισε πίσω στην εκκλησία και μάλιστα οι Τυλισανοί τον θυμούνταν αυτό το σταυρό και τον περιέγραψαν στον Πλατάκη.

Κατά την Κατοχή οι Γερμανοί έφτιαξαν παρατηρητήριο στην κορυφή του Στρούμπουλα κι ένα σταθμό ασυρμάτου.

Φεύγοντας από την Κρήτη το 1944 προσπάθησαν να ανατινάξουν τις εγκαταστάσεις τους στο βουνό αλλά δεν τα κατάφεραν κι έτσι ζήτησαν από το πυροβολικό τους, από το Ηράκλειο, να βάλει εναντίον του κι έτσι ισοπέδωσαν την εκκλησία και τα γύρω κτίσματα.

Η ανοικοδόμηση του ναού έγινε το 1945 με δαπάνες του εκκλησιαστικού συμβουλίου της Τυλίσου και με τη συνδρομή της οικογένειας Ζουρίδη, όπως αναφέρει ο Νίκος Σταυρινίδης.

Οι πιστοί από την Τύλισο, κι όχι μόνο, δύο φορές το χρόνο γιορτάζουν πάνω στον εκκλησάκι του Στρούμπουλα, στις 20 Ιουλίου, τον Προφήτη Ηλία και στις 14 Σεπτεμβρίου τον Τίμιο Σταυρό.

Κάποιοι μάλιστα κάνουν τάμα και ανεβαίνουν στην κορυφή χωρίς παπούτσια. Η συνήθεια αυτή αναφέρεται από την Ενετοκρατία όταν ένα ναύτης με το όνομα Λορέντζο, κατά τη φοβερή πανούκλα του 1592, είχε τάξει να ανέβει πεζός στο βουνό αλλά δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει τη διαδρομή γιατί προσβλήθηκε από την ασθένεια.

Τη δεκαετία του 1950 οι παλιοί θυμούνται εντυπωσιακά πανηγύρια στην εκκλησία αυτή με πομπές από το χωριό ως την κορυφή, με γαϊδουράκια φορτωμένα με υφαντά στρωσίδια, τρόφιμα και κρασί. Από την παραμονή ξεκινούσε το γλέντι , μετά τον εσπερινό, με λύρες, μαντολίνα, χορούς και τραγούδια. Και σήμερα πάντως η κορφή του Στρούμπουλα είναι δημοφιλής προορισμός για εκδρομές και σύντομες πεζοπορίες, συγκεντρώνοντας ακόμα και μεμονωμένες παρέες που απλά θέλουν να θαυμάσουν την απέραντη θέα που προσφέρει το σημείο αυτό.

(Πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο "Η Τύλισος την εποχή της βενετοκρατίας, του Μανόλη Αστυρακάκη)

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε site, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)