Ο βενετσιάνικος ναός της Ζωοδόχου Πηγής στο Αρχοντικό και η ωραία ιστορία διάσωσης του

Το Αρχοντικό ή Αλιτζανή ,όπως ήταν η παλιά του ονομασία, είναι ένα χωριό, στην πάλαι ποτέ επαρχία Μονοφατσίου, με μια ιδιαιτερότητα. Είναι κτισμένο με τέτοιο τρόπο ώστε οι ναοί γύρω του να σχηματίζουν ένα σταυρό κι εκείνο να είναι στο κέντρο. 

Της Ελένης Βασιλάκη

Ανάμεσα στους παλιούς ναούς που το περιβάλλουν, προστατεύοντας το, βρίσκεται κι εκείνος της Ζωοδόχου Πηγής. Χρονολογημένος στον 14^ο αιώνα είναι ένας μικρός μονόχωρος καμαροσπέπαστος ναός, κατάγραφος αλλά με σημαντικές φθορές στις τοιχογραφίες του, που είναι καλυμμένες από ένα παχύ μαύρο στρώμα κάπνας και αλάτων και δύσκολα ξεχωρίζουν οι παραστάσεις τους.

Μνήμες του παρελθόντος

Όπως μας διηγήθηκε ο Μανόλης Κυριακάκης ως παιδί θυμάται το ναό της Ζωοδόχου Πηγής ερειπωμένο και καλυμμένο μέσα κι έξω, ως το μέσο του κτίσματος του, με χώμα έτσι ώστε να φαίνεται μόνο η στέγη του .

Το 1957  έφθασε στην περιοχή τους η αλυσιδοφόρα για να ανοίξει δρόμους και τότε ζήτησαν από το χειριστή της να τους ανοίξει και το δρόμο που οδηγούσε ως τη Ζωοδόχο Πηγή, μια και δίπλα της ήταν ένα πηγάδι από το οποίο έπαιρνε νερό το μισό χωριό.

Όταν η διάνοιξη έφθασε ως το πηγάδι οι κάτοικοι ρώτησαν τον κάτοχο του μηχανήματος αφού άνοιξε το δρόμο ως εκεί μήπως μπορούσε , ως δωρεά, να τους προσφέρει καθαρισμό και λίγο πιο πέρα, ώστε να φύγουν τα χώματα και γύρω από το ναό. 

Πράγματι ο περιβάλλοντας χώρος καθαρίστηκε κι έτσι την επόμενη μέρα ο πατέρας του μικρού Μανόλη Κυριακάκη, του είπε να πάρει τη φοράδα και να την πάει σ ένα κτήμα που είχαν, δίπλα στη Ζωοδόχο Πηγή, να τη δέσει. 

Ο μικρός ξεκίνησε καλπάζοντας με τη φοράδα από την Αλιτζανή και φτάνοντας  έξω από τον καθαρισμένο πια ναό, έτσι όπως έτρεχε με φόρα, βλέπει ξαφνικά το ζώο να πέφτει, με το ένα πόδι του, σ’ ένα μεγάλο άνοιγμα που είχε αποκαλυφθεί με τον καθαρισμό κι έφερε στην επιφάνεια του μια πλάκα.

 Όπως αποδείχθηκε ήταν τάφος και το άτυχο ζώο βουτώντας το πόδι του μέσα το τραυμάτισε. Ο Μανόλης θορυβημένος από το ατύχημα και φοβούμενος την αντίδραση του πατέρα του επιστρέφοντας στο σπίτι αποκάλυψε το μισό μυστικό του, λέγοντας πως δήθεν το άλογο δαγκώθηκε από σκύλο και έτσι τραυματίστηκε το πόδι του.

 Ωστόσο το σκηνικό της πτώσης του αλόγου μέσα στον τάφο είχε δει ένας συγχωριανός τους που με το που απομακρύνθηκε το παιδί από το ναό φρόντισε να ανοίξει τον τάφο, χωρίς να γίνει ποτέ γνωστό αν βρήκε κάτι στο εσωτερικό του. Την επόμενη ημέρα πάντως ο τάφος βρέθηκε ορθάνοικτος κι όπως διαπιστώθηκε μέσα υπήρχαν μόνο οστά. 

Το ίδιο άτομο, που φέρεται να άνοιξε τον τάφο, προθυμοποιήθηκε αργότερα ως προσφορά προς το χωριό να καθαρίσει με τα χέρια του από το χώμα το εσωτερικό του ναού. Ο μικρός Μανόλης έτυχε να είναι εκεί όταν βρήκε ο συγχωριανός του το ρουκούνι της Αγίας Τράπεζας κι ένα αγιοκωνσταντινάτο το οποίο φυσικά έκανε… φτερά.

Ο ναός παρέμεινε σε ημιερειπωμένη κατάσταση ως τη δεκαετία του 60 οπότε αναστυλώθηκε στη μορφή που βλέπουμε σήμερα. 

Ο πατέρας του Μανόλη Κυριακάκη ήθελε να θρονιάσει το ναό, που μέχρι τότε αγνοούσαν σε ποιο Άγιο ήταν αφιερωμένος, στο όνομα του Αγίου Νικήτα στη μνήμη του δικού του πατέρα. Όμως όταν μαθεύτηκε στο χωριό κάποιοι του είπαν πως είδαν όνειρο μια γυναικεία μορφή στην εκκλησία κι έτσι, επειδή είχε και το πηγάδι δίπλα, θρονιάστηκε ως Ζωοδόχος Πηγή. 

Βέβαια γιορτάζεται κάθε χρόνο και του Αγίου Νικήτα και μάλιστα στήνεται πανηγύρι από την οικογένεια Κυριακάκη που ευλαβείται πολύ αυτό το ναό.

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος  σε οποιοδήποτε ιστότοπο, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)